Unu vesperon, antaŭ nelonge, kiam mi venis de la urbocentro al Engenho Novo^[1], mi renkontis en la trajno de Central^[2] junulon, kiu loĝas ĉi tie, en la kvartalo, kaj kiun mi konis laŭvide kaj ĉapelsalute. Li min salutis, sidiĝis apud mi, parolis pri la luno kaj pri ministroj, kaj fine ekdeklamis al mi versojn. La veturo estis nelonga, kaj eble la versoj ne estis tute malbonaj. Okazis tamen, ĉar mi estis laca, ke mi fermis la okulojn trikvarfoje; tio sufiĉis, por ke li interrompu la legadon kaj enpoŝigu la versojn.

– Daŭrigu – mi diris post vekiĝo.

– Mi jam finis – li murmuris.

– Ili estas tre belaj.

Mi vidis, ke li ekmoviĝis por denove elpoŝigi ilin, sed li sin detenis; li estis ĉagrenita. En la sekva tago, li komencis fiparoli pri mi kaj fine min moknomis Dom Casmurro. La najbaroj, kiuj ne simpatias al miaj retiriĝemaj kaj silentemaj kutimoj, plu uzis la moknomon, kaj ĝi fine firmiĝis. Mi tamen ne koleriĝis. Mi rakontis la kuriozaĵon al amikoj en la urbocentro, kaj ili ŝerce min nomas tiel, foje en leteretoj: “Dom Casmurro, dimanĉe mi vespermanĝos ĉe vi.” – “Mi iros al Petropolis^[3], Dom Casmurro; al la sama domo en Renania^[4]; klopodu lasi tiun kavernon en Engenho Novo kaj iru tien por dekkvintaga restado kun mi.” – “Mia kara Dom Casmurro, ne pensu, ke mi liberigas vin de la teatro, morgaŭ; venu dormi ĉi tie, en la urbocentro; mi proponas al vi loĝion, mi proponas teon, mi proponas liton; mi nur ne proponas junulinon.”

Ne konsultu vortarojn. Casmurro staras ĉi tie ne en la vortara senco, sed en tiu vulgara senco de homo silentema kaj enmemiĝema. Dom aldoniĝis pro ironio, por sugesti pri mi hidalgan pretendon. Ĉio pro dormeto! Krome, mi ne trovis pli bonan titolon por mia rakonto; se mi ne havos alian ĝis la fino de la verko, tiam restu ĉi tiu. Mia poeto de la trajno ekscios, ke mi ne tenas pri li venĝosenton. Kaj ĉar lia estas la titolo, eble li pensos, sen granda peno, ke la verko estas lia. Ekzistas verkoj, kies aŭtoroj nur tion posedas, aliaj eĉ ne tion.