La dua parto

Forlasito

 

Ĉapitro X

Konstruado de barketo.  Dua rikolto de tritiko.  Ĉaso de koala.  Nova planto pli agrabla ol utila.  Baleno en vido.  La harpuno de Vineyard.  Dispecigado de baleno.  Utiligado de balenostoj.  La fino de Majo.  Pencroff havas jam nenion pli por deziri.

 

Kiam Pencroff enkapigis ian projekton, li ne ĉesis insisti pri ĝia realigo. Nun li volis viziti la insulon Tabor, kaj ĉar por tia ekskurso estis necesa ŝipo de certa grandeco, li kroĉiĝis al konstruado de menciita ŝipo.

Jen estas la plano, kiun determinis la inĝeniero konsente kun la maristo. La ŝipo estis mezuronta tridek kvin futojn da kilo kaj naŭ futojn de larĝo, kio ĉe propra fundo kaj akvolinio estis certigonta sufiĉan rapidon, la submerĝon oni atendis je ses futoj por sekurigi la ŝipon kontraŭ drivado. Sur la tuta longo oni estis metontaj ferdekon kun du lukoj gvidantaj al du ĉambroj apartigitaj per tabulvando; la ŝipon oni veligos kiel slupon, ĝi havos ĉefvelon kaj forĵibon facilajn por brajli okaze de ventego kaj tre oportunaj por etendi. En fino ĝia ŝelo estis karavele konstruota, tio estas, ke la tabuloj ne kuniĝos unu super la alia, sed rande unu al la alia. Se temas pri la skeleto, tiam la ripojn oni ĝustigos varmigitaj post meto de baŭoj, kiujn oni fiksos sur longaj traboj.

Kian lingnon oni uzos por la konstruado de tiu ĉi ŝipon? La ulmon aŭ la piceon, kiuj abundis sur la insulo. Oni elektis la piceon, lignon iome "splitiĝantan" laŭ la opinio de ĉarpentistoj, tamen facile prilaboreblan, kaj same bone tolerantan la subakvigon kiel la ulmon.

Post pridiskutado de tiuj ĉi detaloj, estis konvene, ke ĉar la bela sezono ne alvenos pli frue ol post ses monatoj, Ciro Smith kaj Pencroff solaj laboros super la ŝipo. Gideono Spilett kaj Harbert devos daŭrigi la ĉasadon, kaj nek Nab, nek mastro Jup, iliaj helpantoj, ne abandonos la hejmajn laborojn, kiujn oni al ili komisiis.

Kiam la arboj estis elektitaj, oni dehakis ilin, senŝeligis kaj segis ilin en tabulojn tiel lerte, kvazaŭ ili faradis tion jam delonge. Post ok tagoj en la depresio, kiu ekzistis inter la Kamenoj kaj la rokmuro, oni preparis ŝipfarejon, kaj baldaŭ kuŝis sur la sablo kilo longa je tridek kvin futoj, dorse provizita per dika malantaŭa grajpo, kaj fronte per antaŭa grajpo.

Ciro Smith ne prenis sur sin tiun novan bezonon blinde. Li sciis la konstruadon de ŝipoj, kiel preskaŭ ĉion, tial la modelon de sia ŝipo li unue determinis sur la papero. Cetere al li bone servis Pencroff, kiu por kelke da jaroj estis laborinta en ŝipkonstruejo de Bruklino kaj konis praktike la metion. Tial nur post severa kalkulado kaj serioza pripenso oni metis la ŝipflankojn sur la kilo.

Pencroff, kion oni facile povas diveni, fervoris al tiu nova laboro kaj ne volis ĝin abandoni eĉ por momento.

Unu sola operacio sukcesis lin deturni de la ŝipfarejo, tamen sole por unu tago. Tio estis la dua rikolto de tritiko, al kiu oni asignis la 15-an de Aprilo. Ĝi estis same abunda kiel la unua, kaj donis la kvanton da grajnoj antaŭe anoncitan.

– Kvin buŝeloj! sinjoro Ciro, – diris Pencroff post skrupula mezuro de siaj trezoroj.

– Kvin buŝeloj, – respondis la inĝeniero, – kaj, po cent tridek mil grajnoj por buŝelo, tio donas sescent kvindek mil grajnojn.

– Ho bone! Ni semos ĉion ĉi-foje, – diris la maristo, – tenante nur malgrandan rezervon!

– Jes, Pencroff, kaj se la sekva rikolto donos kvanton proporcian, ni havos kvar mil buŝelojn.

– Kaj oni manĝos panon?

– Oni manĝos panon.

– Tamen necesos fari muelilon?

– Oni faros muelilon.

La tria kampo de tritiko estis nekompareble pli vasta ol la du antaŭaj, kaj la grundo, preparita ekstreme zorge, alprenis valorajn semojn. Post plenumo de tio Pencroff revenis al sia laboro.

Dum tiu tempo Gideono Spilett kaj Harbert pasie ĉasadis, kaj iradis profunde en la partojn ankoraŭ nekonatajn de la Arbaro de Fora Okcidento kun siaj fusiloj ŝargitaj per kugloj, pretaj por ĉia malbona renkonto. Tio estis nepenetrebla densejo de splendaj arboj, kreskantaj tiel proksime unu al la alia, kvazaŭ mankis al ili la spaco. La esplorado de tiuj masoj arbaraj estis ekstreme malfacila kaj la reportero neniam iradis sen porti la poŝan kompason, ĉar la suno tiel pene penetradis tra densaj branĉoj, ke trovi laŭ ĝi vojon estus maleble. Memkompreneble la ĉasaĵo estis pli rara en tiuj lokoj, ĉar ĝi ne havis tie sufiĉan liberecon. Malgraŭe oni sukcesis ĉasmortigi tri grandajn herbovorulojn en la lastaj semajnoj de Aprilo. Tio estis koaloj, kiujn la kolonianoj jam estis renkontintaj norde de lago. Oni mortigis ilin inter grandaj branĉoj de arboj, sur kiuj ili estis serĉintaj rifuĝejon. Iliajn felojn oni transportis al la Granita Palaco kaj helpe de acido sulfata oni submetis ilin al provizora tanado, kio faris ilin utiligeblaj.

Dum unu el tiuj ĉi ekskursoj Gideono Spilett sukcesis fari malkovron, valoran de alia vidpunkto.

Tio okazis la 30-an de Aprilo. La du ĉasistoj enprofundiĝis en la sudokcidentan parton de Fora Okcidento, kiam la reportero, iranta antaŭ Harbert je kvindek paŝoj, atingis malgrandan maldensejon, sur kiu la arboj, kreskantaj malpli dense, lasis penetri al kelkaj radioj.

Gideonon Spilett surprizis en la unua momento la odoro eligata de certaj plantoj kun tigoj rektaj, cilindraj kaj disbranĉiĝantaj, kiuj produktis florojn arigitajn en grapolojn kaj tre malgrandajn grajnojn. La reportero plukis unu aŭ du de tiuj ĉi tigoj kaj reveninte al la junulo, li diris al li:

– Rigardu, Harbert, kio tio povus esti?

– Kie vi trovis tiun ĉi planton, sinjoro Spilett?

– Tie, sur maldensejo, ĝi kreskas eĉ tre abunde.

– Ho! sinjoro Spilett, – diris Harbert, – jen trovaĵo, kiu certigos al vi la ĝismortan dankemon de Pencroff!

– Ĉu tio estas do tabako?

– Jes, ĝi ne estas altkvalita, tamen ja tio estas tabako!

– Ho! Tiu ĉi brava Pencroff! Kiel kontenta li estos! Tamen li ne forfumos ĉion, diable! Kaj li lasos al ni nian parton!

– Mi havas bonan ideon, sinjoro Spilett, – respondis Harbert. – Ni diros nenion al Pencroff, mem preparos tiujn ĉi foliojn, kaj, unu belan tagon, oni donos al li plenigitan pipon por fumi.

– Konsentite, Harbert, kaj tiun ĉi tagon nia digna kompano havos jam nenion pli por deziri en tiu ĉi mondo!

La reportero kaj la junulo kolektis bonan provizon de la valora planto kaj revenis al la Granita Palaco, kie ili ĝin ensmuglis kun tia singardemo, kvazaŭ Pencroff estus la plej severa doganisto.

Ciro Smith kaj Nab estis enkonspirigitaj, kaj la maristo suspektis absolute nenion, dum la tuta tempo, sufiĉe longa, kiu estis necesa por sekigi la foliojn, distranĉi ilin kaj iomete baketi sur varmaj ŝtonoj. Tio daŭris du monatojn; tamen ĉiujn tiujn manipuladojn oni sukcesis fari kaŝite de Pencroff, ĉar, okupita pri la konstruado de ŝipeto, li revenadis al la Granita Palaco nur por horoj de ripozo.

La 1-an de Majo duafoje la favoran laboron de Pencroff interrompis kontraŭ lia volo fiŝkapta aventuro, en kiu partoprenis ĉiuj kolonianoj.

De kelkaj tagoj oni povis observi en la maro, en la distanco de du aŭ tri mejloj, enorman animalon, kiu naĝis en la akvoj de la Insulo Linkoln. Tio estis baleno de la plej granda mezuro, kiu verŝajne devis aparteni al speco aŭstrala, nomata "baleno de Cap".

– Kia bona fortuno estus, se ni sukcesus ĝin kapti! – ekkriis la maristo. – Ho! Se ni havus konvenan boaton kaj harpunon en bona stato, mi tuj dirus: "Ni kuru por la baleno, ĉar ĝi estas inda je peno!"

– He! Pencroff, – diris Gideono Spilett, – mi volus vidi, kiel vi manovras la harpunon. Tio estus tre kurioza!

– Tre kurioza kaj ne sen danĝero, – diris la inĝeniero, – tamen ĉar ni havas nenian manieron ataki tiun ĉi animalon, estas senutile okupiĝi pri ĝi.

– Mi miras, – diris la reportero, – pro vido de baleno sur tiu ĉi latitudo relative alta.

– Kial do, sinjoro Spilett? – respondis Harbert. – Ni estas precize sur tiu ĉi parto de Pacifiko, kiun la fiŝkaptistoj anglaj kaj amerikaj nomas "Whale-Field", tio estas "la Kampo de Balenoj", kaj ĝuste tie ĉi, inter la Nov-Zelando kaj la Suda Ameriko, oni renkontadas grandnombre la balenojn de la hemisfero aŭstrala.

– Nenio estas pli vera, – respondis Pencroff, – kaj min surprizas kial ni ne vidas pli multe da ili. Tamen ĉar ni ne povas alproksimiĝi al ĝi, ne gravas!

Kaj Pencroff revenis al sia okupo, ne sen vespiro de bedaŭro, ĉar en ĉiu maristo estas iomete da fiŝkaptisto, kaj se la plezuro de fiŝkaptado estas proporcia al la grandeco de la animalo, oni povis juĝi, kion sentis Pencroff je la ĉeesto de baleno!

Se nur temis pri plezuro! Sendube ja ĉasakiro de tia grando estus tre profita al la kolonio, ĉar la balenoleon, la grason kaj balenaĵojn oni povus utiligi diversmaniere!

Kaj dume okazis tiel, ke tiu ĉi baleno signalis nenian intencon abandoni la akvojn de la insulo. Do ĉu el fenestroj de la Granita Palaco, ĉu de sur la plataĵo de Granda Vido, Harbert kaj Gideono Spilett, kiam ili ne ĉasis, Nab, kiam li ne preparis manĝaĵojn, ne formetis la lornon kaj observadis ĉiujn movojn de la animalo. La cetaco vadis profunde en la vastan Golfon de la Unio kaj nun transnaĝadis ĝin rapide de la Kabo de Mandiblo ĝis la Kabo de Krifo, puŝante sin per fortega naĝilo vosta, sur kiu ĝi apogis sin kaj antaŭeniĝis saltante kun la rapideco atinganta ĝis dozeno da mejloj per horo. Kelkfoje ĝi alproksimiĝis al la insuleto tiel, ke oni povis distingi ĝin komplete. Tio estis vere la baleno aŭstrala, tute nigra kaj kun kapo pli platigita ol tiu de balenoj de nordo.

Oni ankaŭ vidis, kiel ĝi elĵetas tre alten per siaj elspiroj nebulon de vaporo... aŭ de akvo, ĉar, bizare, la biologoj kaj balenistoj ĝis nun ne konsentis inter si en tiu ĉi subjekto. Ĉu elĵetitaj estas akvo aŭ vaporo? Oni generale akceptas, ke tio estas la vaporo, kiu kondensante en kontakto kun malvarma aero falas kiel pluvo.

Dume la ĉeesto de tiu mara mamulo maltrankviligis la kolonianojn, kaj tio precipe rilatis al Pencroff, kiu eĉ iomete malzorgis sian laboron. Tio finiĝis per deziro havi tiun ĉi balenon, kiel infana deziro havi malpermesitan ludilon. Nokte li parolis pri ĝi en la dormo, kaj certe se li nur havus povon ĝin ataki, se la ŝalupo povus elteni la maron, tiam li ne hezitus kaj ĵetus sin al persekuto.

Tamen kion la kolonianoj ne povis fari mem, la hazardo faris por ili, kaj la 3-an de Majo krioj de Nab elrigardanta tra la fenestro de sia kuirejo anoncis, ke la baleno estis elĵetita sur la bordon de la insulo.

Harbert kaj Gideono Spilett, kiuj estis ĵus irontaj por ĉasi, abandonis siajn fusilojn, Pencroff forĵetis sian hakilon, Ciro Smith kaj Nab aliĝis la aliajn, kaj ĉiuj kune kuris rapide sur la bordon. La baleno surfundiĝis sur la marbordo de la Promontoro de Kesto, tri mejlojn de la Granita Palaco kaj ĉe altmaro. Estis do probable, ke la cetaco ne povos sin liberigi facile. Ĉiaokaze, oni devis agi urĝe kaj bari al ĝi la retiriĝon se necese. Oni kuris kun pioĉoj kaj feraj ponardoj, tra la ponto de la Mizerikordo, poste laŭlonge de ĝia dekstra bordo kaj plue laŭ la marbordo, kaj en ne pli ol dudek minutoj la kolonoj aperis apud la enorma animalo, super kiu ŝvebis jam birdaro.

– Kia monstro! – ekkriis Nab.

Kaj la esprimo estis ĝusta, ĉar tio estis baleno aŭstrala, longa je okdek futoj, giganto de la speco, kiu devis pezi almenaŭ cent kvindek mil funtojn!

Dume la monstro, surfundiĝinte, ne moviĝis kaj ne provis baraktante flosigi sin kiam la maro estis ankoraŭ alta. La kolonianoj bone komprenis la kialon de ĝia senmoveco, kiam, ĉe la malfluso, ili ĉirkaŭiris la animalon.

Ĝi estis morta, kaj harpuno staris en ĝia maldekstra flanko.

– Ĉu balenistoj ĉasas sur niaj akvoj? – diris surprizita Gideono Spilett.

– Kaj kial? – demandis la maristo.

– Tial ke tiu ĉi harpuno ankoraŭ staras tie ĉi...

– Ba! Sinjoro Spilett, tio pruvas nenion, – respondis Pencroff. – Oni vidadis balenojn farintajn milojn da mejloj kun harpunoj en siaj flankoj, kaj mi entute ne mirus, se tiun ĉi oni frapus norde de la Atlantiko, kaj ĝi venus por morti sude de Pacifiko!

– Tamen... – diris Gideono Spilett, kiun la klarigo de Pencroff ne kontentigis.

– Tio estas perfekte ebla, – respondis Ciro Smith, – tamen ni egzaminu tiun ĉi harpunon. Povas esti, ke laŭ sufiĉe diskonata kutimo, la balenistoj gravuris sur ĝi la nomon de sia ŝipo?

Efektive, kiam Pencroff eligis la harpunon, kiun la animalo havis en flanko, li legis tiun ĉi surskribon:

Maria-Stella
Vineyard.

– Ŝipo de Vineyard! Ŝipo de mia lando! – li ekkriis. – La Maria-Stella! bela balenŝipo, vere! Kaj mi konas ĝin bone! Ho! Miaj amikoj, ŝipo de Vineyard, ŝipo de Vineyard!

Kaj la maristo, skuante la harpunon, ripetis kun emocio tiun ĉi nomon, kiun li tenis en koro, la nomon de sia naskiĝlando!

Tamen, ĉar oni ne povus atendi, ke la Maria-Stella venos reakiri la animalon harpunitan de si, oni decidis procedi al dispecigado antaŭ ol ĝi komencos putri. La rabobirdoj, atendantaj jam de kelkaj tagoj por tiu ĉi riĉa akiraĵo, volis tuj fari agon de ekposedo, kaj oni devis dispeli ilin per pafoj de fusilo.

Tiu ĉi baleno estis femalo, kies mamoj liveris grandan kvanton da lakto, kiu, konforme al biologo Dieffenbach, estis tre simila al bovina lakto, kaj, efektive, ĝi diferencis nek per gusto, nek per koloro, nek per denseco.

Pencroff iam servadis sur balenŝipo kaj li povis metode direkti la operacion de dispecigado, – operacion sufiĉe malagrablan, kiu daŭris tri tagojn, tamen neniu koloniano evitis ĝin, eĉ Gideono Spilett mem, kiu, laŭ diro de la maristo, fine fariĝos "tre bona rompiĝulo".

La grason oni distranĉis en plastrojn dikaj je du futoj kaj duono kaj poste dividis ilin en pecojn, kiuj povis pezi ĉirkaŭ mil funtojn, sekve oni fandis ilin en grandaj vazoj de argilo alportitaj al la loko, – ĉar oni ne volis malbonodorigi la ĉirkaŭaĵon de la Plataĵo de Granda Vido, – kaj dum la fandado la graso perdis trionon de sia pezo. Tamen ĝi daŭre abundis: sole la lango donis ses mil funtojn da oleo, kaj la malsupra lipo kvar mil. Krom tiu ĉi graso, kiu devis sekurigi por longa tempo la provizon de stearino kaj de glicerino, restis ankaŭ la balenostoj, kiuj estis servontaj tre bone al la kolonianoj, kvankam ili portis nek ombrelojn, nek korsetojn en la Granita Palaco. En la supera parto de la buŝo de cetaco ambaŭflanke troviĝis okcent ostecaj platetoj, tre elastaj, de konsistenco fibreca, akrigitaj ĉe siaj ekstremoj kiel du grandaj kombiloj, kies dentoj, longaj je ses futoj, servis por reteni milojn da animalkuloj, malgrandaj fiŝetoj kaj moluskoj, per kiuj nutras sin la baleno.

La operacio finiĝis al la granda kontento de la kolonianoj, la restaĵojn de la animalo oni abandonis por birdoj, kiuj voris ilin ĝis la lasta peco, kaj oni rekomencis la interrompitajn laborojn en la Granita Palaco.

Antaŭ reveno al ŝipfarejo Ciro Smith ekhavis la ideon fabriki certajn aparatojn, kiuj ekscitis vive la scivolemon de siaj kompanoj. Li prenis dozenon da bartoj, distranĉis ilin en ses egalajn partojn kaj akrigis iliajn ekstremojn.

– Kaj tio ĉi, sinjoro Ciro, – demandis Harbert, kiam la operacio finiĝis, – al kio servos?...

– Al mortigado de lupoj, vulpoj, kaj eĉ jaguaroj, – respondis la inĝeniero.

– Nun?

– Ne, vintre, kiam ni havos glacion al nia dispono.

– Mi ne komprenas... – respondis Harbert.

– Baldaŭ vi ekkomprenos, mia infano, – respondis la inĝeniero. – Tiu ilo ne estas mia eltrovo, ĝin ofte uzadas la ĉasistoj aleutaj en la Ameriko rusa. Tiujn ĉi bartojn, kiujn vi vidas, miaj amikoj, kiam malvarmiĝos mi kurbigos kaj priverŝos per akvo ĝis ili glaciiĝos kaj ilia kurbiĝo konserviĝos. Tiam mi ĉirkaŭos ilin per graso kaj ĵetos tie kaj aliloke sur la neĝon. Kaj kio okazos al malsata animalo, kiam ĝi englutos unu el ili? Pro varmo en ĝia ventro la glacio fandiĝos, kaj la barto, rektiĝante, trapikos la ventromurojn per siaj akrigitaj ekstremoj.

– Jen tio estas genia! – diris Pencroff.

– Kaj tio ŝparos al ni la pulvon kaj la kuglojn, – respondis Ciro Smith.

– Tio estas pli bona ol la enfalujoj! – alĵetis Nab.

– Ni atendu do la vintron!

– Ni atendu la vintron.

Dume la konstruado de ŝipeto progresis, kaj jam ĉe la fino de monato ĝi estis duone kovrita per ŝipmuro. Oni povis jam rekoni, ke ĝiaj formoj estos ekscelentaj por teni ĝin bone sur la maro.

Pencroff laboradis kun senkompara ardo, kaj lia fortika naturo permesis al li rezisti tiujn ĉi penojn; tamen liaj kompanoj sekrete preparis al li rekompencon por tiaj penoj, kaj la 31-an de Majo li estis spertonta unu el la plej grandaj ĝojoj de sia vivo.

Tiun ĉi tagon, ĉe la fino de tagmanĝo, en momento kiam li estis ĵus forlasonta la tablon, Pencroff eksentis manon metitan sur sian ŝultron.

Tio estis la mano de Gideono Spilett, kiu diris:

– Momenton, mastro Pencroff, oni ne konvenas tiel forkuri! Ĉu vi forgesis la deserton?

– Dankon, sinjoro Spilett, – respondis la maristo, – mi jam revenos al laboro.

– Ho bone, unu tason da kafo, mia amiko?

– Dankon refoje.

– Pipon do?

Pencroff ekleviĝis subite, kaj lia honesta vizaĝo paliĝis, kiam li ekvidis la reporteron prezentantan al li plenigitan pipon, kaj Harbert-on donantan al li ardantan karbeton.

La maristo volis artikulacii ian vorton, tamen li ne sukcesis; do li kaptis la pipon, metis ĝin inter siajn lipojn; aplikis la karbeton, kaj fojon post fojo li enspiris la fumon.

Formiĝis blueta kaj parfuma nebulo, kaj el profundo de tiu ĉi nebulo aŭdiĝis delira voĉo , kiu ripetis:

– Tabako! Vera tabako!

– Jes, Pencroff, – respondis Ciro Smith, – kaj eĉ ekscelenta tabako!

– Ho! Dia providenco! Aŭtoro sankta de ĉiuj aferoj! – ekkriis la maristo. – Nenio do mankas pli sur nia insulo!

Kaj Pencroff fumis, fumis, fumis!

– Kaj kiu faris tiun ĉi malkovron? – li demandis fine. – Vi, sendube, Harbert?

– Ne, Pencroff, tio estis sinjoro Spilett.

– Sinjoro Spilett! – ekkriis la maristo premante al sia brusto la reporteron, kiu neniam spertis egalan kareson.

– Fu! Pencroff, – respondis Gideono Spilett, pene kaptante la aeron. – Verŝu parton de via dankemo al Harbert, kiu rekonis tiun ĉi planton, al Ciro, kiu ĝin preparis, kaj al Nab, kiu nur pene povis gardi nian sekreton!

– Ho bone, miaj amikoj, mi al vi repagos pro tio unu tagon! – respondis la maristo. – Nun estas je la vivo kaj morto!

Noto: Ĉi tio estas ekzerca projekto. Tial ĝi povas enteni erarojn kaj mistradukaĵojn. Se vi rimarkas ion neĝustan aŭ eraran, bonvolu min sciigi pri tio. Dankon.