La dua parto

Forlasito

 

Ĉapitro IX

La pluva vetero.  La lifto hidraŭlika.  Fabrikado de fenestra vitro kaj de vitraĵoj.  La panarbo.  Oftaj vizitoj al ĉirkaŭbarejo.  Pligrandiĝo de grego.  Demando de la reportero.  Ekzaktaj koordinatoj de la Insulo Linkoln.  Propono de Pencroff.

 

La veterŝanĝo okazis en la unua semajno de Marto. Dum la plenluno en la komenco de monato estis treege varme. Oni sentis, ke la atmosfero plenas je elektro kaj ke alvenos pli aŭ malpli longa periodo de uraganoj.

Efektive, la 2-an de Marto aŭdiĝis tondroj kun ekstrema furiozo. La vento blovis de la oriento, kaj hajlo atakis direkte la fasadon de la Granita Palaco kiel karabenaj kugloj. Necesis hermetike fermi la pordon kaj fenestrojn, sen tio la tuta interno de ĉambroj estus inundita.

Vidante tiun ĉi hajlon fali, kies multaj grajnoj havis la grandon de kolomba ovo, Pencroff ektimegis: lia tritika kampo estis en serioza danĝero.

La maristo tuj kuris al sia kampo, kie spiketoj komencis jam levi malgrandajn, verdajn kapojn kaj li ŝirmis ilin per granda peco da tolo. Ĉe tiu ĉi laboro li estis preskaŭ ŝtonumita de hajlo; tamen li ne plendis.

Tiu ĉi pluva vetero daŭris ok tagojn, dum kiuj la tondroj ne ĉesis ruliĝi en la profundo de ĉielo. Eĉ en paŭzoj inter pluvegoj alvenis de malproksime, kvazaŭ el malantaŭ la limoj de la horizonto, obtuzaj graŭloj, poste la tempesto revenis kun nova furiozo. La ĉielo estis zebro de fulmoj, kaj tondroj multfoje frapis arbojn de la insulo, interalie enorman pinon, kiu kreskis proksime al lago ĉe la rando de la arbaro. Du aŭ trifoje la marbordon atingis la elektra fluido, kiu fandis kaj vitrigis la sablon. Trovante tiujn ĉi buletojn, la inĝeniero ekhavis ideon garni la fenestrojn per dikaj kaj fortikaj vitroj, timantaj nek venton, nek pluvon kaj nek hajlon.

La kolonianoj, ne havante tre urĝajn laborojn ekstere, profitis de pluva vetero por labori interne de la Granita Palaco, kies akcesoraĵo estis perfektigata de tago al tago. La inĝeniero instalis tornilon, kiu permesis torni kelkajn utilaĵojn tualetajn kaj kuirejajn, kaj precipe butonojn, kies mankon oni vive sentigis. Oni instalis rakon por armiloj, ĉiam tenataj ekstreme zorgeme, kaj nek etaĝeroj, nek ŝrankoj estis riproĉaj. Oni segadis, rabotadis, glatigadis kaj tornadis, kaj dum la tuta tiu ĉi periodo de pluva vetero aŭdiĝis nur grincado de iloj aŭ zumado de tornilo, al kiuj respondadis obtuzaj graŭloj de tondrado.

Oni ne forgesis mastron Jup, kaj ĝi okupis apartan ĉambron apud la ĝenerala magazeno, kaj tie ĝi havis keston ĉiam plenigitan per bona sternaĵo, kio al ĝi perfekte konvenis.

– Tiu ĉi brava Jup neniam plendas, – ofte ripetis Pencroff, – neniam respondas malkonvene! Kia servanto, Nab, kia servanto!

– Mia lernanto, – respondis Nab, – kaj baldaŭ egala al mi!

– Ĝi vin superos, – ripostis ŝerce la maristo, – ĉar fine vi, Nab, vi parolas, kaj ĝi ne!

Jup jam rutine scipovis sian servadon. Ĝi batpurigadis la vestojn, manovradis la turnorostilon, balaadis la ĉambrojn, servadis ĉe la tablo, apudmetadis la brullignon, kaj – kio ravis Pencroff-on – ĝi neniam kuŝiĝis antaŭ ol ĝi kovris per lignaĵo la mariston sur sia lito.

La sano de membroj de la kolonio, dupiedaj aŭ dumanaj, kvarmanaj aŭ kvarpiedaj, lasis nenion por deziri. Restante alfreske en salubra klimato de zono modera, laborante per la kapoj kaj per la manoj, ili ne povis kredi, ke malsano ilin atingos.

Efektive, ĉiuj fartis mirakle bone. Harbert kreskis je du coloj. Lia figuro formis sin kaj iĝis pli vira, kaj li promesis fariĝi homo bonega kaj fizike kaj morale. Cetere, li profitis de ĉiu libera tempo restinta al li post manaj laboroj, li legis librojn trovitajn en la kesto, kaj post praktikaj lecionoj, kiuj estiĝis de la neceseco mem de lia situacio, li trovis en la inĝeniero por la sciencoj, en la reportero por la lingvoj, instruistojn, kiuj kun plezuro kompletigadis lian edukadon.

La monomanio de la inĝeniero estis transmeti al la junulo la tuton, kion li sciis, instruante lin per la ekzemplo kaj per la vorto, kaj Harbert profitis larĝe de lecionoj de sia profesoro.

"Se mi mortos, – pensis Ciro Smith, – li min anstataŭos!"

La tempesto finiĝis la 9-an de Marto, tamen la ĉielo restis kovrita de nuboj dum tiu ĉi tuta lasta monato de la somero. La atmosfero, forte perturbita de tiuj ĉi elektraj malŝargoj, ne regajnis sian antaŭan purecon, tial preskaŭ konstante pluvis kaj nebuliĝis, escepte de tri aŭ kvar belaj tagoj, kiuj favoris la ĉiaspecajn ekskursojn.

En tiu ĉi tempo la onagrino naskis admirindan onagridinon. En la ĉirkaŭbarejo, en la samaj cirkonstancoj, pligrandiĝis la grego de muflonoj, kaj multaj muflonidoj jam blekis en ŝedoj, al granda ĝojo de Nab kaj Harbert, ĉar ĉiu el ili havis sian favoratojn inter la novnaskitoj.

Oni ankaŭ provis malsovaĝigi la pekariojn, kaj la provo sukcesis plene. Apud la birdejo oni konstruis pekariejon kaj baldaŭ en ĝi troviĝis kelkaj pekariidoj civiliziĝantaj, tio estas pligrasiĝantaj per la penoj de Nab. Mastro Jup, ŝarĝita per devo alporti al ili ĉiutage la nutraĵojn, forverŝaĵojn, kuirejajn forĵetaĵojn, ktp., konscience plenumadis sian taskon. Iafoje okazis, ke ĝi amuziĝis koste de siaj malgrandaj pensionuloj kaj ĝi tiris al ili la vostojn, tamen tio ne estis malico kaj malboneco, ĉar tiuj ĉi malgrandaj vostetoj amuzis ĝin kiel ludilo, kaj ĝia instinkto similis tiun de infano.

Unu tagon de tiu ĉi monato Marto Pencroff, parolante kun la inĝeniero, memorigis al Ciro Smith promeson, kiun tiu ankoraŭ ne havis tempon por plenumi.

– Vi estis parolinta pri aparato, kiu liberigos nin de tiuj ĉi longaj eskaloj de la Granita Palaco, sinjoro Ciro – li diris. – Ĉu vi ne konsideris establi tiaĵon iutage?

– Vi volas paroli pri iaspeca lifto! – respondis Ciro Smith.

– Ni nomu tion lifto, se vi volas, – respondis la maristo. – La nomo ne gravas, ke nur tio povu suprentiri nin sen klopodo ĝis nia loĝejo.

– Nenio estos pli facila, Pencroff, tamen ĉu tio estas utila?

– Certe, sinjoro Ciro. Ni havas nun ĉion necesan al ni, ni pensu iomete pri komforto. Por la personoj, tio estos luksaĵo, se vi volas; tamen por la aĵoj, tio estas nepraĵo! Vere, kun peza ŝarĝo estas malfacile grimpi sur longa eskalo!

– Bone, Pencroff, ni provu plenumi vian deziron, – respondis Ciro Smith.

– Tamen vi ne havas maŝinon al via dispono.

– Ni ĝin faros.

– Vapormaŝinon?

– Ne, akvomaŝinon.

Kaj, efektive, por funkciigi sian aparaton forto natura estis al la dispono de la inĝeniero, kiun tiu povis utiligi sen granda malfacilo.

Tiucele sufiĉis pligrandigi la rendimenton de eta torento liveranta akvon internen de la Granita Palaco. La orificon faritan inter la ŝtonoj kaj la herboj ĉe la supra ekstremo de defluejo oni plilarĝigis kaj obtenis fortan akvofalon sur fundo de koridoro, kies troaĵo forfluadis tra la interna puto. Sub tiu ĉi akvofalo la inĝeniero instalis cilindron kun padeloj fiksitan ekstere al tamburo, sur kiun oni survolvis fortan kablon subportantan platformon de lifto. Per longa ŝnuro, pendanta ĝis la grundo, kiu permesis ekfunkciigi aŭ haltigi la motoron hidraŭlikan, oni povis levi la liftplatformon ĝis la pordo de la Granita Palaco.

Tio estis la 17-a de Marto, kiam la lifto ekfunkciis unuafoje, kaj al la komuna kontentiĝo. Ekde tiu ĉi momento ĉiuj pezaĵoj, ligno, karbo, provizoj kaj la kolonianoj mem liftiĝis supren en la simpla maniero, plene anstataŭanta la primitivan eskalon, kiun neniu jam bedaŭris. Top montriĝis partikulare ravita de tiu ĉi plibonigo, ĉar ĝi ne havis kaj ne povis havi la lertecon de mastro Jup por suprengrimpado de eskaloj kaj ofte estis portata sur la dorso de Nab aŭ eĉ sur tiu de la orangutano dum sia vojo supren al la Granita Palaco.

En tiu tempo Ciro Smith provis ankaŭ fabriki vitron, kaj ĉe tio li devis adapti la antaŭan potfornon al nova destino. Tio ĉi prezentiĝis tre malfacila; tamen post multaj provoj senfruktaj, li finis per muntado de vitrofarejo, kiun Gideono Spilett kaj Harbert, la naturaj helpantoj de la inĝeniero, ne forlasadis dum kelkaj tagoj.

La substancoj enirantaj la konsiston de vitro estis sole sablo, kreto kaj sodo (karbonato aŭ sulfato natria). Do la marbordo liveris la sablon, la kreton liveris la kalko, la plantoj maraj liveris la sodon, la piritoj liveris la acidon sulfatan, kaj la tero liveris la karbon por hejtadi la fornon al la temperaturo postulata. Ciro Smith troviĝis do en la kondiĉoj necesaj por operacii.

La ilo, kies fabrikado prezentiĝis la plej malfacila, estis la "blovŝalmo" de vitristo, tube el fero, longa je kvin ĝis ses futoj, kiu servis por ĉerpi per unu sia ekstremo materialon, kiun oni tenas en likva stato. tamen Pencroff sukcesis fari tiun ĉi blovŝalmon el fera bendo, longa kaj maldika, kiun li rulis kiel pafiltubon kaj baldaŭ ĝi iĝis en stato de funkciado.

La 28-an de Marto la fornon oni vive varmigis. Cent partoj da sablo, tridek kvin da kreto, kvardek da sulfato natria miksita kun du aŭ tri partoj de karbono en pulvoro, komponis la substancon, kiun oni metis en fandopotojn el argilo refraktara. Kiam la alta temperaturo de forno metis la miksaĵon en staton likvan aŭ prefere en staton pastan, Ciro Smith ekĉerpis per la blovŝalmo certan kvanton de tiu ĉi pasto kaj komencis turni kaj returni ĝin sur antaŭe preparita metala plato en tia maniero, ke ĝi alprenu formon konvenan por enblovado; poste li transdonis la ŝalmon al Harbert dirante al li, ke li enblovu en la alian ekstremon.

– Kiel por fari sapvezikojn? – demandis la junulo.

– Ekzakte, – respondis la inĝeniero.

Kaj Harbert, plenblovante la lipojn, enblovis en la ŝalmon kun tia fervoro, rulante ĝin senĉese, ke la maso vitra ekŝvelis. Tiam oni surmetis per submergo ankoraŭ iome da likva maso kaj formiĝis veziko, kiu mezuris futon de diametro. Do Ciro Smith reprenis la ŝalmon de manoj de Harbert kaj komencis movi ĝin pendole, rezulte la veziko plilongiĝis kaj alprenis formon cilindro-konusan.

La operacio de enblovado donis do cilindron el vitro finiĝantan de du flankoj per duonsferoj, kiujn oni facile apartigis per fera tranĉilo trempita en malvarma akvo; poste per la sama metodo oni fendis la cilindron laŭ ĝia longo, ankoraŭfoje plivarmigis ĝin por obteni ĝian elastecon, etendis sur plato kaj platigis ĝin per ligna rulilo.

Oni do fabrikis la unuan vitron, kaj sufiĉis ripeti kvindekfoje la operacion por havi kvindek vitrojn. Baldaŭ la fenestroj de la Granita Palaco estis garnitaj per diafanaj platoj, verdire iomete tro blankaj, tamen sufiĉe transparentaj.

Fari glasojn kaj botelojn estis jam ludo. Cetere oni akceptis ilin tiaj, kiaj ili venis de ŝalmo. Pencroff postulis favoron "enblovi" siavice, kaj tio estis plezuro por li, tamen li enblovis tiel forte, ke liaj produktaĵoj alprenadis la plej amuzajn formojn, kiuj lin admirigis.

Dum unu el ekskursoj, kiujn oni faris en tiu tempo, oni malkovris novan arbon, danke al kiu pliriĉiĝis la resursoj alimentaj de la kolonio.

Ciro Smith kaj Harbert, ĉasante, eniris unu tagon en la Arbaro de Fora Okcidento, sur la maldekstra bordo de la Mizerikordo, kaj, kiel kutime, la junulo faris milojn da demandoj al la inĝeniero, kaj tiu respondis al li kun granda preteco. Tamen estas kun ĉaso same kiel kun ĉiu alia okupado; se oni ĝin faras senfervore, tiam la rezulto estas vanta.

Ĉar Ciro Smith ne estis ĉasisto kaj, de la dua flanko, Harbert parolis pri kemio kaj fiziko, tiun tagon multe da kanguruoj, kapibaroj kaj agutioj preterkuris en pafatingo, kaj la fusilo de la junulo ne mortigis ilin.

Jam estis sufiĉe malfrue kaj ŝajnis, ke la du ĉasistoj tre riskis fari senutilan ekskurson, kiam Harbert haltis kaj eligis krion de ĝojo:

– Ho! Sinjoro Ciro, ĉu vi vidas tiun ĉi arbon?

Kaj li montris arbuston ol arbon, kies trunkon kovris skvameca ŝelo portantan foliojn transtranĉitajn de malgrandaj paralelaj vejnoj.

– Kio estas tiu ĉi arbo tiel simila al malgranda palmo? – demandis Ciro Smith.

– Tio estas "cikaso revoluta", kies desegnon mi vidis en nia enciklopedio natura!

– Tamen mi vidas neniujn fruktojn sur tiu ĉi arbusto.

– Prave, sinjoro Ciro, – respondis Harbert, – tamen ĝia trunko entenas farunon, kiun la naturo liveras al ni tute muelita.

– Tio estas do la panarbo?

– Jes! La panarbo.

– Bone, mia infano, – respondis la inĝeniero, – jen valora malkovro, kiu permesos al ni trankvile atendi nian rikolton. Al laboro do, kaj Dio donu, ke vi ne trompas vin!

Harbert ne trompis sin. Disrompita trunko de cikaso entenis farunecan pulpon, distranĉatan de ligneciĝintaj fibroj kaj apartigatan de tavoloj de sama substanco dismetitaj koncentre. Tiu ĉi faruno miksiĝis kun mucilaga suko malagrable odora, tamen tiun oni povis facile forigi per premado. Tiu ĉi cela substanco formas veran farunon altkvalitan, tiel ekstreme nutran, ke iam la Japaniaj leĝoj malpermesis ĝian eksporton.

Ciro Smith kaj Harbert, post bona esplorado de la parto de la Arbaro de Fora Okcidento, kie kreskis la cikasoj, markis la vojon al tiu ĉi loko kaj revenis al la Granita Palaco, kie ili konatigis ĉiujn pri sia malkovro.

Morgaŭ la kolonianoj iris por kolekti la rikolton, kaj Pencroff, pli kaj pli entuziasma pri sia insulo, diris al la inĝeniero:

– Sinjoro Ciro, ĉu vi kredas, ke ekzistas insuloj specialaj por rompiĝuloj?

– Kion vi volas esprimi per tio, Pencroff?

– Nu bone, eble ekzistas insuloj kreitaj por tio, ke oni povu konvene rompiĝi ĉe iliaj bordoj, kaj sur kiuj povraj diabloj ne pereos pro malsato!

– Tio estas eble, – respondis ridante la inĝeniero.

– Tio estas certe, sinjoro, – respondis Pencroff, – kaj estas ne malpli certe, ke la Insulo Linkoln estas unu el ili!

Oni revenis al la Granita Palaco kun ampleksa kvanto da tigoj de cikasoj. La inĝeniero establis premilon por elpremi sukon mucilagan el la pulpo, kaj li obtenis notindan kvanton da faruno, kiu en la manoj de Nab rapide transformiĝis en kukojn kaj pudingojn. Tio ankoraŭ ne estis vera pano el faruno, tamen io preskaŭ simila.

En tiu tempo la onagrino, kaprinoj kaj ŝafinoj de ĉirkaŭbarejo donadis ĉiutage lakton necesan al la kolonio. Tial la ĉaro, aŭ pli ĝuste kabrioleto, kiu ĝin estis anstataŭinta, faris oftajn vojaĝojn al ĉirkaŭbarejo, kaj kiam estis vico de Pencroff, li kunprenadis Jup-on kaj lasadis al ĝi veturigi la kabrioleton, kaj Jup, krakante per la vipo, plenumadis la taskon kun sia kutima inteligencio.

Ĉio prosperadis do same bone en ĉirkaŭbarejo kiel en la Granita Palaco, kaj vere la kolonianoj havis nenion por plendi, escepte ke ili ne estis en sia patrio. Ili tiel alkutimiĝis al tiu ĉi vivo kaj al tiu ĉi insulo, ke se ili devus forlasi tiun gastaman teron, ili farus tion nur bedaŭre!

Dume la amo de patrio estas tiel profunde enradikiĝinta en la homa koro, se iu ŝipo subite prezentiĝus proksime al la insulo, la kolonianoj sendube alvokus ĝin per signaloj kaj fornaĝus!... atendante tion, ili vivis feliĉe kaj prefere timis ol deziris iun ajn ŝanĝon, kiu povis tion interrompi.

Tamen kiu povas flati al si, ke li fiksis la sorton kaj estas sekura de ĉiuj ĝiaj kontraŭaĵoj!

La Insulo Linkoln, kie la kolonianoj loĝis jam por unu jaro, estis la neelĉerpebla subjekto de iliaj konversacioj, kaj, unu tagon, oni faris rimarkon, kiu pli poste havis gravajn konsekvencojn.

Estis la 1-a de Aprilo, dimanĉo de Pasko, kiun Ciro Smith kaj liaj kompanoj sanktigis per ripozo kaj preĝo. La tago estis bela, kiel iafoje estas en Oktobro sur la hemisfero boreala.

Antaŭ la vespero ĉiuj sidis en laŭbo sur la rando de la Plataĵo de Granda Vido kaj rigardadis, kiel malrapide noktiĝas sur la horizonto. Nab servis kelkajn tasojn da infuzaĵo de sambuko nigra, kiu anstataŭis la kafon. Oni parolis pri la insulo kaj pri ĝia izola situo en la Pacifiko, kiam Gideono Spilett subite diris:

– Mia kara Ciro, ĉu vi provis denove trovi la pozicion de nia insulo per la sekstanto trovita en la kesto?

– Ne, – respondis la inĝeniero.

– Eble estus bone fari tion nun kun tiu ĉi instrumento, kiu estas pli preciza ol tiu uzita unuafoje.

– Por kio? – diris Pencroff. – La insulo fartas bone tie, kie ĝi estas!

– Sendube, – konsentis Gideono Spilett, –  tamen estas eble, ke la malprecizeco de instrumentoj influis la rezultojn de observado, kaj ĉar nun estas facile verigi la ekzaktecon...

– Vi pravas, mia kara Spilett, – respondis la inĝeniero, – Mi devis fari tiun ĉi verigon jam delonge, kvankam mi supozas, ke eĉ mi faris ian eraron, tiu ne povas superi kvin gradojn de longitudo aŭ de latitudo.

– Ho! Kiu scias? – persistis la reportero, – kiu scias, ĉu ni ne estas pli proksime al iu tero loĝata ol ni tion kredas?

– Ni tion scios morgaŭ, – respondis Ciro Smith, – Se ne tia multego da laboro, ke mi ne havis ĝis nun eĉ unu liberan momenton, ni jam tion delonge scius.

– Bone! – diris Pencroff, – sinjoro Ciro estas tro bona observanto por sin trompi, kaj se la insulo ne moviĝis, ĝi estas bone tie, kie li ĝin lokis!

– Ni ekvidos,

La sekvontan tagon per sekstanto la inĝeniero faris observojn necesajn por verigi la koordinatojn, kiujn li obtenis antaŭe, kaj jen estas la rezulto de lia operacio:

Lia unua observo, kiun li faris por la situo de la Insulo Linkoln:

Longitudo okcidenta: de 150° ĝis 155°;
Latitudo suda: de 30° ĝis 35°.

La dua donis ekzakte:

Longitudo okcidenta: 150° 30’;
Latitudo suda: de 34° 57’.

Kaj do, malgraŭ la malperfekteco de siaj instrumentoj, Ciro Smith mezuris la situon tiel ekzakte, ke la eraro ne superis kvin gradojn.

– Nun, – diris Gideono Spilett, – ĉar, samtempe ke sekstanton, ni posedas atlason, ni rigardu, mia kara Ciro, la pozicion, kiun la Insulo Linkoln okupas ekzakte en la Pacifiko.

Harbert iris serĉi la atlason, kiu, kiel oni scias, estis eldonita en Francio, kaj konsekvence ĝia nomaro estis en franca lingvo.

Oni disfaldis la karton de Pacifiko, kaj la inĝeniero kun sia cirklo en la mano intencis determini la situacion.

Subite la cirklo skuiĝis en lia mano kaj li diris:

– Tamen ekzistas jam insulo en tiu ĉi parto de Pacifiko!

– Insulo? – ekkriis Pencroff.

– La nia, sendube, – respondis Gideono Spilett.

– Ne, – replikis Ciro Smith. – Tiu ĉi insulo situas je 153° de longitudo kaj 37° 11’ de latitudo, tio estas du gradoj kaj duono pli al la okcidento kaj du gradoj pli al la sudo ol la Insulo Linkoln.

– Kaj kio do estas tiu ĉi insulo? – demandis Harbert.

– La insulo Tabor.

– Insulo grava?

– Ne, insuleto perdita en la Pacifiko, kiun eble neniam iu vizitis!

– Nu bone, ni ĝin vizitos, – diris Pencroff.

– Ni?

– Jes, sinjoro Ciro. Ni konstruos barketon, kaj mi prenas sur min kondukti ĝin. En kia distanco ni estas de tiu ĉi insulo Tabor?

– Ĉirkaŭ cent kvindek mejloj nordorienten, – respondis Ciro Smith.

– Cent kvindek mejloj! Kaj kio estas tio? – respondis Pencroff. –  En kvardek ok horoj kaj kun bona vento tio estos plenumita!

– Tamen por kio? – demandis la reportero.

– Oni tion ne scias. Ni vidos!

Kaj pro tiu ĉi respondo oni decidis konstrui ŝipeton por povi elnaĝi sur la maron en la monato Oktobro, kiam revenos la bela sezono.

Noto: Ĉi tio estas ekzerca projekto. Tial ĝi povas enteni erarojn kaj mistradukaĵojn. Se vi rimarkas ion neĝustan aŭ eraran, bonvolu min sciigi pri tio. Dankon.