La Edukada Servo de I-LO en Tarnovo ![]()
Materialoj por geliceanoj |
![]() GÖSTA BERLINGAŭtoro: Selma Lagerlöf |
©2023 Geo |
La Enhavo |
[1] Ĉefparoĥestro – paroĥestro, kiu havas certan superecon super la pastroj en kelkaj paroĥoj.
[2] Lernejaj pastroj – laŭvorta traduko. Tiel oni en pasinta tempo nomis gimnaziajn lektorojn, kiuj trapasis pastroekzamenon.
[3] Karlstad – provinca ĉefurbo de Vermlando.
[4] Mejlo – en ĉiuj lokoj sveda mejlo = 10 km.
[5] Finnaj arbaroj – nomataj tiel, ĉar la unuaj loĝantoj estis koloniistoj el Finnlando.
[6] Polsko – sveda popola danco en 3/4 takto, veninta el Polujo.
[7] Ŝilingo – iama sveda monero, laŭ la nuna monsistemo ĉ. 2 oeroj.
[8] Stangfera martelo – grandega, akvoforte movata martelo, per kiu oni forĝis stangojn el ferpecoj. Temas pri forĝejo, kie oni faris ŝtalon el krudfero.
[9] Kamfio – kartludo.
[10] Bellman – sveda poeto 1740–95. Li komponis aŭ adaptis muzikon por ĉiuj siaj poemoj.
[11] Ĝeneralbaso – iama maniero skribi la basan voĉon por muzikinstrumento. Ĝi postulas grandan lertecon de la ludanto.
[12] Blåkulla – laŭdire la sorĉistinoj veturis al iu loko, Blåkulla (Blumonto), por tie diboĉi kun la diablo. Kp. germanajn rakontojn pri Blocksberg.
[13] Ygdrasil – mondarbo en la antikva nordlanda mitologio, simbolo de la universa vivoforto.
[14] Paladinoj – kavaliroj.
[15] Tor – en la antikva nordlanda mitologio la dio de fulmotondro.
[16] Valhalo – en la antikva mitologio la hejmo de la dioj (Valhall).
[17] Loke – dio en la malnova mitologio, malica kaj perfidema.
[18] Vetsledo – laŭkonstrue vetvetura sledo kun nur unu sidloko.
[19] Virao – sveda kartludo (vira).
[20] Cachucha – hispana danco. Elp. kaĉuĉa.
[21] Maŭroj – araboj, kiuj regis Hispanujon en la mezepoko.
[22] Sombrero – larĝranda pajloĉapelo.
[23] Pas de deux – franca vorto, elp. pa dö dö. Danco de du personoj.
[24] Gitanas – hispana vorto, elp. ĥitanas. Ciganinoj.
[25] Perdrikoj, kafrostiloj, unukajduonlokuloj – veturiloj, kies karesnomojn kaŭzis ilia aspekto aŭ aliaj kvalitoj. La unukajduonlokulo ricevis sian nomon pro tio, ke en ĝi estis loko por plenkreska homo kaj infano.
[26] Norveguloj – ĉevaloj de norvega raso.
[27] Frapurso – urso kiu kutimiĝis al vianda nutraĵo kaj mortigis bestojn.
[28] Talero – malnova sveda monero = 1 sveda krono.
[29] Mumo – svede: mumma. Trinkaĵo el biero, portero kaj sukero.
[30] Okpiedaj ĉevaloj – Odin, la ĉefdio en la malnova mitologio havis okpiedan ĉevalon. En la popola fantazio teruraj ventegoj estis ”la sovaĝa pelĉaso de Odin”.
[31] Tamburbrodaĵo – speco de brodaĵo farita sur ŝtofo streĉita per kadro (de la franca vorto tambour, brodkadro).
[32] Pasmo – svede: pasma = 60 varpfadenoj.
[33] Migranto, anserokulo, grajndreliko – specoj de teksaĵo.
[34] Angleso – danco.
[35] Figarbeto – Ficus elastica.
[36] ”Veturi al Grenlando”, ”kaŝi la ringon” – ludoj.
[37] Imperiestraj kronoj – kulturita speco de Fritillaria.
[38] Skvamtekniko – la trikitaj figuroj iel similas al skvamoj.
[39] Axel, Fritiof, poemoj de la sveda poeto Esaias Tegnér, 1782-1846.
[40] Écarté – franca vorto, elp. ekarté, dupersona kartludo.
[41] Dolmo – husara jako.
[42] Ŝipfunto – malnova pezunuo = 170 kg.
[43] Dovre – montegaro en Norvegujo.
[44] ”Arvermo” – laŭvorte: militistara vermo. Iaj larvoj, kiuj aperis en densa aro, moviĝanta kvazaŭ unu grandega larvo. Laŭ la popola kredo ĝia apero antaŭsignis grandan malbonon.
[45] ”Elmo” – svede: elma. Ankaŭ ia larvo, teruraspekta.
[46] Runoj – la literoj en la antikva nordlanda alfabeto. Ili estis uzataj ankaŭ por magiaj celoj. En kelkaj izolaj lokoj la scio pri la runoj restis vivanta ĝis sufiĉe malfrua tempo.
[47] Sinjorino Musica – personigo de la muziko. Lat. vorto, elp. Músika.
[48] Reĝo Gösta – Gustav Vasa, sveda reĝo 1523–60.
[49] Kukolpizoj – Lathyrus montanus (Orobus tuberosus).
[50] Allonge-peruko – peruko kun longaj bukloj, multe uzata en la 17-a jarcento. Allonge, franca vorto, elp. proks. alonĵ.
[51] Sibilaj libroj – Sibila (lat. Sibylla) antaŭdiristino en la grek-roma tempo. Sibilaj libroj estis orakolaj libroj en la antikva Romo.
[52] Oficirbieno – en pasinta tempo la ŝtato donis por uzado (ne donace) bienetojn al la soldatoj kaj oficiroj. En paca tempo tiuj do estis terkulturistoj, ĉar la tiutempaj militekzercoj ne postulis multan tempon.
[53] Glavordeno – sveda ordeno.
[54] Sunnebulo – nebulsimila, nedensa polvaĵo en la aero post periodo de seko kaj varmego. Pro la varmego estiĝas fortaj alsupraj aerfluoj, kiuj kunportas la polverojn.
[55] Fumkabanoj – tiel nomataj, ĉar la fumo de la fajro eliris tra tegmenta luko.
[56] Dividi la teron – en pasinta tempo la terpecoj de la kamparanoj estis multaj kaj intermiksitaj. Temas tie ĉi pri novdivido, per kiu ĉiu ricevu unu solan grandan pecon.
[57] Fianĉindonanto – laŭ malnova juro reprezentanto de la familio de la fianĉino, kun kiu oni interkonsentis pri geedziĝo.
[58] Amor vincit omnia – lat.: la amo venkas ĉion. – Labor vincit omnia: laboro venkas ĉion.
[59] Pano – oni metas la panojn, kiuj havis truon en la mezo, sur stangojn kaj pendigis tiujn sub la plafono por ke la pano sekiĝu.
[60] Kastelgrafo – en mezepoko titolo de komandanto de fortikigita urbo aŭ kastelo. Poste ordinare nura titolo, en kelkaj okazoj titolo de grafo kun graflando.
[61] Dalekarlianoj kaj vestrogotianoj – provincanoj el Dalekarlio kaj Vestrogotio, ambaŭ provincoj konataj pro multe da hejmindustrio.
[62] Friponoj – laŭvorta traduko. Signifas tie ĉi kaj en la sekvonta ĉapitro rasmikso de ciganoj kaj svedoj.
[63] Marĉaj rubusoj – beroj de Rubus chamaemorus.
[64] Hejmserpento – en iama popolkredo serpento, kiu vivas sur la tereno de la hejmo kaj havas ian magian rilaton al la generacioj.
[65] Ragnarök – en la malnova mitologio la finiĝo de la nuna mondo estas nomata Ragnarök. Tiam okazos grandegaj bataloj.
![]() |
La Fakgrupo de Kemio-Fiziko-Informatiko en la Unua Liceo Ĝeneraledukada nomita al Kazimierz Brodziński en Tarnowo Str. Piłsudskiego 4 ©2023 mag. Jerzy Wałaszek |
La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.
Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl
Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.