Li kuŝis sur la lito kun la okuloj fermitaj, kvazaŭ li dormus. Sed tiel senmove, neniam. Drenel estis sterninta mian kovrilon sur lin, ĝis lia mentono, kombinta lian hararon, kaj lavinta lian vizaĝon.

– Mi ne kapablis movi lin, kiam la atako okazis, – Drenel diris. – Li estis tro peza, tro malsana. La vundo sur lia dorso estis malbona, nigra; la haŭto varma. Li diris, ke mi lasu lin, ke li jam estas morta ĉiuokaze. Li diris, ke se ili ne murdos lin, la 'fektado faros. Ne necesis, ke ili ponardu lin, tamen…

Mia amiko kaj instruisto. Murdita de tiuj bestoj. Li valoris pli ol la tuta popolaĉo de tiu tuta mondo. Drenel prenis mian brakon kaj mi forpuŝis lin, kolere. Li havis malgrandan pakaĵon.

– Mi ŝtelis la paperon por li, – li diris. – Li volis skribi al vi. Mi ŝtelis ĝin.

Nenio pludirenda. Mi malpakis ĝin, kaj skulptita ligna ŝlosilo falis planken. Mi kaptis ĝin, kaj alrigardis la paperon. Sur ĝi estis plano de la fortikaĵo, kun sago montranta ĉambron zorge markitan “Trezorĉambro”. Sube, mesaĝo, kiun mi legis, malgrande kaj klare skribita:

Mi iom malsaniĝis, do mi eble ne povos doni ĉi tion al vi persone. Faru metalan kopion de la ŝlosilo; ĝi malŝlosas la trezorĉambron. Bonan ŝancon, Jim; estis plezuro koni vin. Estu bona rato.

Lia subskribo estis zorge skribita malsupre. Mi legis la nomon, kaj relegis ĝin. Ne estis “La Kuriero”, nek iu alia kromnomo, kiun li iam uzis. Li lasis al mi la heredaĵon de sia fido, sciante, ke mi verŝajne estas la sola persono en la universo, kiu ŝatos la konfidencon: lia vera nomo.

Mi eliris kaj sidiĝis sub la suno, subite tre laca. Drenel alportis tason da akvo. Mi ne estis konscianta, kiom mi soifis; mi eltrinkis ĝin kaj resendis lin por alporti pli.

Jen ĝi estis: la fino. Li sentis la alproksimiĝantan mallumon, tamen li zorgis pri mi. Pensis pri mi, kiam estis fakte lia morto, kiu alŝvebis.

Kio nun? Kion mi faru do? Laco, doloro, kulposento – ĉio superŝutis min. Ne konsciante pri tio, mi ekdormis sidante sub la suno, falante flanken. Kiam mi vekiĝis, estis malfrue posttagmeze. Drenel estis ŝtopinta sian kovrilon sub mian kapon, kaj nun sidis apud mi.

Nenio pli estis direnda. Ni metis la korpon de La Kuriero sur ĉareton kaj veturigis ĝin laŭ la digvojo al la bordo. Ni ne estis solaj farante tiel. Malgranda monteto apudis la vojon, herba deklivo kun arboj supre, kun agrabla vidaĵo trans la akvo al la fortikaĵo. Ni entombigis lin tie, kompaktigis la teron, kaj metis nenian markŝtonon. Ne sur tiu naŭza mondo. Ĝi havis lian korpon; tio sufiĉis. Iu ajn monumento, kiun mi starigus, estus lumjarojn for. Mi prizorgos ĝin en pli taŭga tempo.

– Nu, Drenel, ni nun pritraktu ĉifalon Dökkid kaj liajn banditojn. Mia bona amiko ne kredis je venĝo, do ankaŭ mi ne povas. Do ni nomu tion simpla justeco. Tiujn krimulojn necesas korekti. Sed kiel ni faru?

– Mi povos helpi, Mastro. Mi kapablas batali nun. Mi timis, poste mi koleriĝis, kaj mi uzis la hakilon. Mi pretas fariĝi batalanto kiel vi.

Mi kapneis al li. Mi pensis pli klare nun.

– Tio ne estas tasko por kamparano kun estonteco. Sed vi ĉiam memoru, ke vi alfrontis vian timon kaj venkis. Tio helpos vin dum la tuta vivo. Sed Jim diGriz pagas siajn ŝuldojn, do vi reiros al la bieno. Kiom da groŝoj kostas bieno?

Li gapis ĉe tio, kaj traserĉis sian memoron.

– Mi neniam aĉetis bienon.

– Mi certas pri tio. Tamen iu konato sendube iam faris.

– Maljuna Kvitik revenis el la militoj kaj pagis al la vidvino Roslaer ducent dek du groŝojn por ŝia parto de la bieno.

– Bone. Enkalkulante inflacion, kvincent devos sufiĉi. Sekvu min, knabo, kaj vi baldaŭ sekvos plugilon. Nu, iru do al la kuirejo kaj paku manĝaĵon, dum mi ekigas la unuan parton de la plano.

Similis al ŝakludo, kiun oni ludas en sia kapo. Mi povis sufiĉe klare vidi la ekmovojn. Se oni ludas ĝuste, la mezo kaj fino de la ludo kondukos al nepra venko. Mi faris la unuan movon.

Ĉifalo Demonte sidis senenergie sur sia trono, ruĝokula kaj laca kiel ni ceteraj, kun botelo de vino en la mano. Mi puŝis min tra la oficistaro kaj staris antaŭ li. Li kuntiris la brovojn kaj svingetis la manojn.

– For, soldato, for! Vi ricevos vian krompagon. Vi agis bone hodiaŭ, mi vidis tion. Tamen, lasu nin; mi devas plani.

– Tial mi staras ĉi tie, ĉifalo. Por diri al vi, kiel vi venku ĉifalon Dökkid. Mi estis lia dungito, kaj mi konas liajn sekretojn.

– Parolu!

– Private. Forsendu la aliajn.

Li pripensis dum momento, kaj mangestis. Ili foriris grumblante, kaj li trinketis sian vinon, ĝis la pordo brufermiĝis.

– Kion vi scias, – li ordonis. – Rapidu paroli, ĉar mi humoraĉas.

– Same kiel ni ĉiuj. Tio, kion mi deziris diri al vi private, ne koncernas Dökkid, ankoraŭ ne. Vi atakos, mi certas pri tio. Sed por certigi la sukceson, mi uzos la helpon de ĉifalo Dinobel kaj lia sekreto ĉe nia flanko. Ĉu la atako ne fartus pli bone, se ili ĉiuj dormos, kiam ni supreniros la muron?

– Dinobel ne scias pli pri tiuj aferoj ol mi mem, do ne mensogu. Li estas falema maljunulo kripla en la lito jam de unu jaro.

– Mi scias tion, – mi konvinke mensogis. – Temas pri tiuj, kiuj uzas lian kastelon por siaj aferoj, kiuj instigas la Nigrajn Monaĥojn al milito kontraŭ ili; tiuj helpos vin.

Li rektiĝis ĉe tiuj vortoj, kaj fajrero de lia antaŭa komplotemo brilis en liaj okuloj.

– Iru al ili, do. Promesu al ili parton de la predo. Kaj vi mem partoprenos en ĝi, se vi sukcesos. Iru je mia nomo kaj promesu tion, kion vi volas. Antaŭ la monatfino la kapo de Dökkid turnrostiĝos super mia fajro, lia korpo estos disŝirita de ruĝvarmegaj pikiloj, kaj…

Estis pli da tia, sed mi ne tre interesiĝis. Tio estis peonmovo en la ludokomenco. Mi nun devis antaŭenmeti fortan pecon en la atakon. Mi riverencis elirante, lasante lin grumbli sur la trono, ĉirkaŭŝprucigi la vinon per braksvingoj. Tiuj uloj ja tre facile koleras.

Drenel estis pakinta niajn malmultajn posedaĵojn, kaj ni tuj foriris. Mi gvidis, ĝis ni estis sufiĉe for de la fortikaĵo, kaj tiam deturniĝis al rivereto, kiu fluis proksime. Ĉe ties bordo estis herbejo, kaj mi montris al ĝi.

– Ni atendos ĉi tie ĝis morgaŭ. Mi devas plani, kaj ni bezonas ripozon. Mi intencas esti klarmensa, kiam mi frapos sur la pordo de la maljuna Dinobel.

Post nokta ripozo, kiu freŝigis mian cerbon, ĉio fariĝis tute klara.

– Drenel, – mi diris, – tio devos esti unuhoma agado. Mi ne scias, kiel ili akceptos min, kaj mi eble estos sufiĉe okupita zorgante pri mi mem por ne devi zorgi pri vi. Reiru do al la kastelo kaj atendu min.

Ja ne estis pordo, sur kiu oni povus frapi, nur du peze armitaj gardistoj ĉe la enirejo. Mi alvenis tra la kampo, preter la amaso de difektita maŝinaro jam ekrustanta, kaj transiris la levponton. Mi haltis, antaŭ ol mi aliris la gardistojn, kaj zorge tenis la pafilon direktite al la tero.

– Mi havas mesaĝon por la reganto ĉi tie.

– Returnu vin kaj formarŝu, ek! – diris la pli alta gardisto, celante sian pafilon al mi. – Ĉifalo Dinobel akceptas neniun.

– Ne la ĉifalon mi celas, – mi diris, rigardante trans li al la korto. Alta homo kun krudaj vestoj pasis. Sed sub la ĉifonaj pantalonorloj mi vidis la ekbrilon de plastoŝtalaj botoj.

– Mi deziras al la ĉifalo bonan sanon, – mi laŭtis. – Mi esperas ja, ke li konsultas bonan geriatriiston, kaj ke li prenas regule siajn sinapsostimulajn tablojdojn.

La gardisto grumblis pro surprizo ĉe tio, sed miaj vortoj ne estis por lia instruo. La viro, kiun mi rigardis en la korto, haltis subite, senmova. Kaj malrapide turnis sin. Mi vidis inteligentajn bluajn okulojn en longa vizaĝo. Kiuj rigardis min en silento. Jen li alvenis kaj parolis kun la gardisto, tamen ankoraŭ rigardante min.

– Pri kio estas tiu malordo?

– Nenio, via moŝto. Mi nur resendas tiun ĉi sur lia vojo.

– Enlasu lin. Mi deziras pridemandi lin.

La celita pafilo alĉieliĝis salute, kaj mi paŝis tra la enirejo. Kiam ni atingis ekster aŭddistanco de la enirejo, la alta viro turnis sin al mi trarigardante min kun malkaŝa scivolemo.

– Sekvu min, – li diris. – Mi deziras paroli kun vi private. – Li ne plu parolis, ĝis ni estis en la ĉefturo, en ĉambro kun fermita pordo.

– Kiu vi estas? – li demandis.

– Nu, mi ĵus volis demandi la samon al vi. Ĉu La Ligo scias, kion vi faras ĉi tie?

– Kompreneble! Ĉi tio estas laŭleĝa… – Li haltis kaj ridetis. – Almenaŭ tio pruvas, ke vi estas eksterplaneda. Neniu kapablas cerbumi tiel rapide ĉi tie, aŭ scias tion, kion vi scias. Nu, sidiĝu kaj diru, kiu vi estas. Poste mi decidos, kiom mi povas diri al vi pri nia laboro.

– Sufiĉe juste, – mi diris, eksidante kaj metante mian pafilon sur la plankon. – Mi estas Jim. Mi estis ŝipano en kruptia kargoŝipo, ĝis mi ekhavis malfacilaĵojn kun la kapitano. Li lasis min sur ĉi tiu planedo. Jen la tuta afero.

Li prenis kajeron kaj komencis skribi.

– Via nomo estas Jim. Via familia nomo estas… – Mi silentis. Li malridis. – Bone. Ni forgesu tion dum momento. Kio estas la nomo de la kapitano?

– Mi opinias, ke mi gardos tiun informon ĝis poste – post kiam vi diros al mi, kiu vi estas.

Li repuŝis la kajeron kaj reapogis sin en la seĝo.

– Ne sufiĉas. Sen via identeco mi povas diri al vi nenion. De kie en Kruptio vi venas? Kiu estas la ĉefurbo de via planedo, la nomo de la prezidanto de ĝia Tutmonda Konsilantaro?

– Pasis longa tempo. Mi forgesis.

– Vi mensogas. Vi ne estas pli kruptiano ol mi. Ĝis mi scios pli…

– Kion vi bezonas precize? Mi estas civitano de La Ligo, ne iu el la aĉaj ĉi-tieaj indiĝenoj. Mi rigardas 3D-on, manĝas ĉe MakPorko – filialo sur ĉiu konata mondo, 42 miliardoj jam venditaj – mi studis molekulan elektronikon, kaj gajnis nigran zonon por ĵudo. Ĉu tio kontentigas vin?

– Eble. Sed vi diris, ke vi estis postlasita sur ĉi tiu planedo de kruptia kargoŝipo, kio ne povas esti vera. Ĉia neaprobita kontakto kun Spukavatem estas malpermesita.

– Mia kontakto estis neaprobita. La ŝipo kontrabandis pafilojn kiel ĉi tiu.

Tio ja kaptis lian atenton. Li reprenis la kajeron.

– La nomo de la kapitano estas…

Mi kapneis silente.

– Vi havos tiun informon, kiam vi aranĝos mian foriron de ĉi tiu planedo. Vi kapablas fari tion, ĉar vi jam preskaŭ agnoskis, ke vi estas ĉi tie kun la aprobo de La Ligo. Ni do negocu. Vi aranĝos mian bileton – mi havas multe da arĝentaj groŝoj por pagi. – Almenaŭ mi havos, kio estas la sama afero. – Vi ankaŭ helpos min en loka afero. Tiam mi diros al vi la nomon de la kapitano.

Tio ne plaĉis al li. Li pensadis, kaj penis liberiĝi de mia fiŝhoko, sed li ne povis.

– Dum vi pripensas la aferon, – mi diris, – kial ne diri al mi, kiu vi estas, kaj kion vi faras ĉi tie.

– Promesu, ke vi ne rivelos nian identecon al la lokuloj. Nia ĉeesto estas bone konata eksterplanede, sed ni povos sukcesi ĉi tie, nur se nia agado restos sekreta.

– Mi promesas, mi promesas. Mi ŝuldas nenion al iu ajn lokulo.

Li kunmetis la pintojn de la fingroj kaj apogis sin malantaŭen, kvazaŭ komencante prelegon. Mi divenis ĝuste, kiel liaj unuaj vortoj montris:

– Mi estas profesoro Amuz de la Universitato de Kubut, kie mi havas la katedron pri aplikata socioekonomio. Mi estras mian fakultaton kaj eĉ devas diri, ke mi fondis la fakultaton, ĉar aplikata socioekonomio estas sufiĉe nova fako, ido – kompreneble – de teoria socioekonomio…

Mi palpebrumis rapide por malebligi al miaj okuloj vitriĝi, kaj devigis min aŭskultadi. Ĝuste instruistoj kiel tiu Amuz instigis min forkuri de la lernejo.

– … dum jaroj de korespondado kaj laborado, por sukcesi efektivigi nian plej fortan deziron: praktika aplikado de niaj teorioj. Pritrakti la burokratojn de La Ligo estis plej malfacile, pro ĝia politiko kontraŭ enmiksiĝo. Finfine ili konvinkiĝis, ke kun la ĝustaj reguloj oni permesu al ni funkciigi provprojekton ĉi tie sur Spukavatem. Alivorte, kiel iu krude spritis, ni certe ne povos plimalbonigi la staton. Nia afero restas ĉe la teknologia nivelo de la planedo, tiel ke ĝi estos memsubtena, kiam ni foriros.

– Kion do vi provas fari? – mi demandis.

Li palpebrumadis.

– Tio estas memevidenta. Mi paroladis ja nur pri tio.

– Vi priparolis la teorion, profesoro. Ĉu vi bonvolos precizigi, kion vi esperas efektivigi.

– Se vi insistas do, nefakvorte, ni provas neniom malpli ol ŝanĝi la esencon mem de la socio. Ni intencas peli ĉi tiun planedon, eĉ se ĝi baraktos, el la malluma epoko. Post la Disfalo, Spukavatem falis en sufiĉe naŭzan feŭdismon. Militĉefismon, fakte. Normale, feŭda socio ege utilas, dum disfala periodo. Ĝi daŭrigas ĝeneralan registaran kadron, dum la unuopaj distriktoj protektas kaj prizorgas sin mem.

– Mi ne vidis multe da prizorgado kaj protektado.

– Ĝuste. Tial la militĉefoj devas malaperi.

– Mi helpos mortpafi kelkajn.

– Perforto ne estas nia maniero! Krom esti malplaĉa, ĝi estas malpermesita al la liganoj. Ni celas la estiĝon de registaro sendependa de la ĉifaloj. Por tio ni spronas la ekeston de metiista klaso. Tio pliigos la moncirkuladon kaj malaperigos senmonajn interŝanĝojn. Kun pli da mono, la registaro kapablos starigi impostojn por publikaj servoj. Por fortigi tion, juĝistaro devos aperi. Tio plivigligos komunikadon, centrigadon, kaj la kreskon de komunaj ideoj.

Tio ŝajnis bonega – kvankam ne tre plaĉis la impostoj kaj la juĝistaro. Tamen io ajn estus pli bona ol la ĉifaloj.

– Tio sonas teorie bona, – mi diris, – sed kiel vi efektivigas ĝin?

– Provizante pli bonajn servojn je malpli altaj prezoj. Tial la Nigraj Monaĥoj provis ataki nin. Ili estas ne pli religiaj ol mia ĉapelo; la ordeno estas nur fasado por ilia teknologia monopolo. Ni frakasas tiun monopolon, kaj ili ne ŝatas tion.

– Bonege. Via plano ŝajnas taŭga, kaj mi deziras al vi la plej bonan sukceson. Tamen, mi devas fari kelkajn aferojn antaŭ ol mi forlasos ĉi tiun drenputon. Por helpi vin en via tasko frakasi la teknologian monopolon, mi deziras aĉeti iom da via dormogaso.

– Neeble. Fakte, ne eblas al mi helpi vin iel ajn. Kaj ankaŭ vi ne foriros de ĉi tie. Mi signalis la gardistojn. Vi estos gardata ĝis la alveno de la venonta ligŝipo. Vi scias tro multe pri nia afero, por ke ni lasu vin libera.