La vagado de la tribo ofte kondukis ilin proksime al la fermita kaj silenta kabano apud la tergardata golfeto. Por Tarzan tiu ĉiam estis fonto de senfinaj misteroj kaj plezuro.

Li provis travidi la kurtenitajn fenestrojn, aŭ, grimpante sur la tegmento, rigardi tra la nigran profundecon de la kameno, vane penante solvi la nekonatajn miraĵojn, kiuj kuŝis interne de tiuj fortikaj muroj.

Lia infana imago bildigis mirindajn estaĵojn interne, kaj la nura neebleco trudi eniron aldonis miloble al lia deziro penetri.

Horojn li grimpadis ĉe tegmento kaj fenestroj, provante eltrovi rimedon por eniri, sed li malmulte atentis la pordon, ĉar tiu verŝajne estis same solida kiel la muroj.

En sia unua vizito al la regiono, post la aventuro je Sabor, Tarzan, alproksimiĝante al la kabano, ekrimarkis, ke, de fore, la pordo ŝajnis esti memstara parto de la muro, en kiu ĝi estis fiksita, kaj la unuan fojon li ekpensis, ke eble tio pruviĝos la enirrimedo, kiu tiel longe evitis lin.

Li estis sola, kio ofte okazis kiam li vizitis la kabanon; la historio de la tondroŝtipo, kiu nur kreskadis je rerakontado, tute ĉirkaŭigis al la forlasita loĝejo de la blankuloj ian etoson da strangeco kaj teruro por la simioj.

Oni neniam rakontis al li lian ligitecon kun la kabano. La lingvo de la simioj enhavis tiom malmulte da vortoj, ke ili povis nur malmulte paroli pri tio, kion ili vidis en la kabano, ĉar mankis vortoj por precize priskribi aŭ la fremdulojn aŭ ties posedaĵojn, kaj tial, longe antaŭ ol Tarzan estis sufiĉe matura por kompreni, la afero estis jam forgesita de la tribo.

Nur malklare kaj svage Kala klarigis al li, ke lia patro estis stranga, blanka simio, sed li ne sciis, ke Kala ne estas lia patrino.

Do, je tiu tago li iris senpere al la pordo kaj pasigis horojn pristudante ĝin kaj fuŝante je la ĉarniroj, la anso kaj la seruro. Li finfine trafis la ĝustan kombinon, kaj la pordo knare malfermiĝis antaŭ liaj surprizoplenaj okuloj.

Dum kelkaj minutoj li ne kuraĝis eniri, sed finfine, kiam liaj okuloj alkutimiĝis al la nebrila lumo de la interno, li malrapide kaj singarde eniris.

Meze de la planko kuŝis skeleto, al kies ostoj mankis ĉiu ereto de karno, kvankam restis la ŝimaj restaĵoj de iamaj vestaĵoj. Sur la lito kuŝis simila hororiga aĵo, malpli granda, kaj en eta apuda lulilo videblis tria, eteta skeleto.

Juna Tarzan donis nur rapidan atenteton al tiuj atestaĵoj de terura tragedio de antaŭlonga tempo. Lia sovaĝa vivo en la ĝangalo jam alkutimigis lin al la sperto de mortintaj kaj mortantaj bestoj, kaj, se li scius, ke li regardas la restaĵojn de siaj gepatroj, li ne sentus pli fortan emocion.

La mebloj kaj aliaj aĵoj en la ĉambro allogis lian atenton. Li zorge kontrolis multajn aferojn — strangajn ilojn kaj armilojn, librojn, paperojn, vestaĵojn — la malmultajn aĵojn, kiuj travivis la detrupovon de la tempo en la humida atmosfero de la ĝangala marbordo.

Li malfermis ŝrankojn kaj kestojn, tiujn, kiuj cedis antaŭ lia malmulta sperto, kaj en ili li trovis enhavojn multe pli bone konservitajn.

Inter aliaj aĵoj li trovis akran ĉasistan tranĉilon, kontraŭ kies akra klingo li tuj tranĉis al si la fingron. Nerezignante, li daŭrigis siajn eksperimentojn, eksciante, ke li povas haki kaj tranĉi lignajn splitojn de la tablo kaj seĝoj per tiu nova ludilo.

Tio amuzis lin dum longa tempo, sed kiam li fine enuiĝis pri tio, li daŭrigis sian esploradon. En libroplena ŝranko li trovis unu libron kun brile buntaj bildoj — temis pri ilustrita aboco por infano --

A estas Arkisto;
Li pafas je pomo.
B estas Bubo;
"Ĝo" estas la nomo.

La bildoj ege interesis lin.

Jen multaj simioj kies vizaĝoj similis la lian, kaj aliloke en la libro li trovis, sub "S", kelkajn simietojn kiel tiujn, kiujn ĉiutage li vidis trasaltantajn tra la arboj de lia praarbaro. Sed nenie videblis bildo de iu ajn el lia popolo; en la tuta libro, neniu similis al Kerĉak, aŭ Tublat, aŭ Kala.

Komence li provis pluki la bildetojn de la folioj, sed li baldaŭ komprenis, ke ili ne estas realaj, kvankam li tute ne sciis, kio ili estas, kaj ne havis vortojn por priparoli ilin.

La boatoj, kaj vagonaroj, kaj bovoj kaj ĉevaloj estis por li tute sensencaj, sed ne tiel enigmaj, kiel la strangaj bildetoj, kiuj vidiĝis sub kaj inter la kolorbildoj — li supozis, ke temas pri ia fremda insekteto, ĉar multaj havis krurojn, kvankam nenie li povis trovi unu kun okuloj kaj buŝo. Jen lia unua renkontiĝo kun la literoj, kaj li jam havis pli ol dek jarojn.

Li kompreneble neniam antaŭe vidis presitaĵon, neniam parolis kun vivantaĵo, kiu povis imagi, ke ekzistas tia afero kiel skriblingvo; kaj li neniam vidis iun legi.

Do, ne mirinde, ke la knabeto tute ne povis diveni la sencon de tiuj strangaj bildetoj.

Meze de la libro li trovis sian longtempan malamikon Sabor, la leoninon, kaj iom poste elrigardis Hista, la serpento.

Ha, kiel atentokapta! En sia jardeka vivo li neniam antaŭe tiom ĝuis ion. Li tiom absorbiĝis, ke li ne rimarkis la alvenon de krespusko ĝis ĝi tute regis ĉion kaj la bildetoj fariĝis nevideblaj.

Li remetis la libron en la ŝrankon kaj fermis la pordon, ĉar li ne deziris, ke alia trovu kaj detruu lian trezoron, kaj kiam li eliris en la noktiĝon, li fermis post si la grandan pordon de la kabano tiel, kiel ĝi estis antaŭ ol li eltrovis la sekreton de la seruro; sed antaŭ ol li foriris, li rimarkis la ĉasistan tranĉilon sur la planko, kie li antaŭe ĵetis ĝin, kaj tiun li prenis kaj kunportis por montri al siaj samtribanoj.

Nur dekon da paŝoj li faris direkte al la ĝangalo kiam granda formo leviĝis antaŭ li el la ombroj de arbusto. Li komence supozis, ke temas pri samtribano lia, sed post momento li eksciis, ke ĝi estas Bolgani, la gorilego.

Tiel proksime staris tiu, ke li tute ne povos fuĝi, kaj eta Tarzan sciis, ke li devos stari kaj batali por sia vivo; ĉar tiuj bestegoj estis la ĝismortaj malamikoj de lia tribo, kaj nek unu nek alia iam ajn petis aŭ donis kompaton.

Se Tarzan estus plenkreskinta virsimiego de sia tribo, li facile venkus la gorilon; sed, ĉar li estis nur eta angla knabo, kvankam ege muskola kompare kun similaj, li tute ne havis ŝancon antaŭ tiu kruela kontraŭulo. Sed tra liaj vejnoj fluadis la sango de la plej bona el raso da kuraĝaj batalantoj, kaj apogis tion la edukado de mallonga vivo inter la ferocaj brutoj de la ĝangalo.

Li ne timis kiel ni timas; lia eta koro des pli rapide batadis, sed pro ekscitiĝo kaj entuziasmo pri aventuro. Se venus la okazo, li eskapus, sed nur pro tio, ke laŭ sia juĝo li tute ne povos konkeri la grandan estaĵon, kiu frontas lin. Kaj ĉar logiko montris al li, ke ne eblos sukcesa fuĝo, li rekte, kuraĝe kaj ne flankiĝante trafis la gorilon, sen muskoltremo aŭ alia indiko pri paniko.

Efektive, li renkontis la bruton meze de ties atako, bategante ties korpegon per siaj pugnoj same senefike kvazaŭ li estus muŝo atakanta elefanton. Sed en unu mano li ankoraŭ tenis la tranĉilon, kiun li trovis en la patra kabano, kaj kiam la bruto, frapante kaj mordante, envolvis lin, la knabo hazarde turnis la pinton al la hara brusto. Kiam la tranĉilo sinkis profunde en ĝian korpon, la gorilo ekŝrikis pro doloro kaj kolero.

Sed en tiu mallonga sekundo la knabo lernis, kiel uzi sian akran kaj brilan ludilon; kaj kiam la ŝiranta, batanta besto tiris lin al la tero, li ree kaj ree plonĝigis la klingon ĝis la tenilo en ties bruston.

La gorilo, batalante laŭ la maniero de sia speco, bategadis per la nepugnita mano, kaj ŝiris la karnon ĉe la gorĝo kaj brusto de la knabo per siaj dentegoj. ^[1]

Dum momento ili kunruliĝis sur la tero en la feroca furiozeco de batalo. Pli kaj pli malforte la ŝirita kaj sanganta brako enpuŝis la longan, akran klingon; tiam la eta formo spasme rigidiĝis, kaj Tarzan, la juna Lordo Greystoke, defalis senkonscie sur la mortinta kaj putranta vegetalaro, kiu tapiŝis lian ĝangalan hejmon.

Du kilometrojn for en la arbaro, la tribo aŭdis la ferocan defion de la gorilo, kaj, ĉar tia estis la kutimo kiam minacis danĝero, Kerĉak kunvokis sian popolon, parte por reciproka protektado kontraŭ komuna malamiko — eble temis pri kelkaj goriloj — kaj ankaŭ por kontroli, ke ĉiuj tribanoj ĉeestas.

Oni baldaŭ rimarkis, ke mankas Tarzan, kaj Tublat forte kontraŭstaris la ideon sendi helpon. Kerĉak mem ne multe ŝatis la strangan bubeton, kaj pro tio atentis Tublaton kaj, fine, ĝibante la ŝultrojn, turnis sin al la foliaro, sur kiu li intencis dormi.

Sed Kala havas alian intencon; fakte, ŝi atendis nur sufiĉe longe por informiĝi, ke Tarzan malaperis, kaj tuj poste estis kvazaŭ fluganta tra la matajn branĉojn al la punkto, de kiu oni povis ankoraŭ klare aŭdi la kriojn de la gorilo.

Jam noktiĝis, kaj frua luno sendis sian palan lumon por siluetigi strangajn, groteskajn ombrojn inter la densa foliaro de la arbaro.

Kelkloke la brilaj radioj penetris ĝis la tero, sed ili pliparte servis nur por akcentigi la stiĝian nigrecon de la ĝangala profundeco.

Kiel iu granda fantomo, Kala sensone svingis sin de arbo ĝis arbo; nun lerte kurante laŭ branĉego, nun svingiĝante tra la spaco pinte de alia, nur por ekkapti tiun de fora arbo en sia rapida progreso al la sceno de la tragedio, kiu, laŭ ŝia scio pri la ĝangala vivo, okazas nur mallonge antaŭ ŝi.

La krioj de la gorilo proklamis, ke ĝi ĝismorte batalas kun iu alia loĝanto de la terura arbaro. Subite ĉesis tiuj krioj, kaj morta silenteco regnis en la ĝangalo.

Kala ne povis kompreni, ĉar en la fino la voĉo de Bolgani elbruigis agonion de suferado kaj mortiĝo, sed al ŝi venis nenia sono, per kiu ŝi povis konstati la identecon de lia kontraŭulo.

Ke ŝia eta Tarzan povus detrui virgorilegon, tion ŝi sciis nekredebla, kaj tial, alproksimiĝante al la loko, de kiu venis la sonoj de la batalo, ŝi pli singarde moviĝis, kaj fine, malrapide kaj kun ekstrema prudenteco, ŝi trairis la malplej altajn branĉojn, avide rigardante la lunmakulitan nigrecon por ia signo de la luktantoj.

Baldaŭ ŝi renkontis ilin, kuŝantajn en eta malferma spaco sub la brila lumo de la luno — la ŝiritan kaj sangan formon de eta Tarzan, kaj apud tio grandan virgorilegon, entute mortintan.

Kun mallaŭta krio, Kala rapidis al Tarzan, kaj levante al la brusto la povran, sangokovritan korpon, aŭskultis por signo de vivo. ŝi aŭdis tion, nur mallaŭtan — la malfortikan batadon de la eta koro.

Ŝi tenere portis lin tra la inkeca ĝangalo al la bivakejo de la tribo, kaj multajn tagnoktojn ŝi garde sidadis apud li, portante al li nutraĵon kaj akvon, kaj forbrosante la muŝojn kaj aliajn insektojn de liaj kruelaj vundoj.

Pri medicino kaj ĥirurgio, la povrulino sciis nenion. ŝi povis nur leki la vundojn, kaj tiel ŝi purigadis ilin, ke la kuracado de la naturo des pli rapide funkciu.

Tarzan komence rifuzis manĝi ion ajn, nur ruliĝis kaj spasmis pro febra delirado. Li deziris nur akvon, kaj tion ŝi alportis al li laŭ la sola metodo, kiun ŝi konis — en la propra buŝo.

Neniu homa patrino povus montri pli sinoferan amon ol tiu povra, sovaĝa bruto por la eta orfa bubo, kiun la sorto donis al ŝia prizorgado.

Finfine lin forlasis la febro, kaj la knabo komencis resaniĝi. Tra liaj streĉitaj lipoj pasis nenia plenda vorto, kvankam egis la doloro de liaj vundoj.

Parto de lia brusto estis forŝirita ĝis la ripoj, el kiuj tri estis rompitaj pro la bategoj de la gorilo. Unu brako estis preskaŭ detranĉita per la gigantaj dentegoj, kaj granda peco estis ŝirita de lia kolo, montrante la kolan vejnegon, kiun nur per miraklo la kruelaj makzeloj maltrafis.

Kun la stoikeco de la brutoj, kiuj edukis lin, li silente toleris sian suferadon, preferante forrampi de la aliaj kaj kuŝi kuntiriĝinte en iu aro da altaj greseroj, prefere ol montri antaŭ iliaj okuloj sian mizerecon.

Nur Kalan li ĝojis havi apud si, sed nun, kiam li pli bone fartis, ŝi pli longe forestis, serĉante manĝaĵojn; ĉar tiu amanta besto preskaŭ ne manĝis sufiĉe por subteni la propran vivon dum Tarzan malsanegis, kaj sekve nun restis nura ombro de sia antaŭa persono.

---

[1] Noto de la tradukinto: Burroughs verkis ĉi tiun romanon en la jaro 1914, kiam oni ankoraŭ supozis, ke goriloj estas monstroj. Ni hodiaŭ bone scias, ke la goriloj estas neagresemaj, inteligentaj, foje eĉ amikemaj kuzoj de la homo; en Usono troviĝas kelkaj, kiuj eĉ povas konversadi per signolingvo.