Serwis Edukacyjny w I-LO w Tarnowie Materiały dla uczniów liceum |
Wyjście Spis treści Wstecz Dalej
Autor: Steven Vickers |
©2024 mgr Jerzy Wałaszek |
Rozkaz: DIM
SPIS TREŚCI |
ROZDZIAŁ 1 Przygotowanie ZX81
ROZDZIAŁ 2 Wydawanie komputerowi poleceń ROZDZIAŁ 3 Lekcja historii ROZDZIAŁ 4 Sinclair ZX81 jako kalkulator kieszonkowy ROZDZIAŁ 5 Funkcje ROZDZIAŁ 6 Zmienne ROZDZIAŁ 7 Łańcuchy tekstowe ROZDZIAŁ 8 Programowanie komputera ROZDZIAŁ 9 Dalsze programowanie komputera ROZDZIAŁ 10 Jeśli ... ROZDZIAŁ 11 Zestaw znaków ROZDZIAŁ 12 Pętle ROZDZIAŁ 13 Wolno i Szybko ROZDZIAŁ 14 Podprogramy ROZDZIAŁ 15 Uruchamianie programów ROZDZIAŁ 16 Pamięć taśmowa ROZDZIAŁ 17 Wyświetlanie z bajerami ROZDZIAŁ 18 Grafika ROZDZIAŁ 19 Czas i ruch ROZDZIAŁ 20 Drukarka dla ZX81 ROZDZIAŁ 21 Podłańcuchy ROZDZIAŁ 22 Tablice ROZDZIAŁ 23 Gdy zaczyna brakować pamięci ROZDZIAŁ 24 Liczenie na palcach ROZDZIAŁ 25 Jak pracuje komputer ROZDZIAŁ 26 Stosowanie kodu maszynowego ROZDZIAŁ 27 Organizacja pamięci ROZDZIAŁ 28 Zmienne systemowe DODATKI A Zestaw znaków B Numery komunikatów C ZX81 dla znających język BASIC |
Załóżmy, iż posiadasz listę liczb, np. liczbę zgonów poborców podatku
dochodowego w każdym miesiącu bieżącego roku obrachunkowego. Aby zapisać je w
komputerze, mógłbyś utworzyć pojedynczą zmienną dla każdego miesiąca, lecz
byłoby to bardzo pokraczne. Mógłbyś się zdecydować na nazwanie tych zmiennych
JUZ ICH NIE MA 1, JUZ ICH NIE MA 2, itd. aż do
Jak miło byłoby, gdybyś mógł wpisać:
5 REM TEN PROGRAM NIE BEDZIE DZIALAL
10 FOR N=1 TO
12
20
PRINT JUZ ICH NIE MA N
30 NEXT N
Cóż, tak nie możesz.
Jednakże istnieje mechanizm, dzięki któremu możesz urzeczywistnić ten pomysł,
i który wykorzystuje tablice. Tablica jest zbiorem zmiennych lub elementów,
wszystkich o tej samej nazwie, a rozróżnialnych tylko przez numer
(lub indeks) zapisany w nawiasach za nazwą. W naszym
przykładzie nazwą byłoby A (podobnie jak zmienne sterujące
pętli FOR-NEXT, nazwa tablicy musi być pojedynczą literą), a te dwanaście
zmiennych byłoby
Elementy tablicy nazywamy indeksowanymi zmiennymi, w przeciwieństwie do prostych zmiennych, z którymi się już oswoiłeś.
Zanim będziesz mógł korzystać z tablicy, musisz dla niej zarezerwować nieco miejsca wewnątrz komputera, a robisz to za pomocą polecenia DIM,
DIM A(12)
tworzy tablicę zwaną A z wymiarem 12 (tj. zawiera ona 12 indeksowanych zmiennych A(1),...,A(12)), i inicjuje te 12 wartości na 0. Kasuje ona również każdą tablicę o nazwie A, która istniała poprzednio (lecz nie dotyczy to prostej zmiennej. Tablica oraz zmienna prosta o tej samej nazwie mogą współistnieć i nie powinno to prowadzić do żadnego zamieszania, ponieważ dostęp do elementów tablicy zawsze odbywa się za pomocą indeksów).
Indeks może być dowolnym wyrażeniem liczbowym, zatem teraz możesz napisać:
10 FOR N=1 TO 12
20 PRINT A(N)
30 NEXT N
Można również tworzyć tablice o więcej niż jednym wymiarze. W dwuwymiarowej tablicy potrzebujesz dwóch liczb do określenia jednego z jej elementów - coś w stylu numeru wiersza i numeru kolumny do określenia pozycji znaku na ekranie telewizyjnym - zatem ma ona postać tabeli. Inne podejście, to potraktowanie wymiarów jako numerów wierszy i kolumn na wydrukowanej stronie, a dodatkowy wymiar odnosiłby się do numerów stron. Oczywiście mamy na myśli tablice liczbowe, więc ich elementami nie byłyby znaki jak w książce, lecz liczby. Myśl o elementach trójwymiarowej tablicy C jako C(numer strony, numer wiersza, numer kolumny).
Na przykład, aby utworzyć dwuwymiarową tablicę B o wymiarach 3 i 6, używasz polecenia:
DIM B(3,6)
Daje ci ono 3*6 = 18 indeksowanych zmiennych
B(1,1), B(1,2),..., B(1,6)
B(2,1), B(2,2),..., B(2,6)
B(3,1),
B(3,2),..., B(3,6)
Ta sama zasada odnosi się dla dowolnej liczby wymiarów.
Chociaż jednocześnie możesz mieć liczbę i tablicę o tej samej nazwie, to dwóch tablic już nie, nawet jeśli się różnią liczba wymiarów.
Istnieją także tablice łańcuchowe. Łańcuchy w tablicy różnią się od prostych łańcuchów tym, iż posiadają one stałą długość, a przypisanie do nich zawsze podlega zasadzie dopasowania Prokrustesa - innym podejściem jest traktowanie ich jako tablic (o jednym dodatkowym wymiarze) pojedynczych znaków. Nazwa tablicy łańcuchowej składa się z pojedynczej litery i z umieszczonego bezpośrednio za nią znaku $, a tablica łańcuchowa i prosta zmienna łańcuchowa nie mogą posiadać takiej samej nazwy (w przeciwieństwie do tablic liczbowych).
Przypuśćmy zatem, iż chcesz tablicy A$ z pięcioma łańcuchami. Musisz określić długość tych łańcuchów - przypuśćmy, że wystarczy 10 znaków dla każdego z nich. Wtedy piszesz:
DIM A$(5,10)
Tworzy to tablicę 5*10 znaków, lecz możesz również traktować każdy wiersz jakby był łańcuchem:
A$(1)=A$(1,1) A$(1,2) ... A$(1,10)
A$(2)=A$(2,1)
A$(2,2) ... A$(2,10)
:
: :
: :
:
A$(5)=A$(5,1) A$(5,2) ... A$(5,10)
Jeśli podasz taką samą liczbę indeksów jak liczba wymiarów (w tym przypadku 2) przy poleceniu DIM, to otrzymasz pojedynczy znak, ale jeśli opuścisz ostatni indeks, to otrzymasz łańcuch o stałej długości. Zatem na przykład A$(2,7) daje siódmy znak w łańcuchu A$(2); a stosując notację slicingu, moglibyśmy to zapisać jako A$(2)(7). Teraz wpisz:
LET A$(2)="1234567890"
i
PRINT A$(2),A$(2,7)
Otrzymasz
1234567890 7
W ostatnim indeksie (tym, który możesz pominąć) można również stosować slicing, zatem na przykład
A$(2,4 TO 8) = A$(2)(4 TO 8) = "45678"
W tablicy łańcuchowej wszystkie łańcuchy posiadają tą samą, ustaloną długość.
Polecenie DIM posiada dodatkową liczbę (ostatnią) do określenia tej długości.
Gdy wypisujesz indeksowaną zmienną dla tablicy łańcuchowej, możesz wstawić dodatkową liczbę lub slicing, odpowiadającą dodatkowej liczbie w poleceniu DIM.
Tablice (sposób przetwarzania tablic łańcuchowych w ZX81 jest nieco niestandardowy)
Polecenie: DIM
Większość dialektów języka BASIC (nie ZX81 BASIC) posiada trzy polecenia zwane READ, DATA i RESTORE.
Polecenie DATA jest listą wyrażeń, a zebranie wszystkich poleceń DATA w programie daje jedną długą listę wyrażeń, listę DATA.
Polecenia READ stosuje się do przypisywania tych wyrażeń, jednego po drugim, do zmiennych:
READ X
przypisuje bieżące wyrażenie na liście DATA do zmiennej X i przesuwa się do następnego wyrażenia dla kolejnego polecenia READ.
RESTORE przewija listę DATA na początek.
W teorii zawsze można zastąpić polecenia READ i DATA za pomocą poleceń LET; jednakże głównie stosuje się je do inicjalizacji tablic, jak w programie:
5 REM TEN PROGRAM NIE BEDZIE DZIALAL W ZX81 BASIC
10
DIM M$(12,3)
20
FOR N=1 TO 12
30 READ M$(N)
40 NEXT N
50
DATA "STY","LUT","MAR","KWI"
60
DATA "MAJ","CZE","LIP","SIE"
70
DATA "WRZ","PAZ","LIS","GRU"
Jeśli chciałbyś tylko raz uruchomić ten program, to równie dobrze mógłbyś zastąpić wiersz 30 poleceniem INPUT:
10 DIM M$(12,3)
20 FOR N=1 TO 12
30 INPUT
M$(N)
40
NEXT N
i nie musiałbyś już nic więcej wpisywać. Jednakże, jeśli planujesz zapisać program, to na pewno nie chciałbyś wpisywać nazw miesięcy przy każdym uruchomieniu go.
Proponujemy użycie takiej metody:
(i) Zainicjuj tablicę przy pomocy programu jak ten powyżej.
(ii) Usuń program inicjujący (nie stosuj polecenia NEW, ponieważ chcesz zachować tablicę).
(iii) Wpisz resztę programu i zapisz go na taśmie. Spowoduje to również zapisanie zmiennych, łącznie z tablicami.
(iv) Gdy załadujesz program z taśmy, również załadujesz tablicę.
(v) Gdy uruchamiasz program, nie używaj polecenia RUN, które czyści zmienne. Zamiast tego używaj GOTO z numerem wiersza.
Mógłbyś również zastosować technikę ładowania programu z autostartem,
opisaną w rozdziale 16 przy ćwiczeniu 3. Wtedy w
kroku (iii) powyżej zastosuj polecenie SAVE wewnątrz programu, a
Zespół Przedmiotowy Chemii-Fizyki-Informatyki w I Liceum Ogólnokształcącym im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie ul. Piłsudskiego 4 ©2024 mgr Jerzy Wałaszek |
Materiały tylko do użytku dydaktycznego. Ich kopiowanie i powielanie jest dozwolone
pod warunkiem podania źródła oraz niepobierania za to pieniędzy.
Pytania proszę przesyłać na adres email:
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Jeśli nie chcesz ich otrzymywać, zablokuj je w swojej przeglądarce.
Informacje dodatkowe.