©2009 mgr Jerzy Wałaszek
I LO w Tarnowie
|
Wyjście Spis treści Poprzedni Następny
|
©2009 mgr Jerzy Wałaszek
|
Leciono: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Al la Supera Kurso
La Esperanta-pola kaj pola-Esperanta
vortaretoj
Znając w języku esperanto jeden pierwiastek, możemy tworzyć różnorodne wyrazy bądź to przez zmianę końcówek (-o,-a,-i,-e), np. telefono, telefona, telefoni, telefone, bądź to to przez dodanie różnych przedrostków lub przyrostków, np. sana, san-ig-i, san-ig-ist-o, san-ig-ej-o, mal-sana, mal-san-ul-o, mal-san-ul-ej-o itd.
Po przyimku por i anstataŭ – kładzie się zwykle tryb bezokolicznikowy, np. li eliris por renkonti lin – wyszedł, aby go spotkać; anstataŭ paroli pli bone fari – zamiast mówić lepiej zrobić.
Po spójniku por ke i ke (aby, żeby) kładzie się zawsze tryb rozkazujący, np. la patro skribis por ke vi mem legu – ojciec pisał, abyś sam czytał; la instruisto postulis, ke vi lernu – nauczyciel żądał, żebyś się uczył; estas necese, ke li sciiĝu pri ĉi tio – jest konieczne, aby on dowiedział się o tym.
Tryb rozkazujący stosuje się w zdaniach wyrażających:
Przedrostek re- oznacza zwrot, powrót lub powtórzenie czynności, np. reveni – powrócić, redoni – oddać, zwrócić, renovigi – odnowić itd.
Przedrostek ek- oznacza początek lub krótkotrwałość czynności, np. ekkanti – zaśpiewać, ekvidi – zobaczyć, ekdormi – zasnąć, eksidi – usiąść.
Przyrostek -iĝ- oznacza – stać się czymś (sam z siebie), np. kuniĝi – łączyć się, unuiĝi – jednoczyć się, aliĝi – przyłączyć się.
|
historio – historia vivo – życie korto – podwórko invito – zaproszenie supo – zupa viando – mięso legomo – jarzyna fiŝo – ryba fasto – post festo – święto pano – chleb butero – masło leterportisto – listonosz salajro – płaca, pensja, wynagrodzenie ludilo – zabawka aĝo – wiek (życia) tasko – zadanie, praca, pensum skandalo – awantura, skandal motorciklo – motocykl pedagogo – pedagog situacio – sytuacja arta – sztuczny sufiĉa – dostateczny, wystarczający ebla – możliwy vasta – obszerny, rozległy kontenta – zadowolony ĉefa – główny sata – syty laca – zmęczony, znużony saĝa – mądry necesa – konieczny, niezbędny reveni – powracać minaci – zagrażać, grozić | ricevi – otrzymać tagmanĝi – jeść obiad vespermanĝi – jeść kolację konsenti – zgadzać się tranokti – przenocować travivi – przeżyć antaŭvidi – przewidzieć alveni – przybyć venigi – sprowadzić sidigi – posadzić komenci – zaczynać fariĝi – stawać się sciiĝi – dowiedzieć się veturi – jechać alkonduki – przyprowadzić ripari – naprawiać renkontiĝi – spotkać się z kimś enlitiĝi – kłaść się do łóżka sonĝi – śnić dek – dziesięć precipe – szczególnie, głównie tagmeze – w południe nuntempe – w chwili obecnej tamen – jednak, jednakże plu – dalej, dłużej plue – nadal, w dalszym ciągu baldaŭ – wkrótce, wnet kvankam – chociaż kial?– dlaczego tial – dlatego kiel mi – jak ja ĉar – ponieważ |
Antaŭhieraŭ mi mem skribis la lernejan ekzercon kaj ĝi estis bona, eĉ pli bona ol via. En la skriba ekzerco vi faris la saman eraron, kiel mi, kvankam vi ne sidis proksime al mi, sed malproksime de mi.
La plej bona amiko de mia patro revenis el sia longa vojaĝo kaj vizitis nin antaŭ kelkaj tagoj. Li rakontis al ni interesan historion el sia vojaĝo, kiun mi aŭskultis kun vera atento. Al via vivo minacis granda danĝero, tamen li revenis feliĉe hejmen. En nia familio ni estas tri gefratoj. Mi ricevis de li tre belan kaj dikan libron kun multaj bildoj. Mia frato ne ricevis libron, sed grandan pilkon, kiun li ludas kun siaj kolegoj sur la korto de nia domo. Al mia fratino li donis ankaŭ libron, sed ŝi ne estis tute kontenta, ĉar ŝi pli ŝatas sporton kaj diversajn pilkludojn ol librojn. Miaj gepatroj petis lin, ke li restu ĉe ni pli longe kaj vespermanĝu kune kun ni. Li volonte konsentis ĉi tiun inviton kaj ni gastigis lin ĝis malfrua vespero. Ĉar estis jam tre malfrue, li tranoktis ĉe ni. Matene li adiaŭis nin kaj forlasis nian hejmon por viziti aliajn kolegojn en nia urbo. Ĉar dum la vizito mi ne preparis min bone por la lernejo, precipe el matematiko, mi estis tie tre malfeliĉa. Dum la paŭzoj, inter la lecionoj, mi ne ripozis kaj ne babilis kun miaj kolegoj sur la vasta korto de nia lernejo, sed mi ripetis en ĉi tiu tempo mian plej malfacilan lernobjekton, ĉar mi ne deziris esti "la lasta" en la klaso.
Mia tuta familio, kiu konsistas el kvin personoj, ne estas riĉa. Mia patro estas la oficisto kaj laboras en la ĉefpoŝtoficejo. Li ne estas leterportisto, sed oficisto, tamen li ne ricevas sufiĉan monon (salajron). Tagmeze ni renkontiĝas ĉe la tablo kaj ni kune tagmanĝas kun granda apetito. La hodiaŭa tagmanĝo konsistas el supo kaj viando kun legomo. Hieraŭ ni manĝis fiŝon – ĝi estas bona kaj pli saniga ol viando. En la festotagoj nia patrino preparas al ni pli bonan tagmanĝon, sed ŝi mem ne havas apetiton, ĉar ŝi multe laboras hejme kaj ne estas tute sana. Fruktojn ni tre ŝatas kaj nuntempe ni manĝis ilin sufiĉe, ĉar ili estis malkaraj. Sed dum la lasta milito ni tute ne manĝis fruktojn. Por la vespermanĝo ni ricevas de la patrino varman supon aŭ kafon kun pano. Buterpanon ni manĝas ankaŭ nuntempe tre malofte, ĉar ĝi estas multekosta. Ni estas ofte tre malsataj kaj ni manĝas simplajn manĝobjektojn kun granda apetito. Post la vespermanĝo ni laboras plue dum kelka tempo. La patrino riparas niajn malnovajn vestojn kaj la patro legas gazetojn kun plej novaj skandaloj. Miaj gefratoj ne ludas plu per ludiloj (ĉi tion faras nur malgrandaj infanoj), sed ili pilkludas. Mi, la plejaĝa, legas librojn aŭ mi preparas miajn hejmajn taskojn por la morgaŭa tago. Post kelka tempo mi estas tre laca kaj mi iras en la liton. Mi enlitiĝas kaj baldaŭ mi ekdormas. Dum la dormo mi vidas ofte belajn bildojn – mi sonĝas bele pri diversaj aferoj kaj personoj.
Ekzercaj demandoj
|
Przetłumacz kolejne zdania na język esperanto. Kliknięcie myszką w zdanie spowoduje wyświetlenie jego tłumaczenia. Z opcji tej korzystaj dopiero po samodzielnym wykonaniu tłumaczenia, aby sprawdzić jego poprawność. Inaczej ćwiczenie nie ma żadnego sensu. Dotyczy to wszystkich ćwiczeń w tym artykule. Jeśli chcesz usunąć teksty esperanckie, to odśwież stronę.
 |
La Fakgrupo de Kemio-Fiziko-Informatiko en la Unua Liceo Ĝeneraledukada nomita al Kazimierz Brodziński en Tarnowo Str. Piłsudskiego 4 ©2024 mag. Jerzy Wałaszek |
La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.
Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl
Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.