©2009 mgr Jerzy Wałaszek
I LO w Tarnowie
|
Wyjście Spis treści Poprzedni Następny
|
©2009 mgr Jerzy Wałaszek
|
Leciono: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
La Esperanta-pola kaj pola-Esperanta vortaretoj
Czas przeszły czasowników na wszystkie osoby i liczby ma końcówkę -is, np. mi legis – czytałem (czytałam).
Czas przyszły ma końcówkę -os, np. ŝi legos – będzie czytała.
Stopień wyższy przymiotnika i przysłówka tworzy się przy pomocy wyrazu pli – więcej i malpli – mniej. Wyrażenie polski niż, aniżeli tłumaczy się przez ol, np. Mia patrino estas pli bona ol mia patro – moja matka jest lepsza od mojego ojca, albo: Mia patro estas malpli bona ol mia patrino – mój ojciec jest mniej dobry od mojej matki. Li skribas pli bele ol mi – on pisze ładniej aniżeli ja, albo: Mi skribas malpli bele ol li – piszę mniej ładnie niż on.
Stopień najwyższy urabiamy przy pomocy plej – najwięcej i malplej – najmniej. Wyrażenie porównawcze z, ze – tłumaczy się przez el, np. El la tri krajonoj la flava krajono estas la plej longa – z trzech kredek żółta jest najdłuższa.
Przyrostek -ig- oznacza robić coś czymś, skłaniać coś do czegoś, nadawać czemuś jakąś cechę, np. faciligi – ułatwiać, sanigi – leczyć, kunigi – łączyć, unuigi – jednoczyć, aligi – przyłączać, varmigi – ogrzewać, lumigi – oświetlać, itd.
Zaimkiem zwrotnym na 3-cią osobę jest si (biernik sin), np. lavi sin – myć się (zobacz do lekcji 7).
|
Odmiana czasownika zwrotnego Liczba pojedyncza: | |||
| 1. 2. 3. | mi lavas min vi lavas vin li lavas sin ŝi lavas sin ĝi lavas sin | – – – – – | myję się myjesz się myje się |
| Liczba mnoga: | |||
| 1. 2. 3. | ni lavas nin vi lavas vin ili lavas sin | – – – | myjemy się myjecie się myją się |
|
forno – piec fajro – ogień vetero – pogoda horloĝo – zegar kalendaro – kalendarz lundo – poniedziałek mardo – wtorek merkredo – środa ĵaŭdo – czwartek vendredo – piątek sabato – sobota dimanĉo – niedziela parko – park arbo – drzewo kombilo – grzebień preĝejo – kościół okupo – zajęcie kuracisto, sanigisto – lekarz akvujo – zbiornik na wodę pelvo – miednica polvo – kurz, pył vojo – droga programo – program ministo – górnik minejo – kopalnia fandejo – odlewnia vitrofarejo – huta szkła ŝtalo – stal fero – żelazo frukto – owoc apuda – przyległy ilustrita – ilustrowany |
tuttaga – całodzienny botanika – botaniczny danĝera – niebezpieczny lavi – myć kombi – czesać vesti – ubierać preĝi – modlić się matenmanĝi – jeść śniadanie ripozi – odpoczywać, wypocząć promeni – spacerować dikti – dyktować alporti – przynieść posedi – posiadać rakonti – opowiadać renkonti – spotykać hodiaŭ – dzisiaj hieraŭ – wczoraj morgaŭ – jutro tuj – natychmiast, zaraz certe – na pewno, pewnie vere – naprawdę, prawdziwie frumatene – wcześnie rano sufiĉe – dosyć, dość post – po dum – podczas kune kun – wraz z naŭ – dziewięć t.e.(tio estas)– t.j.(to jest) survoje – na drodze eble – może eĉ – nawet ol – niż, aniżeli |
Antaŭ kelkaj tagoj mi skribis sur la tabulo la frazon:"Per la spongo ni faras la tabulon pura". La frazo ne plaĉas al mi. Hodiaŭ mi skribos al vi pli belan frazon. Rigardu! Rigardu! Mi skribas la frazon:"Per la spongo ni purigas la tabulon". Vi vidas, ke la nova frazo estas pli bela kaj pli praktika ol la antaŭa frazo. Ĉu ne?
En angulo de la ĉambro staras apud la muro unu objekto. Rigardu ĝin! Ĝi ne estas meblo, sed ĝi estas tre grava objekto. En ĝi estis kaj estos la fajro, ruĝa kaj tre varma objekto. La fajro varmigas la fornon kaj la forno varmigas la ĉambron. Lampo ne varmigas ĉambron, sed ĝi lumigas ĉambron.
La hodiaŭa mateno estis tre bela kaj varma, sed ĉu la morgaŭa tago estos bela – ni ne scias certe. Hodiaŭ ni havas multe por labori (multan laboron). Hieraŭ kaj antaŭhieraŭ ni havis interesajn lecionojn, sed morgaŭ ni ne laboros, nur ripozos. Morgaŭ estos dimanĉo. En ĉi tiu tago ni ne laboras en la lernejo, sed ni iras al preĝejoj kaj vizitas niajn geamikojn aŭ niajn gekolegojn. Aŭ ni iras ofte kinejon por rigardi belajn programojn.
Hodiaŭ mi montros al vi novan objekton – ĝia nomo estas kalendaro. La kalendaro montras al ni tagojn. En ĝi estas nigraj kaj ruĝaj tagoj. Gelernantoj tre ŝatas ruĝajn tagojn. Vi certe ankaŭ ŝatas ilin! Ĉu ne? Tagoj havas nomojn. La nomoj de la tagoj estas: lundo, mardo, merkredo, ĵaŭdo, vendredo, sabato kaj dimanĉo. Hodiaŭ estas sabato, hieraŭ estis vendredo kaj morgaŭ estos dimanĉo. Se la vetero estos bela, ni iros kune kun niaj geamikoj en la "Botanikan Ĝardenon". Tie estas tre bele – estas multaj interesaj floroj kaj arboj. Ni tre volonte promenas inter floroj, kiuj havas tre agrablan odoron. En aliaj urboparkoj estas multaj benkoj aŭ seĝoj kaj homoj volonte ripozas post promeno. Aliuloj ŝatas legi librojn, gazetojn aŭ ilustritajn ĵurnalojn.
Nun mi rakontos al vi, gekursanoj, kion mi faras hejme en la mateno. Nokte mi dormas bone post tuttaga laboro. Frumatene mi malfermas okulojn, rigardas mian poŝhorloĝon, kiu kuŝas sur la nokta tableto (stoliczek) apud mia lito kaj kiu montras jam la malfruan tempon, kaj mi levas min el la lito tre rapide. Mi iras tuj al la pelvo (lavtablo – umywalka) kaj mi lavas min en malvarma akvo. Poste mi iras al la spegulo kaj mi kombas min per la kombilo. Mi prenas sur min mian ordinaran veston (laborveston)– dimanĉe mi vestas min alie – kaj fine mi matenmanĝas. Tuj post la matenmanĝo mi forlasas mian loĝejon kaj iras al la laboro. Survoje mi renkontas ofte miajn kolegojn, kiuj ankaŭ rapidas al diversaj okupoj. Ne estas nur tempo por rakonti al vi, kion mi faras poste dum la tuta tago, sed mi rakontos eble al vi ĉi tion post kelkaj tagoj.
Gekursanoj! Aŭdu! Aŭdu! Rigardu min! Mi havas en la dekstra mano du objektojn, t.e. du krajonojn. La flava krajono estas pli longa ol la ruĝa. Nun mi havas tri krajonojn: la unua krajono estas longa, la dua krajono estas pli longa, la tria krajono estas la plej longa. El la tri krajonoj la plej longa estas la flava krajono. Mi skribas bele, li skribas pli bele ol mi, kaj ŝi skribas plej bele el ni.
Mia poŝhorloĝo montras, ke estas jam tempo fini la naŭan lecionon. Mi finas ĝin kaj mi diktos nun al vi miajn kutimajn ekzercajn demandojn por via hejma laboro. Respondu ilin bone, senerare kaj alportu viajn ekzercojn por la plej proksima konversacio.
Ekzercaj demandoj
|
Przetłumacz kolejne zdania na język esperanto. Kliknięcie myszką w zdanie spowoduje wyświetlenie jego tłumaczenia. Z opcji tej korzystaj dopiero po samodzielnym wykonaniu tłumaczenia, aby sprawdzić jego poprawność. Inaczej ćwiczenie nie ma żadnego sensu. Dotyczy to wszystkich ćwiczeń w tym artykule. Jeśli chcesz usunąć teksty esperanckie, to odśwież stronę.
 |
La Fakgrupo de Kemio-Fiziko-Informatiko en la Unua Liceo Ĝeneraledukada nomita al Kazimierz Brodziński en Tarnowo Str. Piłsudskiego 4 ©2024 mag. Jerzy Wałaszek |
La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.
Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl
Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.