©2009 mgr Jerzy Wałaszek
I LO w Tarnowie
|
Wyjście Spis treści Poprzedni Następny
|
©2009 mgr Jerzy Wałaszek
|
Leciono: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
La Esperanta-pola kaj pola-Esperanta vortaretoj
Odmiana rzeczowników
Wszystkie przypadki z wyjątkiem biernika (końcówka -n) są sobie równe.
Dopełniacz tworzy się przez dodanie przyimka de, np. kolego de mia patro – kolega mojego ojca; mi iras de patro – idę od ojca.
Celownik – przez dodanie przyimka al, np. mi iras al lernejo – idę do szkoły; la patrino donas (daje) al mi ĉokoladon.
Narzędnik – przy pomocy per, np. ni salutas vin per la vortoj "bonan tagon!"– pozdrawiamy was słowami...
Miejscownik – przy pomocy przyimków en, sur i in., np. la akvo estas en la glaso; la libro estas sur la ŝranko.
Podobnie odmieniają się zaimki:
| rzeczownik | zaimki osobowe | zaimki pytające | ||||||||||
| Mianownik – kto? co? | la patro | mi | vi | li | ŝi | ĝi | ni | vi | ili | kio? | kiu? | kiuj? |
| Dopełniacz – kogo? czego? | de la patro | de mi | de vi | de li | de ŝi | de ĝi | de ni | de vi | de ili | de kio? | de kiu? | de kiuj? |
| Celownik – komu? czemu? | al la patro | al mi | al vi | al li | al ŝi | al ĝi | al ni | al vi | al ili | al kio? | al kiu? | al kiuj? |
| Biernik – kogo? co? | la patron | min | vin | lin | ŝin | ĝin | nin | vin | ilin | kion? | kiun? | kiujn? |
| Narzędnik – kim? czym? | per la patro | per mi | per vi | per li | per ŝi | per ĝi | per ni | per vi | per ili | per kio? | per kiu? | per kiuj? |
| Miejscownik – o kim? o czym? | sur la patro | sur mi | sur vi | sur li | sur ŝi | sur ĝi | sur ni | sur vi | sur ili | sur kio? | sur kiu? | sur kiuj? |
| Wołacz | patro! | mi! | vi! | li! | ŝi! | ĝi! | ni! | vi! | ili! | kio! | kiu! | kiuj! |
Wynika z tego, iż w esperanto istnieją właściwie tylko dwa różne przypadki – Mianownik oraz Biernik, gdyż z wyjątkiem biernika wszystkie pozostałe przypadki są równe mianownikowi.
Końcówka -n wyraża także kierunek ruchu: al kie = kien, np. mi iras en la klaso – chodzę w klasie; mi iras en la klason, albo: mi eniras la klason – wchodzę, idę do klasy.
Przyrostek -ul- oznacza osobę z pewnym przymiotem, np. riĉulo – bogacz, junulo – młodzieniec, drinkulo – pijak itd.
| Mi prenas – biorę | ||
| de sur la skatolo | – | z wierzchu pudełka |
| de sub la skatolo | – | spod pudełka |
| el la skatolo | – | z pudełka (ze środka) |
| Mi metas – kładę | ||
| sur la skatolon | – | na pudełko |
| sub la skatolon | – | pod pudełko |
| en la skatolon | – | do pudełka (do środka) |
|
karafo – karafka glaso – szklanka taso – filiżanka akvo – woda kafo – kawa teo – herbata lakto – mleko biero – piwo [bi-ero] vino – wino brando – wódka alkoholo – alkohol, spirytus cigaro – cygaro [c-igaro] cigaredo – papieros [c-igaredo] nikotino – nikotyna [n-ikotino] abstinenculo – abstynent ĉokolado – czekolada homo – człowiek najbaro – sąsiad muziko – muzyka [muz-iko] lingvo – język [l-ingwo] mondo – świat angla – angielski franca – francuski pura – czysty freŝa – świeży varma – ciepły dolĉa – słodki | facila –
łatwy [fac-ila] simpla – prosty [s-impla] sama – ten sam alia – inny [al-i-a] klasika – klasyczny [klas-ika] internacia – międzynarodowy [internac-i-a] salutas – pozdrawia ŝatas – lubi, ceni trinkas – pije drinkas – pije alkohol fumas – pali (papierosa), dymi prenas – bierze metas – kładzie respondas – odpowiada multe – wiele, dużo diligente – pilnie [dil-igente] bone – dobrze kvar – cztery tre – bardzo al – do de – od ĉe – u, przy sub – pod el – z per – przez, za pomocą nur – tylko |
| La instruisto eniras
(en) la klason kaj salutas gelernantojn per la vortoj
"Bonan tagon!" La gelernantoj respondas la saluton de la instruisto
(lian saluton) per la samaj vortoj. Sur la tablo staras unu nova objekto – ĝi estas la karafo. Ĉe la karafo estas du glasoj kaj unu taso. En la karafo estas akvo. Ni trinkas akvon per la glaso. La akvo estas pura kaj freŝa. En la mateno (matene) ni trinkas el la taso kafon, lakton aŭ teon. Ni estas homoj, ne objektoj. Ni amas aliajn bonajn homojn kaj ni ŝatas dolĉan kafon. La malgrandaj infanoj kaj katoj ne ŝatas kafon, sed ili ŝatas lakton. | |
| Ĉu vi ŝatas bonan kafon? | Jes, ni ŝatas bonan kafon. |
| Ĉu vi ŝatas varman lakton? | Ne, ni ne ŝatas varman lakton, sed ni ŝatas malvarman lakton. |
| Ĉu vi ŝatas belan muzikon? | Jes, ni tre ŝatas belan muzikon. |
Estas homoj, kiuj ŝatas fortan akvon: bieron, vinon, brandon. En forta akvo estas unu malbona objekto – ĝi estas alkoholo. Forta akvo ne faras homon forta, sed ĝi faras homon malforta. | |
| Ĉu vi ŝatas alkoholon? | Ne, ni ne ŝatas alkoholon – ĝi faras homon malsana, malforta, malriĉa kaj malfeliĉa. |
| Drinkuloj trinkas multan alkoholon – ili ne ŝatas lakton. Homoj, kiuj ne ŝatas kaj ne trinkas alkoholon, estas abstinenculoj. | |
| Ĉu vi estas abstinenculoj? | Jes, ni estas abstinenculoj. |
| Ĉu vi estas riĉuloj? | Ne, ni ne estas riĉuloj, sed ni ankaŭ ne estas malriĉuloj. |
| Estas homoj, kiuj ne fumas cigarojn kaj cigaredojn. En ili estas ankaŭ malbona objekto – nikotino. Ĝi ne faras homon sana, sed malsana. | |
| Ĉu vi fumas? | Ne, mi ne fumas, sed mia patro fumas. |
| Ĉu via patro multe fumas? | Ne, mia patro ne fumas multe, sed nia najbaro, la kolego de mia patro, fumas multajn fortajn cigaredojn. |
| Ĉu vi ŝatas ĉokoladon? | Jes, ni tre ŝatas ĉokoladon – ĝi estas bona kaj dolca objekto. |
| Ĉu vi ŝatas kaj ĉu vi trinkas dolĉan kaj laktan kafon? | Jes, mi ŝatas dolĉan kafon, sed mi trinkas nur nigran kaj maldolĉan kafon – mi estas malriĉa. |
| Ĉu vi scias, kio estas Esperanto? | Jes, ni scias, kio estas Esperanto. Esperanto estas bela kaj tre facila lingvo. Ĝi estas ankaŭ la mondlingvo. |
| Ĉu vi ŝatas la mondlingvon Esperanto? | Jes, ni tre ŝatas la mondlingvon Esperanto kaj ni lernas ĝin diligente. |
| Ĉu la Esperanta lingvo havas gramatikon? | Jes, la Esperanta lingvo havas gramatikon, sed ĝi estas tre simpla kaj facila. |
| Ĉu vi ŝatas facilan gramatikon? | Jes, ni tre ŝatas facilan gramatikon. |
| Ĉu pola, franca aŭ germana gramatikoj estas simplaj kaj facilaj? | Ne, la pola, franca kaj germana gramatikoj ne estas simplaj kaj facilaj, sed ili estas tre malsimplaj kaj malfacilaj. |
| Mi iras de la fenestro al la pordo. | |
| De kie mi iras? | Vi iras de la fenestro. |
| Kien mi iras? | Vi iras al la pordo. |
| Ĉu mi iras al la pordo? | Ne, vi ne iras al la pordo, sed vi iras de la pordo. |
| Ĉe kiu mi staras? | Vi staras ĉe la lernanto Piotrowski. |
| Ĉe kio mi staras? | Vi staras ĉe la tabulo. |
| Ĉe kiu lernanto vi sidas? | Mi sidas ĉe la lernanto Kowalski. |
| Kio estas sur la skatolo? | Sur la skatolo estas la krajono. |
| Ĉu la krajono estas sur la skatolo? | Ne, la krajono ne estas sur la skatolo, sed ĝi estas sub la krajono. |
| Kie estas la krajono? | La krajono estas en la skatolo. |
| De kie mi prenas la krajonon? | Vi prenas la krajonon de sur la skatolo. |
| Ĉu mi prenas la krajonon de sur la skatolo? | Ne, vi ne prenas la krajonon de sur la skatolo, sed vi prenas ĝin de sub la skatolo. |
| De kie mi prenas la krajonon? | Vi prenas la krajonon el la skatolo. |
| Kien mi metas la krajonon? | Vi metas la krajonon sur la skatolon. |
| Ĉu mi metas la krajonon sur la skatolon? | Ne, vi ne metas la krajonon sur la skatolon, sed sub la skatolon. |
| Kien mi metas la krajonon? | Vi metas la krajonon en la skatolon. |
| Estas la fino de la Esparanta
leciono, de la kvara Esperanta konversacio. Ni eliras el la lernejo kaj iras
al la domo (en la domon). Bonan nokton, gelernantoj! | |
Przetłumacz kolejne zdania na język esperanto. Kliknięcie myszką w zdanie spowoduje wyświetlenie jego tłumaczenia. Z opcji tej korzystaj dopiero po samodzielnym wykonaniu tłumaczenia, aby sprawdzić jego poprawność. Inaczej ćwiczenie nie ma żadnego sensu. Dotyczy to wszystkich ćwiczeń w tym artykule. Jeśli chcesz usunąć teksty esperanckie, to odśwież stronę.
 |
La Fakgrupo de Kemio-Fiziko-Informatiko en la Unua Liceo Ĝeneraledukada nomita al Kazimierz Brodziński en Tarnowo Str. Piłsudskiego 4 ©2024 mag. Jerzy Wałaszek |
La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.
Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl
Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.