La Edukada Servo
de I-LO en Tarnovo
Do strony głównej I LO w Tarnowie

Materialoj por geliceanoj
 

  Librejo       Enhavo       Reen       Antaŭen  


DOKTORO JEKYLL KAJ SINJORO HYDE

Aŭtoro: Robert Louis Stevenson

©2024 Geo
I-LO en Tarnovo

La Enhavo

Serĉante sinjoron Hyde

Tiun saman vesperon sinjoro Utterson revenis hejmen al sia fraŭla domo malgajhumora kaj sidiĝis vespermanĝi sen apetito. Estis dimanĉe lia kutimo, post la fino de tiu manĝo sidi apud la fajro kun volumo de neinteresa religiaĵo sur sia pupitro, ĝis la horloĝo de la apuda preĝejo sonorigis la dekduan horon, kiam li sobre kaj dankeme iris kuŝiĝi. Tiun nokton, tamen, tuj kiam oni forportis la tablotukon, li prenis kandelon kaj eniris en sian aferĉambron. Tie li malfermis sian gardoŝrankon, elprenis el kia plej privata parto dokumenton surskribitan ”Testamento de Doktoro Jekyll”, kaj sidiĝis kun nuba frunto por esplori ĝian enhavon. La testamento estis holografa; ĉar sinjoro Utterson, kvankam li gardis ĝin nun, kiam ĝi estas farita, antaŭe rifuzis doni eĉ la plej malgrandan helpon pri ĝia farado; ĝi kondiĉis ne nur ke, en okazo de la morto de Henry Jekyll M.D., D.C.L., LL.D., F.R.S., k. t. p., lia tuta bonhavo pasu en la manojn de lia ”amiko kaj bonfarinto Edward Hyde”; sed ke, en okazo de la malapero aŭ malklara foresto de doktoro Jekyll dum periodo pli ol trimonata”, la dirita Edward Hyde anstataŭu la diritan Doktoron Jekyll sen plua prokrasto kaj estu liberade ĉia ŝarĝo aŭ devo, krom la pago de kelkaj malgrandaj sumoj al la anoj de la doktora domo.

Delonge ĉi tiu dokumento estis la ĉefa abomenaĵo de la advokato. Ĝi lin ofendis, ne nur kiel advokaton, por kiu la fantazieco estis nemodesta, sed ankaŭ kiel amanton de la prudentaj kaj ordinaraj flankoj de la vivo. Kaj ĝis tiam estis lia nescio pri sinjoro Hyde, kiu ŝveligis lian indignon; nun, per subita okazintaĵo, estis lia scio. Sufiĉe malbone jam, ke la nomo estis nur nomo, pri kiu li ne povas ion plian ekscii. Estis ankoraŭ pli malbone, kiam ĝi vestiĝis de abomenindaj ecoj; kaj el la ŝanĝiĝemaj sensubstancaj nebuloj, kiuj tiel trompis lian okulon, saltis la subita, difinita bildo de demono.

– Mi pensis ĝin frenezo, li diris, remetante en la kofron la ofendantan paperon, kaj jam mi komencas timi, ke ĝi estas malhonoro.

Ĉe tio li estingis la kandelon, surmetis palton, kaj ekiris survoje al Cavendish Square, tiu citadelo de la medicino, kie lia amiko, la fama doktoro Lanyon, havis sian domon kaj akceptis sian amase venantan klientaron.

– Se iu scias, tiu estas Lanyon, li pensis.

La seriozmiena ĉefservisto konis kaj bonvenigis lin; li ne estis devigata prokrasti sian eniron, sed kondukita tuj de la pordo al la manĝoĉambro, kie sidis doktoro Lanyon sola kun sia vino. Tiu estis bonkora, sana, eleganta, ruĝvizaĝa sinjoro, kun amaso da haroj antaŭtempe blankaj, kaj forta decida maniero.

Vidante sinjoron Utterson, li saltis de sia seĝo, kaj bonvenigis lin per ambaŭ manoj. La bonvolemo, laŭ lia speciala maniero, estis iom teatra; sed ĝi estis bazita sur reala sento.

Ĉar tiuj du estis malnovaj kunuloj en la lernejo kaj la universitato; ambaŭ plenege respektis sin mem kaj la alian, kaj, kio ne ĉiam sekvas, ili estis homoj, kiuj plenege ĝuis sian kunestadon.

Post iom da vaga interparolado, la advokato alproksimi ĝis al la temo, kiu tiel malagrable priokupis liajn pensojn.

– Mi supozas, Lanyon, li diris, ke vi kaj mi estas la du plej malnovaj amikoj, kiujn havas Harry Jekyll?

– Mi dezirus, ke la amikoj estu pli junule freŝaj, diris ride doktoro Lanyon. Nu, mi supozas, ke ni ja estas. Kaj kio el tio?

Mi lin vidas nun malofte.

– Vere! diris Utterson, Mi kredis, ke vin ligas ia komuna intereso.

– Ĝi ligis, estis la respondo, sed pasis jam pli ol dek jaroj, de kiam Harry Jekyll fariĝis tro fantaziema por mi. Li komencis deflankiĝi, deflankiĝi de la vojo de la prudento; kaj kvankam, kompreneble, mi ankoraŭ interesiĝas pri li pro la malnovaj tagoj, mi lin vidis, kaj vidas, tre malofte… Tia nescienca sensencaĵo, aldonis la doktoro, subite purpuriĝante, disigus ja Damon kaj Pitias.

Tiu ĉi malgranda elmontro de kolero iom trankviligis sinjoron Utterson.

– Ili nur malpacis pro iu punkto scienca, li pensis, kaj, estante homo tute sen sciencaj pasioj, li eĉ aldonis:

– Estas pro nenio pli malbona ol tio!

Li lasis al sia amiko kelkajn momentojn por resereniĝi, kaj poste alproksimiĝis al la demando, kiu estis la motivo de lia vizito.

– Ĉu vi iam renkontis protektaton lian nomitan Hyde? li demandis.

– Hyde? ripetis Lanyon. Ne! Neniam aŭdis pri li. Post mia tempo.

Jen la sumo de la informoj, kiun la advokato reportis kun si al la granda malluma lito, sur kiu li en malkviete kuŝis tra la fruaj horoj ĝis la mateno. Estis nokto malmulte ripoziga. por lia penanta menso, penanta en la mallumo kaj sieĝata de demandoj.

La sonoriloj de la preĝejo, kiu staris tiel oportune apud la domo de sinjoro Utterson, sonis la sesan horon, kaj ankoraŭ li luktis kun la problemo. Ĝis nun tiu problemo estis tuŝinta lin nur sur la flanko intelekta, sed nun ankaŭ lia imago estis okupata aŭ, por diri pli ĝuste, sklavigita; kaj, dum li kuŝis tie kaj ĵetiĝis en la mallumo de la nokto kaj de sia kurtendrapirita ĉambro, la rakonto de sinjoro Enfield preterpasis antaŭ lia menso kvazaŭ sur rulaĵo de lumigitaj bildoj. Jen li vidas la longajn vicojn de lanternoj de nokta urbo; poste figuron de homo rapide marŝanta; jen knabinon kuranta de la kuracista domo, jen tiuj du kunfrapiĝas kaj tiu homa Juggernaut piede subpremas la knabinon kaj pluiras, neniel atentante pri ŝiaj krioj. Aŭ li vidas ĉambron en riĉa domo, kie kuŝas lia amiko dormanta, sonĝante, kaj ridetante pro siaj sonĝoj; kaj jen la pordo malfermiĝas, la kurtenoj apartiĝas, la dormanto veki ĝas, kaj jen! staras apud li figuro, al kiu estas donita potenco, kaj eĉ dum tiu senviva horo li devas leviĝi kaj fari laŭ ĝia ordono…

La figuro en tiuj du fazoj obsedis la advokaton dum la tuta nokto; kaj se je iu momento li ekdormis, estis nur por vidi ĝin gliti pli kaŝe inter dormantaj domoj aŭ ŝoviĝi pli rapide, eĉ ĝis kapturniĝo, tra pli larĝaj labirintoj de la lanterne lumata urbo, kaj ĉe ĉiu angulo surmarŝi knabinon kaj lasi ŝin krieganta. Kaj tamen la figuro ne havis vizaĝon, per kiu li povus ĝin rekoni; eĉ dum la sonĝoj ĝi havis aŭ nenian vizaĝon, aŭ unu, kiu trompis lin kaj dissolviĝis antaŭ liaj okuloj; kaj tiel naskiĝis en la spirito de la advokato kaj pligrandiĝis strange forta, preskaŭ supermezura scivolo rigardi la trajtojn de la vera sinjoro Hyde. Se li povus nur unufoje rigardi lin, li opiniis, la mistero klariĝus kaj eble forruliĝus, kiel estas kutimo ĉe misteroj, kiam oni esploras ilin. Li eble povus vidi kaŭzon por la stranga prefero aŭ dependeco (nomu ĝin, kiel al vi plaĉas) de sia amiko, kaj eĉ por la frape strangaj kondiĉoj de la testamento.

Se almenaŭ estus vizaĝo vidinda; vizaĝo de homo tute senkompata; vizaĝo, kiu devis sin nur montri por naski, en la menso de la neimpresiĝema Enfield, senton de daŭronta malŝato.

De tiu tempo sinjoro Utterson komencis konstante viziti la pordon en la flankstrato de la butikoj. Matene, antaŭ la horo de la oficeja laboro, tagmeze, kiam la negocoj estis multaj kaj la tempo malmulta, nokte, sub la vizaĝo de la nebula luno – ja en ĉiu horo la advokato estis trovebla ĉe sia elektita posteno.

– Se li estas sinjoro Hyde, li pensis, mi estos sinjoro Seek[1].


[1]Hide and Seek” estas infana ludo, laŭ kiu unuj devas sin kaŝi (Hide) kaj la aliaj ilin senserĉas (Seek).


Kaj fine lia pacienco estis rekompencita. Estis hela, seka nokto; frosto en la aero; la stratoj tiel puraj, kiel la planko de balĉambro; la lanternoj, skuataj de neniu vento, desegnis regulajn formojn el lumo kaj ombro. Je la deka, kiam la butikoj fermiĝis, la flankstrato estis jam tute senhoma, kaj malgraŭ la mallaŭta muĝado de Londono ĉie ĉirkaŭe, tre silenta. Sinjoro Utterson jam staris dum kelkaj minutoj ĉe sia posteno, kiam li eksciiĝis pri stranga malpeza piedpaŝo alproksimiĝanta. En la daŭro de siaj ĉiunoktaj patroloj, li jam de longe kutimiĝis al la kurioza efekto, kun kiu la piedsonado de sola persono, dum tiu estas ankoraŭ malproksima, subite elsaltas klare distingebla el la vasta zumado kaj bruado de la urbo. Tamen lia atento estis neniam antaŭe tiel subite kaj decidige koncentrita, kaj estis kun forta superstiĉa antaŭsento de sukceso, ke li retiris sin en la enirejon de la korto. La paŝoj rapide proksimiĝis, kaj subite plilaŭtiĝis, kiam ili ĉirkaŭpasis la angulon de la strato. La advokato, rigardante el la enirejo, povis baldaŭ vidi, kun kia homo li devas trakti. Tiu ĉi estis malgranda kaj tre simple vestita; kaj lia mieno, ce je tiu distanco, iel naskis en la observanto fortan malsimpation. Sed li iris rekte al la pordo, pasante oblikve la straton por ne perdi tempon, kaj eltiris ŝlosilon el la poŝo kiel iu, kiu proksimiĝas al la hejmo.

Sinjoro Utterson elpaŝis kaj tuŝis lin je la ŝultro dum li preterpasis.

– Sinjoro Hyde, mi kredas.

Sinjoro Hyde kuntiriĝis malantaŭen kun sibla enspiro. Sed lia timo estis nur momenta; kaj, kvankam li ne rigardis la advokaton rekte en la vizaĝon, li respondis sufiĉe trankvile:

– Tiu estas mia nomo. Kion vi deziras?

– Mi vidas, ke vi estas enironta, diris la advokato. Mi estas malnova amiko de doktoro Jekyll – sinjoro Utterson de Gaunt Strato – vi sendube aŭdis mian nomon; kaj renkontante vin tiel oportune, mi kredis, ke vi povos enlasi min.

– Vi ne trovos doktoron Jekyll; li estas for, respondis sinjoro Hyde, enblovante en la truon de la ŝlosilo. Kaj tiam subite, sen levi la rigardon.

– Kiel vi konis min? li demandis.

– Viaflanke, diris sinjoro Utterson, ĉu vi faros al mi komplezon?

– Kun plezuro, respondis la alia, kio ĝi estu?

– Ĉu vi permesos, ke mi vidu vian vizaĝon? demandis la advokato.

Sinjoro Hyde ŝajnis heziti; fine kvazaŭ post subita pripenso, li frontis lin kun mieno de defio, kaj la paro sufiĉe fikse rigardis unu la alian dum kelkaj momentoj.

– Nun mi povos rekoni vin, diris sinjoro Utterson. Eble estos utile.

– Jes, respondis sinjoro Hyde, estas ja bone, ke ni renkonti ĝis; kaj, konvenas, ke vi havu mian adreson. Kaj li donis numeron en strato de Soho.

– Bona Dio! pensis sinjoro Utterson, ĉu li ankaŭ pensis pri la testamento?

Sed li retenis siajn sentojn kaj nur gruntis dankon pro la dono de la adreso.

– Kaj nun, diris la alia, kiel vi rekonis min?

– Laŭ priparolo, estis la respondo.

– Kies priparolo?

– Ni havas komunajn amikojn, diris sinjoro Utterson.

– Komunajn amikojn! eĥis sinjoro Hyde iom raŭke. Kiuj ili estas?

– Jekyll ekzemple, diris la advokato.

– Li neniam parolis al vi, diris sinjoro Hyde, kun ruĝiĝo de kolero. Mi ne kredis, ke vi mensogos.

– Nu, diris sinjoro Utterson, tia parolo ne estas deca. La alia rikanis laŭte en sovaĝan ridon; kaj jen la postan momenton, kun eksterordinara rapideco, li malŝlosis la pordon kaj malaperis en la domon. La advokato staris dum kelka tempo post kiam sinjoro Hyde forlasis lin, kiel bildo de maltrankvilo.

Tiam li malrapide supreniris la straton, haltis post ĉiuj du-tri paŝoj, kaj metis la manon al la frunto, kiel homo kun mensa perplekso. La problemo, kiun li promenante tiee pripensis, estis el speco, kiu malofte solviĝas. Sinjoro Hyde estis pala, kaj havis pigmean eksteraĵon; li donis la impreson de malbelformiteco sen ia nomebla malbeleco de formo, li havis malallogan rideton, kaj li kondutis al la advokato kun mikso de timemo kaj trokuraĝo, kaj li parolis per raŭka mallaŭta kaj iom rompita voĉo – ĉiuj ĉi punktoj estis kontraŭ li; sed ĉio ĉi kune ne sufiĉis por klarigi la ĝis tiam nekonitan naŭzon, abomenon kaj timon, kun kiu sinjoro Utterson rigardis lin:

– Devas esti io plia, diris al si la perpleksita sinjoro. Estas ja io plia, se mi povus por ĝi eltrovi nomon. Dio min benu! la viro ŝajnas apenaŭ homa. lo troglodita, ni diru? aŭ ĉu estas tie nur la radiado de malpura animo, kiu tiel traspiras kaj transfiguras sian argilan loĝejon? La lasta, mi pensas; ĉar, ho mia malfeliĉa maljuna Harry Jekyll! se mi iam legis sur vizaĝo la subskribon de Satano, estas sur tiu de via nova amiko.

Ĉirkaŭ la angulo de la flankstrato estis placo kun antikvaj, belaspektaj domoj, jam plejparte kadukiĝintaj el ilia antaŭa gloro, luigiataj po etaĝo; kaj apartamentoj al homoj el ĉiuj specoj kaj cirkonstancoj: mapgravuristoj, arĥitektoj, malbonreputaciaj advokatoj, kaj agentoj de obskuraj entreprenoj.

Unu konstruaĵo, tamen, la dua for de la angulo, estis ankoraŭ tute okupata; kaj, antaŭ ĝia pordo, kiu portis grandan ŝajnon de riĉeco kaj komforto, kvankam ĝi estis nun envolvita en mallumo, krom ĉe fenestreto super ĝi, sinjoro Utterson haltis kaj frapis. Bone vestita, maljuneta servisto malfermis la pordon.

– Ĉu doktoro Jekyll estas hejme, Poole? demandis la advokato.

– Mi kontrolos, sinjoro Utterson, diris Poole, dume enlasante la vizitanton en grandan komfortan vestiblon kun malalta plafono, pavimita per kahelo, hejtata (laŭ la maniero de kampara domego) per hela malfermita fajro kaj meblita per multekostaj mebloj el kverko.

– Ĉu vi volas atendi ĉi tie apud la fajro, sinjoro? aŭ ĉu mi lumigu por vi en la manĝoĉambro?

– Ĉi tie, mi dankas, diris la advokato; kaj li proksimiĝis kaj apogis sin sur la alta fajrogardilo. Tiu ĉi vestiblo, en kiu li nun restis sola, estis favorita fantazio de lia amiko doktoro; kaj Utterson mem kutimis paroli pri ĝi kiel la plej agrabla ĉambro en Londono. Sed hodiaŭ nokte estis tremo en lia sango; la vizaĝo de Hyde kuŝis peze sur lia memoro; li sentis – kio ĉe li estis malofta – naŭzon kaj malŝaton pri la vivo; kaj en la malgajeco de sia humoro, li kvazaŭ legis minacon en la flagrado de la fajrlumo sur la poluritaj mebloj kaj en la maltrankvila saltado de la ombro sur la plafono. Li hontis pro la trankvilo, kiun li sentis, kiam Poole baldaŭ revenis por anonci, ke doktoro Jekyll estis elirinta.

– Mi vidis sinjoron Hyde eniri per la pordo de la iama dissekcia ĉambro, Poole, li diris, ĉu tio estas en ordo, kiam doktoro Jekyll estas for de hejme?

– Tute en ordo, sinjoro Utterson, respondis la servisto, sinjoro Hyde havas ŝlosilon.

– Via mastro ŝajnas multe fidi al tiu junulo, Poole, daŭrigis la advokato mediteme.

– Jes, sinjoro, tion li ja faras, diris Poole, ni ĉiuj ricevis ordonojn lin obei.

– Mi ne pensas, ke mi iam renkontis lin ĉi tie, diris Utterson.

– Ho, ne, fakte, sinjoro. Li neniam estas tablogasto tie ĉi.

Mi ja vidas lin tre malofte ĉi-tiuflanke de la domo; li plej ofte venas kaj iras per la laboratorio.

– Nu, bonan nokton, Poole.

– Bonan nokton, sinjoro Utterson.

Kaj la advokato ekiris al sia hejmo kun tre malgaja koro.

– Malfeliĉa Harry Jekyll, li pensis, miaj pensoj min trompas se li ne perdiĝas en profundajn akvojn! Li estis tre sovaĝa, kiam li estis juna, antaŭ tre longe, ja vere, sed en la leĝaro de Dio stato de limigo ne ekzistas. Ha! devas esti tio; la fantomo de iu malnova peko – la kancero de iu kaŝita malhonoro, puno venanta, pede claudo, jarojn post kiam la memoro forgesis kaj la memamo pardonis la kulpon.

Kaj la advokato, timigita de la penso, zorgmeditis dum iom da tempo pri sia propra pasinta vivo, serĉante en ĉiuj anguloj de sia memoro, timante ke, hazarde, ia malnova peko el tie saltu al la lumo. Lia estinta vivo estis sufiĉe senkulpa; malmultaj homoj povus legi la arĥivojn de sia vivo kun malpli da antaŭtimo. Li, tamen, estis humiligita ĝis la polvo pro la multaj malbonaĵoj, kiujn li iam faris, kaj relevita en sobran kaj timoplenan dankemon pro tiuj multaj, kiujn li estis preskaŭ farinta, sed tamen evitinta. Kaj poste, revenante al sia antaŭa temo, li nlumigis radio de espero.

– Tiu ĉi sinjoro Hyde, se oni lin esplorus, li pensis, devas ja havi siajn proprajn sekretojn; nigrajn sekretojn, laŭ sia mieno; sekretojn kompare al kiuj la plej malbonaj de malfeliĉa Jekyll estus kvazaŭ sunlumo. La afero ne povas daŭrigi tiel, kiel estas. Mi malvarmiĝas, kiam mi pensas pri tiu ĉi estaĵo rampanta kiel ŝtelisto al la lito de Harry! Malfeliĉa Harry, kia vekiĝo! Kaj la danĝero! ĉar se tiu ĉi Hyde suspektas la ekziston de la testamento, li povos malpacienciĝi pro deziro heredi.

Ha, mi devos prizorgi la taskon, – se nur Jekyll tion al mi permesos, li aldonis. Ĉar denove li vidis antaŭ sia interna okulo, klarajn kiel diafanaĵo, la strangajn kondiĉojn de la testamento.


<<  |  <  |  >


La letero al prizorganto de la Edukada Servo

Via email: (se vi volas ricevi respondon)
La temo:
Atenton: ← Enskribu la vorton  ilo   , alie la letero malsendiĝos

Skribu la mesaĝon sube (ne pli ol 2048 literoj).

La nombro de literoj por uzado: 2048


La Fakgrupo de
Kemio-Fiziko-Informatiko

en la Unua Liceo Ĝeneraledukada
nomita al Kazimierz Brodziński
en Tarnowo
Str. Piłsudskiego 4
©2024 mag. Jerzy Wałaszek

La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.

Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl

Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.