La Edukada Servo de I-LO en Tarnovo
Materialoj por geliceanoj |
DOKTORO JEKYLL KAJ SINJORO HYDEAŭtoro: Robert Louis Stevenson |
©2024 Geo |
La Enhavo |
La Edukada Servo |
Sinjoro Utterson, la advokato, estis homo kun malglata vizaĝo neniam lumigata de rideto; malvarma, mankhava, kaj embarasita en sia parolado; malrapida en la sentesprimo; malgrasa, alta, polva, enuiga, kaj tamen iel aminda. Ĉe amikaj kunvenoj, kaj kiam la vino estis laŭ lia gusto, io eminente homa brilis en liaj okuloj; io ja, kio neniam penetris en lian interparoladon, sed kio parolis ne nur per tiuj silentaj simboloj de la postmanĝa vizaĝo, sed pli ofte, kaj laŭte, per la agoj de lia vivo. Al si li estis severega; trinkis ĝinon, kiam li estis sola por mortigi inklinon al la grandaj vinoj; kaj, kvankam li ĝuis la teatron, li ne estis transpaŝinta la sojlon de teatro dum dudek jaroj. Sed por aliaj li havis elprovitan toleremon, kelkfoje mirante preskaŭ kun envio, la altan premiĝon de vervo kaj energio evidentigata de iliaj malbonaj agoj; kaj en ekstremaj kazoj li estis pli inklina helpi ol riproĉi.
– Mi inklinas al la herezo de Kain, li kutimis kurioze diri, mi lasas mian fraton iri al la diablo laŭ sia propra maniero. – En tiu ĉi rolo la sorto ofte faris, ke li estu la lasta konato kun bona reputacio kaj la lasta bona influo en la vivo de subirantaj homoj. Kaj al tiaj, dum ili daŭrigis viziti lian apartamenton, li neniam montris eĉ nuancon de ŝanĝo en sia mieno.
Por sinjoro Utterson sendube tio estis facila faro, ĉar eĉ en sia plej bona humoro li estis sindetenema, kaj eĉ liaj amikiĝoj ŝajnis esti fonditaj sur simila universaleco de bonkoremo.
Jen signo de modesta homo: akcepti sian amikan rondon pretan el la manoj de la okazo; kaj tio estis la maniero de tiu advokato. Liaj amikoj estis liaj propraj samsanganoj aŭ tiuj, kiujn li konis dum plej longa tempo; liaj preferoj, same kiel la hedero, kreskis kun la tempo; ili necesigis nenian specialan taŭgecon ĉe sia objekto. De tio sendube naskiĝis la ligo, kiu ligis lin kun sinjoro Richard Enfield, lia malproksima parenco, la konata urba elegantulo. Kion tiuj du povis vidi unu en la alia, aŭ kiun temon komunan al ambaŭ ili povis trovi, tio estis por multaj personoj fendenda nukso. Tiuj, kiuj renkontis ilin dum iliaj ĉiudimanĉaj promenoj, raportis, ke ili kutime diras nenion, ŝajnas strange malgajaj, kaj akceptas kun videbla senĝeniĝo la alvenon de amiko. Malgraŭ tio, la du viroj plej multe ŝatis tiujn ekskursojn, taksis ilin la ĉefa juvelo de ĉiu semajno, kaj ne nur flankenmetis okazojn de plezuro, sed eĉ malcedis al la alvokoj de profesiaj aferoj, por ke ili povu ĝui ilin sen interrompoj.
Okazis dum unu el tiuj promenoj, ke ilia vojo kondukis ilin tra flanka strato en vivoplena kvartalo de Londono. La strato estis mallonga, kaj tia, kian oni nomas trankvila, sed ĝi faris prosperan komercon en la laboraj tagoj de la semajno. Ŝajne ĉiuj loĝantoj bone prosperis, kaj ĉiuj esperis sukcesi ankoraŭ pli bone, kaj la superfluon de siaj gajnoj elspezis je koketaĵoj; tiamaniere, ke la frontoj de la butikoj sur tiu vojo staris kun invita mieno, kiel vicoj da ridetantaj vendistinoj.
Eĉ dimanĉe, kiam ĝi vualis siajn pli brilajn ĉarmojn kaj estis malpli trairata, la strato lumis, kontraste al sia malgaja ĉirkaŭaĵo, kiel fajro en arbarego; kaj per siaj freŝe koloritaj fenestraj kovriloj, siaj bone poluritaj latunaĵoj, siaj ĝeneralaj pureco kaj gajeco de tono, tuj kaptis kaj plaĉis la okulon de la preteriranto.
Du pordojn for de angulo, je la maldekstra flanko orienten, la frontlinio estis rompita de korta enirejo, kaj ĝuste ĉe tiu punkto malbonaŭspicia masivo de konstruaĵoj eltrudis sian gablon al la strato. Ĝi estis duetaĝa, montris neniun fenestron, nenion alian ol pordon en la suba etago kaj blindan kvazaŭfrunton de makulita muro en la supra; ĝi havis en ĉiu trajto la signojn de longdaŭra avara malzorgo. La pordo, kiu posedis nek sonorilon nek frapilon, estis vezikita kaj makulita.
Vagabondoj sin trenis en la pordalkovon kaj bruligis alumetojn sur la paneloj; infanoj butikludis sur la ŝtupoj; lerneja knabo provis sian poŝtranĉilon sur la muldaĵoj, kaj en la daŭro de preskaŭ tuta generacio, aperis neniu por forpeli tiujn okazajn vizitantojn aŭ por ripari iliajn ruinigaĵojn.
Sinjoro Enfield kaj la advokato iris sur la alia flanko de la strato; sed kiam ili alvenis ĝuste kontraŭ la enirejo, la unua levis montre sian bastonon.
– Ĉu vi iam rimarkis tiun pordon? li demandis; kaj kiam lia kunulo respondis jese, – ĝi estas kunigita en mia memoro, li aldonis, kun tre stranga historio.
– Ĉu vere? diris sinjoro Utterson kun malgranda ŝanĝo de voĉo. Kaj kio estas tio?
– Nu, estis tiel, respondis sinjoro Enfield. – Mi estis revenanta hejmen de iu monduma loko ĉirkaŭ la tria horo en nigra vintra mateno, kaj mia vojo kondukis min tra parto de la urbo, kie oni povis vidi absolute nenion krom stratlanternoj.
Estis strato post strato, kaj ĉiuj logantoj estis dormantaj – strato post strato, ĉiuj lumigitaj kvazaŭ por procesio, kaj ĉiuj tiel malplenaj kiel preĝejo – ĝis fine mi eniris tian mensostaton, en kiu oni aŭskultas kaj aŭskultadas kaj komencas arde deziri, ke sin montru policano. Subite mi vidis du figurojn: unu estis malgranda viro, kiu iris orienten laŭ bona marŝado, kaj la alia knabino eble ok aŭ dekjara, kuranta tiel rapide, kiel ŝi povis sur transa strato. Nu, sinjoro, ili ambaŭ, ja sufiĉe kompreneble, kunfrapiĝis unu kontraŭ la alian je la angulo, kaj tiam okazis la terurega parto de la afero; ĉar la viro trankvile premis per piedo la korpon de la knabino kaj lasis ŝin krieganta sur la tero. Aŭdi tion estas nenio, sed vidi, tio estis infera. Ne estis kiel homo; estis kvazaŭ iu malbenita Juggernaut.
”He! haltu!” mi kriis, kaj lin atinginte, kaptis mian sinjoron je la nuko kaj rekondukis lin tien, kie staris jam tuta grupo ĉirkaŭ la krieganta knabino. Li estis tute trankvila kajne kontraŭstaris, sed li ĵetis sur min rigardon, tiel malbelan, ke ĝi ŝvitigis min kiel kurado. La personoj alvenintaj estis la familio de la knabino; kaj baldaŭ aperis kuracisto, por kiu oni estis ŝin sendinta. Nu, la knabino ne estis multe vundita, sed pli ĝuste timigita, laŭ la diro de lia ostosegista moŝto; kaj jen, vi povus supozi, estus la fino de la afero. Sed estis unu stranga cirkonstanco. Jam ĉe la unua vido, la viraĉo inspiris al mi naŭzon.
Ankaŭ la familio de la knabino ŝajnis senti la samon, kio estis ja nur nature. Sed kio frapis min, estis la kuracisto. Li estisordinara tipo de apotekisto, de neniu speciala aĝo aŭ koloro, kun forta Edinburga parolmaniero, kaj ne pli emociema ol sakfajfilo. Nu, sinjoro, al li estis, kiel al ni ĉiuj: kiam li rigardis mian kaptiton, mi vidis, ke tiu ostosegisto naŭziĝas kaj blankiĝas pro deziro lin mortigi. Mi sciis, kio estas en lia menso same kiel li sciis, kio estas en mia, kaj, ĉar mortigo estis neebla, ni faris tion, kion ni juĝis plej bona. Ni diris al la viro, ke ni povas fari, kaj ja faros, tian skandalon el la okazaĵo, ke lia nomo malbonodoros de unu fino de Londono ĝis la alia.
Ke, se li havas amikojn aŭ ian reputacion, ni bone zorgos, ke li ilin perdu. Kaj la tutan tempon, dum ni lin tiel regalis per niaj brulaj vortoj, ni fortenis de li la virinojn kiel eble plej bone, ĉar ili estis sovaĝaj kiel harpioj. Neniam mi vidis rondon da tiel malamegaj vizaĝoj; kaj tie la viro en la mezo, kun ia nigra rida trankvilo – tamen ankaŭ timigita, mi povis rimarki – sed eltenanta la aferon, sinjoro, efektive kiel Satano.
– Se vi elektas fari profiton el tiu ĉi okazaĵo, li diris, mi kompreneble ne povas malhelpi. Ĉiu sinjoro deziras eviti skandalon, li diris. Nomu vian sumon.
Nu, ni suprentordis lin ĝis 100 funtoj por la familio de la knabino; li videble volis kontraŭstari; sed ĉe ni ĉiuj estis io, kio minacis al li nenion bonan, kaj fine li kapitulacis. Restis la tasko ricevi la monon; kaj kien, vi pensas, li kondukis nin, se ne al tiu loko kun la pordo? Li eltiris ŝlosilon el la poŝo, eniris kaj tuj revenis kun dek funtoj en oro kaj ĉeko je Coutts por la cetero, pagota al la portanto, kaj subskribita per nomo, kiun mi ne povas citi, kvankam ĉi tio estas unu el la punktoj de mia rakonto, sed ĝi estis nomo almenaŭ tre bone konata kaj ofte presita. La sumo estis granda; sed la subskribo estis bona por pli ol tiom, se nur ĝi ne estis falsaĵo. Mi permesis al mi rimarkigi al mia sinjoro, ke la tuta afero ŝajnas apokrifa, kaj ke en la reala vivo oni ne eniras tra pordo de kelo je la kvara matene por eliri kun ĉeko de alia homo por preskaŭ cent pundoj. Sed li estis tute trankvila kaj mokridis.
– Trankviligu vin, li diris, mi restos kun vi ĝis la bankoj malfermiĝos, kaj tiam mi mem monigos la ĉekon.
Tial ni ĉiuj ekiris, la kuracisto, la patro de la knabino, nia amiko, kaj mi mem, kaj ni pasigis la reston de la nokto en mia apartamento; kaj, la postan matenon, post kiam ni manĝis, ni iris kune al la banko. Mi mem prezentis la ĉekon kaj diris, ke mi havas ĉiun kaŭzon kredi, ke ĝi estas falsaĵo. Sed tute ne. La ĉeko estis bona.
– Tat-tat! diris sinjoro Utterson.
– Mi vidas, ke vi sentas kiel mi, diris sinjoro Enfield. Jes, estas malbona afero. Ĉar mia homo estis tia, kun kiu neniu povus havi rilaton, homo vere malbeninda; kaj la persono, kiu skribis la ĉekon, estas la vera esenco de konveneco, fama ankaŭ, kaj (kio pli malbonigas la aferon) el tiuj, kiuj faras, kion oni nomas ”la bono”. Silentigmono, mi supozas; honestulo paganta karege iajn malsaĝaĵojn de sia juneco. La Domo de la Silentigmono, tiel mi nomas, sekve, tiun konstruaĵon kun la pordo. Kvankam ĉi tio ne sufiĉas por klarigi ĉion – li aldonis; kaj ĉe tiuj vortoj li enreviĝis.
El tio li estis revokita de iom subita demando de sinjoro Utterson:
– Kaj vi ne scias, ĉu la tratinto de la ĉeko loĝas tie?
– Verŝajna loko, ĉu ne? respondis sinjoro Enfield. Sed okazas, ke mi rimarkis lian adreson; li loĝas ĉe iu placo.
– Kaj vi neniam demandis pri … la loko kun la pordo? diris sinjoro Utterson.
– Ne, sinjoro, mi estas diskretema, estis la respondo. Mi havas tre decidan opinion pri farado de demandoj; ĝi tro inklinas al la stilo de la Lasta Juĝo. Vi irigas demandon, kaj tio estas kiel irigi ŝtonon. Vi sidas kviete sur la supro de monteto; kaj malsupreniras la ŝtono, irigante aliajn ŝtonojn, kaj baldaŭ iu afabla maljunulo (la lasta pri kiu vi povus pensi en tiu rilato) estas frapita en la kapo en sia propra malantaŭa ĝardeno, kaj la familio devas ŝanĝi sian nomon. Ne, sinjoro, mi faris al mi regulon, ke ju pli afero ŝajnas stranga, des malpli da demandoj mi faras.
– Kaj, vere, tre bona regulo ĝi estas, diris la advokato.
– Sed mi esploris la lokon mem, daŭrigis sinjoro Enfield.
Ĝi apenaŭ ŝajnas domo. Ne troviĝas alia pordo, kaj neniu enaŭ eliras tra tiu, krom, unufoje, post longa tempo, la sinjoro de mia aventuro. Estas, en la supra etaĝo, tri fenestroj, kiuj rigardas sur la korton; neniu malsupre; la fenestroj estas ĉiam fermitaj, sed puraj. Kaj, plie, estas kamentubo, kiu ĝenerale elĵetas fumon; tial iu sendube loĝas tie. Kaj tamen tio ne estas certa, ĉar la konstruaĵoj tiel sin interpremas ĉirkaŭ la korto, ke malfacile estas diri, kie unu finiĝas kaj alia komenciĝas.
La paro denove marŝis antaten silente dum iom da tempo, kaj poste:
– Enfield! diris Utterson, via regulo estas bona.
– Jes, tiel mi kredas, respondis Enfield.
– Sed malgraŭ ĉio, daŭrigis la advokato, estas unu punkto pri kiu mi deziras demandi; mi deziras peti la nomon de tiu homo, kiu piedpremis la knabinon.
– Nu, diris sinjoro Enfield, mi ne povas vidi, kiel tio malutilus.
Estis homo nomita Hyde.
– Hm, diris sinjoro Utterson, kia homo, kiel li aspektas?
– Ne estas facile lin priskribi. Estas io malagrabla en lia aspekto; io malplaĉa, io absolute abomeninda. Mi neniam vidis homon, kiu tiom malplaĉis al mi, kaj tamen mi apenaŭ scias kial. Li ja nepre estas iel kriplita; li forte sentigas ian kriplecon, kvankam mi ne povus precizigi ĝian lokon. Lia aspekto estas iel neordinara kaj mi tamen ĉe li ne povas citi ion malnorman.
Ne, sinjoro, mi ne sukcesas, mi ne povas lin priskribi. Kaj tio ne estas pro manko de memoro; ĉar mi certigas, ke mi povas revidi lin en ĉi tiu momento.
Sinjoro Utterson denove iom marŝis silente, kaj evidente sub la pezo de ia pripenso.
– Ĉu vi estas certa, ke li uzis ŝlosilon? li demandis fine.
– Mia kara sinjoro…, komencis Enfield, surprizita.
– Jes, mi scias, diris Utterson, mi scias, ke ĉi tio devas ŝajni stranga. La fakto estas, ke se mi ne petas al vi la nomon de la alia persono, tio estas ĉar mi jam konas ĝin. Vi vidas, Richard, ke via rakonto trafis. Se ĝi estis malĝusta pri iu punkto, pli bone estus, ke vi ĝin korektu.
– Ŝajnas al mi, ke via devo estus min averti, respondis la alia, iom malafable. Sed mi estis pedante ”ekzaktema”, kiel vi nomas tion. La kanajlo havis ja ŝlosilon, kaj, plie, li ankoraŭ ĝin havas. Mi lin vidis uzi ĝin antaŭ malpli ol unu semajno.
Sinjoro Utterson ekĝemis profunde, sed ne diris vorton; kaj la junulo parolis denove:
– Jen alia leciono, kiu admonas diri nenion. Mi hontas pri mia longa lango. Ni interkonsentu, neniam ree aludi ĉi tiun aferon.
– Tutkore, diris la advokato. Mi donas pri tio la manon, Richard.
La Fakgrupo de Kemio-Fiziko-Informatiko en la Unua Liceo Ĝeneraledukada nomita al Kazimierz Brodziński en Tarnowo Str. Piłsudskiego 4 ©2024 mag. Jerzy Wałaszek |
La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.
Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl
Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.