©2009 mgr Jerzy Wałaszek
I LO w Tarnowie
|
Wyjście Spis treści Poprzedni Następny
|
©2009 mgr Jerzy Wałaszek
|
Al la Elementa Kurso
Leciono: 16 17 18
19 20 21
22 23 24
25
La Esperanta-pola kaj pola-Esperanta vortaretoj
Czasy złożone strony biernej:
Stronę bierną tworzymy również przy pomocy czasownika "esti" w połączeniu z odpowiednim imiesłowem biernym. Przyimek "przez" tłumaczy się za pomocą wyrazu "de".
Możliwe formy strony biernej:
| Mi estas | amata amita amota | – – – | jestem kochany (czas teraźniejszy) zostałem ukochany (czas przeszły dokonany) mam być kochany (lepiej: mi estos amata) |
| Mi estis | amata amita amota | – – – | byłem kochany (czas przeszły niedokonany) byłem ukochany (czas zaprzeszły) miałem być kochany |
| Mi estos | amata amita amota | – – – | będę kochany będę ukochany będę mającym być kochany (nieużywane) |
| Mi estus | amata amita amota | – – – | byłbym kochany zostałbym ukochany miałbym być kochany |
| Estu | amata amita amota | – – – | bądź kochany bądź ukochany bądź tym, którego mają pokochać |
Ekzemploj:
|
La domo estas konstruata – dom jest budowany (buduje się). La domo estas konstruita – dom został zbudowany. La domo estas ekloĝita – dom jest zamieszkany (zupełnie). La domo estis ekloĝata – dom był zamieszkiwany (częściowo). La domo estos konstruata de mia patro – dom będzie budowany przez mojego ojca. Ĝi estos de ni ekloĝita – on będzie przez nas zamieszkany. |
Konstrukcja strony biernej jest podobna do strony czynnej. Forma czasownika esti wyznacza punkt w czasie:
estas – teraz, w tym
momencie,...
estis – w przeszłości, przedtem,...
estos – w przyszłości, później,
Forma imiesłowu biernego wyznacza odchylenie w czasie względem wyznaczonego przez esti punktu:
-ata – w tym samym momencie,
-ita – wcześniej,
-ota – później.
|
gesto – gest grimaco – kaprys, grymas digno – godność uzebleco – używalność pordisto – portier ĵargono – żargon antaŭjuĝo – przesąd sorto – los, dola Demosteno – Demostenes penado – usiłowanie provo – próba mantelo – płaszcz manko – brak, niedostatek, niedobór ŝultro – ramię ondo – fala voĉo – głos muĝo – szum sono – dźwięk, ton, brzmienie glora – sławny konservativa – konserwatywny, zachowawczy vana – daremny, próżny malespera – rozpaczliwy kruta – stromy kruda – surowy, nieokrzesany fiera – dumny |
konvinki – przekonywać akcepti – przyjąć trakti – traktować kaŝi – schować, ukryć savi – ratować, zbawić kateni – okuć w kajdany ravi – zachwycać dediĉi – poświęcić, dedykować fajfi – gwizdać mokfajfi – wygwizdać ŝajni – zdawać się akiri – uzyskać grimpi – wspinać się, wdrapać się suprengrimpi – wdrapać się na górę bruegi – szumieć, huczeć superi – przewyższać superbrui – zagłuszać vundi – ranić vundiĝi – ranić się tondi – strzyc, ciąć nożycami konsoli – pocieszać ho ve – biada, niestety bedaŭrinde – niestety super – nad |
Letero de barono Münchhausen
(laŭ Seppik – La tuta Esperanto)
Estas ĝenerale konate, ke dum mia aventura vivo mi estas travojaĝinta la tutan mondon. Sed kvankam mi estas lerninta multajn lingvojn kaj entute estas homo alte instruita, tamen en multaj landoj mi nek povis ion kompreni, kiam mi estis alparolata en la loka lingvo, nekonata por mi, nek mi mem sukcesis igi min komprenata. Tial mi ofte estis devigita uzi la helpon de ridindaj gestoj kaj grimacoj, neniel respondantaj al mia natura digno.
Estas do kompreneble, ke leginte en kelkaj gazetoj pri la vasta uzebleco de la angla lingvo, mi tuj fariĝis konvinkita, ke per tiu lingvo parolata kaj komprenata en la tuta mondo, miaj malagrablaĵoj estos finitaj por ĉiam. Sed lerninte la nomitan lingvon dum tri jaroj kaj uzinte ĝin dum miaj gloraj vojaĝoj en la diversaj landoj, mi estis ĉie akceptata kaj traktata kiel anglo, kaj tio ĉiam profunde dolorigis mian fieran germanan koron. Krom tio mi havis ankaŭ tiun maldolĉan sperton, ke en la plej multaj eŭropaj landoj mi trovis angle parolantajn personojn preskaŭ nur inter la pordistoj de luksaj hoteloj kaj ke en Ameriko kaj kelkfoje eĉ en Anglujo mem la lingvo estis parolata en tute alia maniero ol mi estis lerninta ĝin ĉe mia instruisto. Ofte mi sukcesis kompreni nenion kaj same ofte mi estis kaŝe priridita pro mia "ĵargono".
Pro tio, aŭdinte pri la nacie neŭtrala kaj matematike simpla kaj regula Esperanto, mi tuj estis kaptita de tiu granda kaj nobla ideo, savanta la homaron el la lingva Babelo. Ellerninte dum kelkaj semajnoj tiun duan lingvon de ĉiu kulturhomo, mi uzas ĝin jam kun granda sukceso dum miaj vojaĝoj, ĉie renkontante helpemajn esperantistojn. Bedaŭrinde multaj homoj estas ankoraŭ katenitaj de la konata homa konservativeco kaj antaŭjuĝemo kaj ne komprenas ankoraŭ la grandan rolon, ludatan de la facila kaj neŭtrala helplingvo. Sed la saman sorton havis ja ankaŭ ĉiuj aliaj novaj ideoj kaj eltrovaĵoj!
 |
La Fakgrupo de Kemio-Fiziko-Informatiko en la Unua Liceo Ĝeneraledukada nomita al Kazimierz Brodziński en Tarnowo Str. Piłsudskiego 4 ©2024 mag. Jerzy Wałaszek |
La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.
Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl
Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.