Warsztat elektronika

Do rysowania różnego rodzaju linii GIMP oferuje trzy narzędzia:

Ołówek (klawisz N)

Utwórz nowy rysunek i z przybornika wybierz Ołówek lub naciśnij klawisz N.

W okienku Opcji narzędzia ustaw kształt końcówki okrągły, rozmiar 10. Wybierz kolor rysowania w standardowy sposób i narysuj kilka linii o różnych kolorach:

 

Linie rysowane przez ołówek są zawsze ostre. To narzędzie nadaje się idealnie do retuszowania obrazków płytek PCB.

Jeśli w trakcie rysowania jest wciśnięty lewy przycisk myszki, to narzędzie rysuje linię zgodną z ruchami kursora. Można również rysować linie proste.

Wymaż zawartość rysunku przez naciśnięcie klawisza Delete.

Wybierz odpowiedni kolor, wskaż myszką miejsce, gdzie się ma rozpocząć odcinek i kliknij lewym przyciskiem myszki. Na ekranie pojawi się punkt startowy.

Przesuń kursor myszki, naciskając ciągle klawisz Shift. Za kursorem będzie ciągnięta linia pomocnicza, która symbolizuje odcinek do narysowania:

Kliknij ponownie lewym przyciskiem myszki. Zostanie narysowany odcinek o wybranej grubości i kolorze linii:

Jeśli po narysowaniu odcinka wciąż naciskasz klawisz Shift, to od końca odcinka możesz zacząć rysować następny: powstanie w ten sposób łamana, czyli figura zbudowana z ciągu odcinków połączonych końcami:

Jeśli chcesz narysować odcinek poziomy, pionowy lub pod równym katem (co 15º), postępuj jak wyżej, lecz naciskaj dodatkowo klawisz Ctrl (klawisz ten naciśnij po wcześniejszym naciśnięciu Shift, inaczej przejdziesz do trybu pobierania koloru z obrazka):

 

Pędzel (klawisz P)

Pędzel działa podobnie do ołówka, jednak pozwala rysować linie z miękkimi krawędziami.

Utwórz nowy rysunek. Z przybornika wybierz Pędzel lub naciśnij klawisz P.

W opcjach narzędzia wybierz miękką końcówkę, ustaw rozmiar na 15 i narysuj sobie jakiś rysunek, zmieniając kolory linii (poeksperymentuj z różnymi końcówkami i rozmiarami linii, może wyjdzie ci jakieś "dzieło"):

Pędzelek pozwala rysować linie proste w sposób identyczny jak ołówek:

Stalówka (klawisz K)

Stalówka pozwala rysować linie z tzw. kaligrafowaniem. Polega to na tym, że linie rysowane są z różną grubością w zależności od kierunku przesuwania narzędzia.

Z przybornika wybierz Stalówkę lub naciśnij klawisz K.

W opcjach narzędzia ustaw sobie pożądany kształt końcówki, wybierz kolor i rozmiar, po czym narysuj jakiś rysunek. Rysowane linie są ostre tak jak w przypadku ołówka:

Gumka (klawisze Shift+E)

Gumka nie jest narzędziem do rysowania linii. Pozwala je jednak usuwać.

W przyborniku wybierz Gumkę lub naciśnij klawisze Shift+E.

W opcjach narzędzia wybierz kształt końcówki oraz jej rozmiar. Następnie wymazuj treść rysunku wciskając lewy przycisk myszki. Narzędzie może również wymazywać linie, które definiujesz tak samo jak przy opisanych wcześniej trzech narzędziach (z pomocą klawisza Shift).

---

Powyższy opis jest bardzo pobieżny. W rzeczywistości każde z narzędzi posiada mnóstwo różnych opcji, których poznanie wymaga dziesiątek godzin pracy z GIMP'em. Na szczęście, wykorzystując ten program w elektronice, nie musisz wszystkiego znać (jeśli masz ochotę, to przerób jeden z dziesiątków kursów GIMP'a, które bez problemu znajdziesz w sieci).

Wykonamy teraz proste ćwiczenie, które ma na celu przygotowanie obrazka płytki PCB do wydruku na drukarce laserowej koniecznego do wykonania tej płytki. Wczytaj do GIMP'a poniższy obrazek (w poprzednim rozdziale pokazane jest, jak to zrobić):

Jest to obrazek płytki PCB, który znalazłeś w sieci Internet. Jednak w tej postaci nie nadaje się jeszcze do użytku. Musisz go odpowiednio obrobić. Zaczynamy.

Po załadowaniu poprzez schowek obrazka naciśnij klawisz 2. Spowoduje to dwukrotne powiększenie obrazka.

Naciśnij klawisze Ctrl+J – okno robocze dopasuje się do nowego rozmiaru obrazka.

Obrazek jest w negatywie. Z menu wybierz opcję: Kolory → Inwersja. Otrzymasz obrazek pozytywowy:

Teraz powiększ pola lutownicze. W przyborniku wybierz narzędzie Ołówek (naciśnij klawisz N), po czym w oknie opcji ustaw okrągły kształt końcówki o rozmiarze 15, wybierz kolor czarny.

Tak przygotowanym ołówkiem klikaj w pola lutownicze. Dla większej precyzji możesz sobie powiększyć obrazek do rozmiaru czterokrotnego (klawisz 4). Po tak powiększonym obrazku szybko przesuwasz się za pomocą narzędzia pozycjonowania okna, które znajduje się w prawym dolnym rogu okna roboczego (cztery strzałki). Możesz również wykorzystać suwaki pasków przewijania w poziomie lub w pionie. Efekt twojej pracy powinien wyglądać następująco:

W kolejnym kroku pogrubimy linie. Ustaw rozmiar końcówki ołówka na 8. Klikaj w punkty początkowe ścieżek, wciśnij klawisz Shift, później dodatkowo naciśnij klawisz Ctrl i rysuj linie poziome oraz pionowe wzdłuż ścieżek:

Na koniec narysujemy otwory. Wybierz kolor biały, ustaw rozmiar końcówki na 6 i klikaj w środku pól lutowniczych (rób to w powiększeniu czterokrotnym, aby nie utracić precyzji). W przypadku pomyłki, naciśnij klawisze Ctrl+Z i spróbuj jeszcze raz. Efekt końcowy powinien wyglądać następująco:

Taki plik graficzny można już wykorzystać do wykonania płytki PCB.

W praktyce spotkasz trzy podstawowe rodzaje rastrowych plików graficznych (w rzeczywistości jest ich dużo więcej):

GIF (Graphics Interchange Format)

Tego rodzaju pliki pozwalają przechowywać obrazki z 8-bitową głębią koloru (do 256 różnych barw dla pikseli). Jeden z kolorów może być przezroczysty. Obrazki są kompresowane i grafika zajmuje mniej miejsca. Format GIF najlepiej nadaje się do rysunków, na których są ostre linie i nie ma zbyt dużo kolorów.

Fotografie nie wychodzą najlepiej w formacie GIF, chociaż przy 256 kolorach i odpowiednim ich mieszaniu wynik może być akceptowalny:

 

Istnieje możliwość umieszczenia w pliku GIF sekwencji obrazków, które będą odtwarzane jeden po drugim w wybranych odstępach czasu, dając wrażenie animacji:

JPG lub JPEG (Joint Photographic Experts Group)

Format JPG umożliwia kodowanie obrazków z dużo większą głębią kolorów niż format GIF (zwykle jest to 24 bity na piksel, co daje 16 milionów barw). Jest to szczególnie istotne na fotografiach, gdzie ograniczona liczba barw powoduje różne efekty uboczne na obszarach zawierających płynne przechodzenie z jednego koloru w inny (tzw. gradienty barw). Z tego powodu obrazki JPG nadają się doskonale do przechowywania fotografii:

Dodatkowo format JPG stosuje tzw. kompresję stratną, która potrafi mocno kompresować pliki graficzne z różnym współczynnikiem kompresji. Im wyższy ten współczynnik, tym plik wynikowy staje się mniejszy, jednak spada jakość obrazu:

PNG (Portable Network Graphics)

Format PNG opracowano z powodu problemów z prawami patentowymi kompresji plików GIF. W porównaniu z GIF'ami obsługuje stopniowaną przezroczystość (tzw. kanał alfa) oraz kolor 48-bitowy. Dzięki temu plik PNG potrafi dobrze przechowywać zarówno zdjęcia jak i rysunki z ostrymi liniami. Dodatkowo zapamiętuje rozdzielczość obrazka, co pozwala zachować jego wielkość. Jest to opcja szczególnie istotna dla obrazków płytek PCB, które muszą być wydrukowane z odpowiednią wielkością, inaczej nóżki elementów nie będą pasowały do ich pól lutowniczych.

Poniżej przykłady grafiki PNG z przezroczystym tłem:

---

Program GIMP zapisuje tworzone w nim obrazki w swoim formacie XCF. Jeśli chcesz, aby utworzoną w grafikę dało się wykorzystać w innych programach, to musisz ją wyeksportować do odpowiedniego formatu graficznego. Na szczęście operacja ta jest bardzo prosta. Załaduj poprzez schowek poniższy obrazek do edytora GIMP'a:

Teraz z menu wybierz opcję Plik → Wyeksportuj lub naciśnij klawisze Ctrl+Shift+E. Pojawi się okno dialogowe eksportu, które jest bardzo podobne do okna zapisu pliku na dysku. Ustaw w nim odpowiedni katalog, w którym ma zostać zapisany plik. W górnym polu wpisz nazwę, kropkę oraz rozszerzenie gif (np. tygrys.gif). Kliknij przycisk Wyeksportuj lub wciśnij klawisz Enter. Pojawi się okienko z opcjami do formatu GIF:

Nic tu nie zmieniaj, po prostu kliknij w przycisk Wyeksportuj (lub naciśnij Enter). Plik zostanie wyeksportowany do formatu GIF i zapisany na dysku jako tygrys.gif.

Powtórz eksportowanie, lecz tym razem wpisz nazwę tygrys.jpg. Ukaże się okno dialogowe z opcjami eksportu do formatu JPG:

Tutaj możesz zmienić współczynnik kompresji regulując suwakiem jakości. Zaznacz przy tym opcję Podgląd w oknie obrazu. Na koniec kliknij przycisk Wyeksportuj lub naciśnij klawisz Enter.

I jeszcze raz powtórz eksportowanie, wpisując nazwę tygrys.png. Dostaniesz okienko dialogowe eksportu do formatu PNG:

Gdy klikniesz przycisk Wyeksportuj lub naciśniesz klawisz Enter GIMP wyeksportuje obrazek do formatu PNG i zapisze na dysku plik tygrys.png. Na koniec tego ćwiczenia powinieneś otrzymać trzy pliki o rozmiarach:

Jak widzisz, plik PNG jest z nich największy, a JPG najmniejszy. Wnioski wyciągnij sobie sam.

Gdy już raz dokonałeś eksportu grafiki, szybki zapis zmian w wybranym formacie graficznym otrzymasz przez naciśnięcie klawiszy Ctrl+E.