(La ĝardena salono de la domo de konsulo Bernick.)

(Sinjorino Bernick sidas sola ĉe la labortablo kun sia kudraĵo. Iom poste venas de dekstre konsulo Bernick kun ĉapelo sur la kapo kaj kun gantoj kaj bastono.)

SINJORINO BERNICK:

Ĉu vi jam revenas hejmen, Karsten?

KONSULO BERNICK:

Jes. Estas iu, kiun mi petis veni.

SINJORINO BERNICK:

(kun sopiro) Ho jes. Johan certe venos, mi pensas.

KONSULO BERNICK:

Estas iu viro, mi diras. (demetas la ĉapelon) Kie estas ĉiuj la sinjorinoj hodiaŭ!

SINJORINO BERNICK:

Sinjorino Rummel kaj Hilda ne havas tempon.

KONSULO BERNICK:

Nu? Sendis ekskuzon?

SINJORINO BERNICK:

Jes; ili havas tiom da farendaĵoj en la domo.

KONSULO BERNICK:

Kompreneble. Kaj la aliaj ankaŭ ne venos?

SINJORINO BERNICK:

Ne, ankaŭ ili havas ekskuzojn.

KONSULO BERNICK:

Tion mi estus povinta diri antaŭe. Kie estas Olaf?

SINJORINO BERNICK:

Mi permesis al li iomete promeni kun Dina.

KONSULO BERNICK:

Hm; Dina, tiu aĉa flirtulino –. Imagu ke hieraŭ ŝi tuj ligis sin al Johan –!

SINJORINO BERNICK:

Sed kara Karsten, Dina ja tute ne scias ke –

KONSULO BERNICK:

Nu, sed Johan almenaŭ devus havi la takton ne montri al ŝi iun atenton. Mi ja vidis la okulĵetojn de komercisto Vigeland.

SINJORINO BERNICK:

(kun la kudraĵo sur la genuoj) Karsten, ĉu vi povas imagi kion ili volas ĉi-hejme?

KONSULO BERNICK:

Hm; li havas ja bienon tie transe, kiu ne bone prosperas; kaj ŝi ja diris hieraŭ, ke ili devis vojaĝi duaklase –

SINJORINO BERNICK:

Jes, bedaŭrinde, eble estas io tia. Sed ke ŝi akompanis! Ŝi! Post tiu sanga insulto kiun ŝi faris al vi –!

KONSULO BERNICK:

Ho, ne pensu pri tiuj malnovaj historioj.

SINJORINO BERNICK:

Kiel povas mi pensi pri aliaĵoj nuntempe? Li ja estas mia frato; – ne estas pro li; sed ĉiuj malagrablaĵoj kiuj kaŭziĝus al vi –. Karsten, mi ege timas ke –

KONSULO BERNICK:

Por kio vi timas?

SINJORINO BERNICK:

Ĉu oni imagus meti lin en karceron pro la mono, kiu malaperis por via patrino?

KONSULO BERNICK:

Ho, babilaĵo! Kiu povas pruvi ke mono malaperis?

SINJORINO BERNICK:

Aĥ Dio, tion scias ja la tuta urbo, bedaŭrinde; kaj vi mem ja diris –

KONSULO BERNICK:

Mi nenion diris. La urbo scias nenion pri tiuj aferoj; ĉio estis nur senfundaj onidiroj.

SINJORINO BERNICK:

Ho kiel grandanima vi estas, Karsten!

KONSULO BERNICK:

Ĉesu pri tiuj memoraĵoj, mi diras! Vi ne scias, kiom vi turmentas min revivigi ĉion tian! (Li paŝas tien kaj reen sur la planko; jen li forĵetas la bastonon.) Ĉagrene ke ili venis hejmen ĝuste nun, – nun kiam mi bezonas bonvoleman animstaton kaj en la urbo kaj en la gazetaro. Korespondiĝos al la gazetoj en la najbaraj urboj. Ĉu mi akceptas ilin bone aŭ ĉu mi akceptas ilin malbone, ambaŭkaze tio pridiskutiĝos kaj interpretiĝos. Oni kirlas ĉion tion malnovan, – tiel kiel vi faras. En socio kiel la nia –. (ĵetas la gantojn sur la tablon) Kaj eĉ neniun homon mi havas kun kiu mi povas paroli kaj ĉe kiu serĉi apogon.

SINJORINO BERNICK:

Eĉ neniu, Karsten?

KONSULO BERNICK:

Ne, kiu tiu estus? – Ekhavi ilin sur la nukon ĝuste nun! Ne estas dubo ke ili iel faros skandalon, – precipe ŝi. Ĉu ne estas malfeliĉo havi tiajn homojn en sia familio!

SINJORINO BERNICK:

Jes, mi ja ne povas kulpiĝi ke –

KONSULO BERNICK:

Pro kio vi ne povas kulpiĝi? Ke vi estas parenca al ili? Jen vera vorto.

SINJORINO BERNICK:

Kaj mi ankaŭ ne petis ilin veni hejmen.

KONSULO BERNICK:

Aŭdu; jen ni estas! Mi ne petis ilin veni hejmen; mi ne skribis por revenigi ilin; mi ne tiris ilin hejmen per la haroj! Ho, mi scias la tutan ĉenon parkere.

SINJORINO BERNICK:

(ekploras) Sed nun vi ja estas tiel senkoreca –

KONSULO BERNICK:

Ja, ĝuste; ekploru, tiel ke la urbo ricevos ankaŭ tion por priparoli. Finu tiun stultecon, Betty. Eliru; eble venos iu. Ĉu oni vidu la sinjorinon kun ruĝaj okuloj? Jes, tio estus bonege, se disvastiĝus inter la homoj ke –. Nu, jen mi aŭdas iun en la koridoro. (iu frapas) Envenu!

(Sinjorino Bernick eliras sur la ĝardenan ŝtuparon kun sia kudraĵo. Ŝipkonstruisto Aŭne envenas de dekstre.)

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Bonan tagon, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICK:

Bonan tagon. Nu, Vi certe divenas, kion mi volas pri Vi?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

La plenrajtigito menciis hieraŭ, ke la konsulo ne estus kontenta pri –

KONSULO BERNICK:

Mi estas malkontenta pri la tuta organizado en la ŝipfarejo, Aŭne. Vi ja neniel progresas pri la averiuloj. “La Palmo” devus ja esti sub velo antaŭ longe. Komercisto Vigeland venas ĉiun tagon ĉagrenante min; estas malfacila viro havi kiel kunpartoprenanto en ŝipasocio.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

“La Palmo” povos forveli postmorgaŭ.

KONSULO BERNICK:

Nu fine. Sed la usonano “Indian Girl”, kiu atendis kvin semajnojn kaj –

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

La usonano? Mi kompreniĝis, ke ni unue faru la laboron sur Via propra ŝipo.

KONSULO BERNICK:

Al tio mi ne donis al vi iun kaŭzon kredi. Fariĝus ĉiu ebla progresigo ankaŭ pri la usonano; sed tio ne okazas.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

La ŝipo estas traputrita en la fundo, sinjoro konsulo; ju pli ni flikas, des pli da putraĵo ni trovas.

KONSULO BERNICK:

Tio ne estas la kialo. Plenrajtigito Krap diris al mi la tutan veron. Vi ne kapablas labori per la novaj maŝinoj, kiujn mi havigis, – aŭ pli ĝuste, vi ne volas labori per ili.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Sinjoro konsulo, mi estas nun en la kvindekaj jaroj; eĉ de la knabaj jaroj mi kutimiĝis al la malnovaj labormetodoj –

KONSULO BERNICK:

Ilin ni ne povas uzi nuntempe. Ne kredu, Aŭne, ke estas pro la profito; ĝin mi ne bezonas, feliĉe; sed mi havas konsiderojn al la socio en kiu mi vivas, kaj al la firmao, kiun mi estras. Estas de mi, ke la progresoj venos, alie ili neniam venos.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ankaŭ mi bonvenigas progreson, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICK:

Jes, por via limigita rondo, por la laborista profesio. Ho, mi bone konas vian agitadon; Vi faras paroladojn; Vi agitigas la laboristojn; sed kiam evidenta progreso ofertas sin, kiel nun niaj novaj maŝinoj, vi ne volas kunlabori; kaj vi fariĝas timema.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Jes, mi efektive fariĝas timema, sinjoro konsulo; mi timas pro tiuj multaj, de kiuj la maŝinoj prenas la panon. La konsulo ofte parolas pri la devo atenti pri la socio; sed mi pensas, ke ankaŭ la socio havas siajn devojn. Kiel kuraĝas la tekniko kaj la kapitalo instali la novajn inventaĵojn en la laboron, antaŭ ol la socio povas lernigi novan generacion uzi ilin?

KONSULO BERNICK:

Vi tro multe legas kaj cerbumas, Aŭne; ne estas bone por Vi; estas tio kio igas vin malkontenta pri via stato.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ne estas tio, sinjoro konsulo; sed mi ne toleras ke unu post la alia el lertaj laboristoj maldungiĝas kaj fariĝas mankohavaj pro tiuj maŝinoj.

KONSULO BERNICK:

Hm; kiam la presarto elpensiĝis, multaj skribistoj perdis la laboron.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ĉu la konsulo ŝatus tiun arton, se Vi tiam estus skribisto?

KONSULO BERNICK:

Mi ne vokis Vin por disputi. Mi vokis Vin por diri al Vi, ke nia averiulo “Indian Girl” estu preta forveli postmorgaŭ.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Sed, sinjoro konsulo –

KONSULO BERNICK:

Postmorgaŭ, Vi aŭdas; samtempe kun nia propra ŝipo; ne horon pli malfrue. Mi havas miajn bonajn kialojn por antaŭenigi tiun aferon. Ĉu Vi legis la gazeton de hodiaŭ matene? Nu, do Vi scias ke la usonanoj ĉi tie denove faris tumultojn. Tiu malmorala kanajlaro kvazaŭ renversigas la tutan urbon; ne pasas nokto sen iu interbatado en la gastejoj kaj sur la stratoj; pri ĉiu alia abomenaĵo mi ne volas paroli.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Jes, estas certe, ke ili estas fiuloj.

KONSULO BERNICK:

Kaj kiu kulpiĝas pro tiu malordaĵo? Estas mi! Jes, estas mi kiu kulpiĝas. Tiuj gazetskribaĵoj aludaĉas kaŝvorte, ke ni centrigas la laboron al “La Palmo”. Mi, kiu havas la taskon per la ekzemplo influi la kuncivitanojn, devas lasi ĵetiĝi tiajon al mi en la nazon. Tion mi ne toleras. Ne servas al mi, ke mia nomo tiel makuliĝas.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ho, la nomo de la konsulo estas tiel bona, ke ĝi povas porti tion kaj ankaŭ pli.

KONSULO BERNICK:

Ne nun; ĝuste en tiu ĉi tempo mi bezonas ĉiun estimon kaj bonvolon, kiun povas montri al mi miaj kunurbanoj. Mi havas en preparo grandan entreprenon, kiel vi eble aŭdis; sed se sukcesiĝas al malbonvolemaj homoj skui la nepran fidon al mia persono, tio povos okazigi al mi la plej grandajn malfacilaĵojn. Tial mi volas por kiu ajn prezo eviti tiujn malicajn kaj kalumniantajn gazetskribaĵojn, kaj tial mi fiksis la datolimon al postmorgaŭ.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Sinjoro konsulo, Vi povus same bone fiksi la daton al hodiaŭ posttagmeze.

KONSULO BERNICK:

Vi aludas ke mi postulas neeblecon?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Jes, kun tiu laboristaro, kiun ni nun havas –

KONSULO BERNICK:

Bone, bone; – do ni devas serĉi aliloke.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ĉu Vi vere volas maldungi ankoraŭ pliajn el la malnovaj laboristoj?

KONSULO BERNICK:

Ne, pri tio mi ne pensas.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ĉar mi certe kredas, ke tio metus malbonan sangon kaj en la urbo kaj en la gazetoj, se Vi tion farus.

KONSULO BERNICK:

Eble, kaj tial mi tion ne faros. Sed se “Indian Girl” ne estos kvite vojaĝpreta postmorgaŭ, mi maldungos Vin.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

(kun ekskuo) Mi! (Li ridas) Nun Vi ŝercas, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICK:

Pri tio Vi ne fidu.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Vi povus pensi pri maldungo de mi? Mi, kies patro kaj avo estis en la servo de la ŝipfarejo ĉiujn siajn vivotagojn, kaj same pri mi –

KONSULO BERNICK:

Kiu nun devigas min al tio?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Vi postulas neeblecon, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICK:

Ho, bona volo ne konas neeblecon. Jes aŭ ne; respondu definite, aŭ Vi havas Vian maldungon surloke.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

(paŝon pli proksimen) Sinjoro konsulo, ĉu Vi vere pripensis, kion signifas maldungi malnovan laboriston. Vi pensas ke li devas serĉi por trovi ion alian? Nu ja, tion li ja povas; sed ĉu estas per tio farite? Vi devus iam esti en la domo de tia maldungita laboristo la vesperon kiam li venas hejmen kaj metas la ilarkeston interne de la pordo.

KONSULO BERNICK:

Ĉu vi opinias, ke mi maldungas Vin kun senzorga koro? Ĉu mi ne ĉiam estis bona mastro?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Tiel ju pli malbone, sinjoro konsulo. Ĝuste tial tiuj hejme ne volas kulpigi Vin; ili ne diros ion al mi, ĉar tion ili ne kuraĝas; sed ili rigardos min, kiam mi tion ne rimarkas, kaj pensos tiel: certe estas merite. Jenon Vi vidos – tion mi ne povas elteni. Tia simpla viro kia mi estas, mi tamen estas konsiderata kiel la unua inter la miaj. Mia modesta hejmo ankaŭ estas eta socio, sinjoro konsulo. Tiun etan socion mi povis apogi kaj subteni, ĉar mia edzino fidis min, kaj ĉar miaj infanoj fidis min. Kaj nun ĉio ruiniĝos.

KONSULO BERNICK:

Jes, se ne povas esti alie, la minoro devas fali por la maĵoro; la specialaĵo estu je la nomo de Dio oferata por la ĝereralaĵo. Iun alian respondon mi ne scias doni al Vi, kaj alimaniere ne okazas en tiu ĉi mondo. Sed Vi estas obstina viro, Aŭne! Vi kontraŭstaras min, ne ĉar Vi nenion alian povas, sed ĉar Vi ne volas realigi la superecon de maŝinoj kontraŭ la manforto.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Kaj Vi persistas je tio, sinjoro konsulo, ĉar Vi scias, ke se Vi forĉasas min, Vi almenaŭ pruvis por la gazetaro Vian bonan volon.

KONSULO BERNICK:

Kaj ja se tiel estus? Vi ja aŭdas, kiom tio gravas por mi, – aŭ ekhavi la gazetaron sur la nukon aŭ bonvoligi ĝin por mi en la momento, kiam mi laboras por granda afero por progresigi la komunan bonon. Kio do? Ĉu mi povas agi alimaniere ol mi faras? Mi povas diri al Vi, ke ĉi tie estas demando ĉu subteni Vian hejmon, kiel Vi esprimas Vin, aŭ eble teni centojn da novaj hejmoj malsupre, centojn da hejmoj, kiuj neniam povos fondiĝi, neniam ricevos fumantan tubon, se mi ne sukcesos realigi, tion por kio mi nun laboras. Tial mi donis al Vi la elekton.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Jes, ĉar tiel estas, mi ne havas plian kontraŭdiron.

KONSULO BERNICK:

Hm –; Mia kara Aŭne, vere ĉagrenigas min ke ni devas disiĝi.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ni ne disiĝos, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICK:

Kiel?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

Ankaŭ simpla viro havas ion por defendi en la mondo.

KONSULO BERNICK:

Nu do, nu do; – kaj vi do opinias, ke vi kuraĝas promesi –?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE:

“Indian Girl” kvitiĝos por forvelo postmorgaŭ. (Li salutas kaj eliras dekstre.)

KONSULO BERNICK:

Aha, jen mi ekmastris tiun obstinulon. Tio estas por mi bona aŭguro –

(Hilmar Tønnesen, kun cigaro en la buŝo, venas tra la ĝardena pordego.)

HILMAR TØNNESEN:

(sur la ĝardena ŝtuparo) Bonan tagon, Betty! Bonan tagon, Bernick!

SINJORINO BERNICK:

Bonan tagon.

HILMAR TØNNESEN:

Nu, vi ploris, mi vidas. Vi sekve scias?

SINJORINO BERNICK:

Kion mi scias?

HILMAR TØNNESEN:

Ke la skandalo vigle evoluas? Uf!

KONSULO BERNICK:

Kion tio signifas?

HILMAR TØNNESEN:

(envenas) Jes, la du usonanoj ĉirkaŭiras en la stratoj, kaj montras sin kune kun Dina Dorf.

SINJORINO BERNICK:

(postsekvas lin) Sed, Hilmar, ĉu eblas –?

HILMAR TØNNESEN:

Jes, bedaŭrinde, estas pura vero. Lona eĉ estis tiel senkonsidera krii post min; sed kompreneble mi ŝajnigis ne aŭdi.

KONSULO BERNICK:

Kaj certe ne pasis nerimarkate.

HILMAR TØNNESEN:

Ne, tion vi ja komprenas. La homoj staris trankvile postrigardante ilin. Aspekte onidiro kuris fulme tra la urbo, – kiel fajro sur la prerioj. En ĉiuj domoj homoj staris ĉe la fenestroj atendante ke la aro pretermarŝu; kapon ĉe kapo malantaŭ la kurtenoj – uf! Jes, pardonu, Betty; mi diras uf; ĉar tio ĉi igas min nervoza; – se tio daŭru, mi devas pripensi entrepreni iom longan vojaĝon.

SINJORINO BERNICK:

Sed vi estus devinta paroli al li kaj admoni lin –

HILMAR TØNNESEN:

Meze en la strato? Ne, vi devas pardoni. Sed ke tiu homo entute kuraĝas aperi en la urbo! Nu, ni vidu ĉu la gazetaro faros finon pri li; jes, pardonu, Betty; sed –

KONSULO BERNICK:

La gazetaro, vi diras? Ĉu vi aŭdis aludojn pri tiaĵo?

HILMAR TØNNESEN:

Jes, verŝajne. Kiam mi foriris de vi hieraŭ vespere, mi paŝadis al la klubo pro mia malsano. Mi bone komprenis per la tuja silento, ke ili estis parolintaj pri la usonanoj. Kaj jen envenas la impertinenta redaktoro Hammer. Li gratulas min tute laŭte pri la hejmenveno de mia riĉa kuzo.

KONSULO BERNICK:

Riĉa –?

HILMAR TØNNESEN:

Jes, tiel li esprimis sin. Kompreneble mi mezure rigardis lin laŭmerite, kaj komprenigis al li, ke mi nenion scias pri la riĉeco de Johan Tønnesen. “Ĉu?” li diras, “jen strangaĵo; en usono oni kutime trabatas sin, kiam oni havas ion komence, kaj via kuzo ja ne transvojaĝis senhava.”

KONSULO BERNICK:

Hm, faru nun al mi la servon –

SINJORINO BERNICK:

(maltrankvila) Jen, vi povas vidi, Karsten –

HILMAR TØNNESEN:

Jes, mi almenaŭ havis sendorman nokton pro tiu persono. Kaj li tamen ĉirkaŭiras en la stratoj kun vizaĝo kvazaŭ nenio ĝenis lin. Kial li ne tuj malaperis? Estas ja netolereble kiel vivpersistaj iuj homoj estas.

SINJORINO BERNICK:

Dio, Hilmar, kion vi diras?

HILMAR TØNNESEN:

Ho, mi diras nenion. Sed jen li forsavas sin senvunde el fervojaj akcidentoj kaj de atakoj de kaliforniaj ursoj kaj de Nigrapied-Indianoj; eĉ ne senskalpigita –. Uf, jen ili estas.

KONSULO BERNICK:

(rigardas laŭ la strato) Ankaŭ Olaf estas kun ili!

HILMAR TØNNESEN:

Jes, kompreneble; ili volas ja memorigi al la homoj, ke ili apartenas al la plej altstara familio de la urbo. Vidu, jen venas ĉiuj neniofarantoj el la apoteko por rigardi ilin kaj fari siajn rimarkojn. Tio vere ne estas por miaj nervoj; kiel viro sub tiaj cirkonstancoj kapablu teni la standardon de la ideo alta, tio –

KONSULO BERNICK:

Ili iros rekte ĉi tien. Aŭdu nun, Betty, estas mia definitiva deziro, ke vi montru al ili ĉian afablecon.

SINJORINO BERNICK:

Vi permesas, ĉu, Karsten?

KONSULO BERNICK:

Jes certe; certe; kaj ankaŭ vi, Hilmar. Espereble ili ne restos longe; kaj kiam kune inter ni mem –; neniuj aludoj; neniel ni devas ilin ofendeti.

SINJORINO BERNICK:

Ho, Karsten, kiel grandanima vi estas.

KONSULO BERNICK:

Nu, nu, lasu tion.

SINJORINO BERNICK:

Ho, ke mi danku vin; kaj pardonu, ke mi antaŭe fariĝis impeta. Ho, vi ja havis ĉian kaŭzon por –

KONSULO BERNICK:

Lasu, lasu, mi diras!

HILMAR TØNNESEN:

Uf!

(Johan Tønnesen kaj Dina, poste fraŭlino Hessel kaj Olaf venas tra la ĝardeno.)

FRAŬLINO HESSEL:

Bonan tagon, bonan tagon. Vi karaj homoj.

JOHAN TØNNESEN:

Nun ni ĉirkaŭiris por viziti la malnovajn ejojn, Karsten.

KONSULO BERNICK:

Jes, mi aŭdas tion. Multaj ŝanĝoj; ĉu ne?

FRAŬLINO HESSEL:

Ĉie la grandaj bonfaroj de konsulo Bernick. Ni vizitis la establaĵojn, kiujn vi donis al la urbo –

KONSULO BERNICK:

Nu tie?

FRAŬLINO HESSEL:

“Donaco de Karsten Bernick”, kiel skribiĝis super la enirejo. Jes, vi certe estas la viro malantaŭ ĉio en la loko.

JOHAN TØNNESEN:

Kaj belaj ŝipoj vi ankaŭ havas. Mi renkontis la ŝipestron de “La Palmo”, mia malnova amiko de la lernejo –

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, kaj nova lernejo vi ankaŭ konstruigis; kaj ankaŭ la gas-kondukilo kaj la akvo-kondukilo fariĝis dank' al vi, mi aŭdas.

KONSULO BERNICK:

Nu, oni devas ja labori por la komunumo en kiu oni vivas.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, bele, bofrato; sed estas ankaŭ ĝojo vidi, kiel la homoj montras al vi rekonon. Mi ne estas vanta, mi opinias; sed mi ne povis min deteni memorigi al iu kaj alia kun kiuj ni parolis, ke ni apartenas al la familio.

HILMAR TØNNESEN:

Uf –!

FRAŬLINO HESSEL:

Ĉu vi diras Uf! al tio?

HILMAR TØNNESEN:

Ne, mi diris hm –

FRAŬLINO HESSEL:

Nu, tion vi rajtas, povrulo. Sed hodiaŭ vi aspekte estas solaj en la domo?

SINJORINO BERNICK:

Jes, hodiaŭ ni estas solaj.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, efektive ni renkontis moralajn parojn supre sur la foirplaco; aspekte urĝis por ili. Sed ni mem ankoraŭ ne sufiĉe kunparolis; hieraŭ ja ĉeestis tiuj fervoj-planantoj, kaj aldone ni havis tiun pastoron –

HILMAR TØNNESEN:

La adjunkto.

FRAŬLINO HESSEL:

Mi nomas lin la pastoro. Sed kion vi opinias pri mia faro dum tiuj ĉi dek kvin jaroj? Ĉu li ne fariĝis brava knabo? Kiu rekonus la petolulon, kiu forkuris de la hejmo?

HILMAR TØNNESEN:

Hm –!

JOHAN TØNNESEN:

Ho, Lona, ne tro fanfaronu.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, pri tio mi estas fiera. Je Dio, tio ja estas la sola, kion mi faris en la mondo; sed tio almenaŭ donas al mi iun rajton ekzisti. Jes, Johan, kiam mi pensas kiel ni du tie transe komencis per niaj kvar nudaj manaĉoj –

HILMAR TØNNESEN:

Manoj.

FRAŬLINO HESSEL:

Mi diras manaĉoj; ĉar malpuraj ili estis –

HILMAR TØNNESEN:

Uf!

FRAŬLINO HESSEL:

– kaj malplenaj ili ankaŭ estis.

HILMAR TØNNESEN:

Malplenaj? Ne, nun mi devas diri –!

FRAŬLINO HESSEL:

Kion vi devas diri?

KONSULO BERNICK:

Hm!

HILMAR TØNNESEN:

Nun mi devas diri – uf! (Li eliras sur la ĝardenan ŝtuparon.)

FRAŬLINO HESSEL:

Kio estas al li?

KONSULO BERNICK:

Ne atentu lin; li estas iom nervoza ĉi-tempe. Sed ĉu vi ne volas iomete ĉirkaŭrigardi en la ĝardeno? Tie vi ankoraŭ ne estis, kaj ĝuste nun mi havas liberan horon.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, ŝatinde; vi sciu ke en miaj pensoj mi ofte estis en la ĝardeno ĉe vi.

SINJORINO BERNICK:

Ankaŭ tie estas grandaj ŝanĝoj, vi vidos.

(La konsulo, la sinjorino kaj fraŭlino Hessel eliras en la ĝardenon, kie oni foje vidas ilin dum kio sekvas.)

OLAF:

(ĉe la ĝardena pordo) Onklo Hilmar, ĉu vi scias kion onklo Johan demandis al mi? Li demandis, ĉu mi volas akompani lin al Ameriko.

HILMAR TØNNESEN:

Vi mallertulo, ankoraŭ tirante la jupon de via patrino –

OLAF:

Jes, sed tion mi ne plu faros. Vi vidos, kiam mi fariĝos granda –

HILMAR TØNNESEN:

Ho, babilaĵo; vi ne havas iun seriozan deziron por tiu ŝtalhardiĝo en – (Ili eliras en la ĝardenon.)

JOHAN TØNNESEN:

(al Dina, kiu deprenis la ĉapelon starante ĉe la pordo kaj skuante la polvon de sia robo) Vi fariĝis sufiĉe varma dum la promenado.

DINA:

Jes, estis ĝuinda promenado; tian ĝuindan promenadon mi neniam havis antaŭe.

JOHAN TØNNESEN:

Vi eble kutime ne faras matenajn promenadojn.

DINA:

Ho jes; sed nur kun Olaf.

JOHAN TØNNESEN:

Nu. – Ĉu Vi eble pli emas eliri en la ĝardenon ol resti ĉi tie?

DINA:

Ne, mi pli deziras resti ĉi tie.

JOHAN TØNNESEN:

Ankaŭ mi. Tamen nun estas interkonsento, ke ni ĉiun matenon faros tian promenadon kune.

DINA:

Ne, sinjoro Tønnesen, tion Vi ne farus.

JOHAN TØNNESEN:

Kion mi ne farus? Vi ja promesis.

DINA:

Jes, sed kiam mi pripensas, – Vi ne eliru kune kun mi.

JOHAN TØNNESEN:

Sed kial ne?

DINA:

Nu, Vi estas fremdulo; Vi ne povas kompreni; sed mi diru al Vi –

JOHAN TØNNESEN:

Ja?

DINA:

Ne, mi preferas ne paroli pri tio.

JOHAN TØNNESEN:

Ho certe; al mi Vi povas ja paroli pri kio ajn.

DINA:

Jes, mi diru al Vi, ke mi ne estas kiel la aliaj junaj knabinoj; estas io – io tia pri mi. Tial vi ne faru.

JOHAN TØNNESEN:

Sed tion ĉi mi tute ne komprenas. Vi do ne faris ion malbonan?

DINA:

Ne mi, sed –; ne, nun mi ne volas paroli pli pri tio. Vi certe sciiĝos de aliuloj.

JOHAN TØNNESEN:

Hm.

DINA:

Sed estas io alia, pri kio mi volus demandi vin.

JOHAN TØNNESEN:

Kaj kio estas tio?

DINA:

Laŭdire estas facile akiri iun lertecon tie transe en Ameriko?

JOHAN TØNNESEN:

Nu, tiel facile tio tamen ne ĉiam estas; oni devas ofte suferi kaj pene labori en la komenco.

DINA:

Jes, tion mi emus –

JOHAN TØNNESEN:

Vi?

DINA:

Mi certe povas labori; mi estas forta kaj sana, kaj onklino Marta multe legis kun mi.

JOHAN TØNNESEN:

Sed je diablo, venu kaj forvojaĝu kun ni.

DINA:

Ho, Vi nur ŝercas; tion Vi ankaŭ diris al Olaf. Sed tion kion mi volus scii, estas ĉu la homoj estas tre – tre moralecaj tie transe?

JOHAN TØNNESEN:

Moralecaj?

DINA:

Jes, mi pensas, ĉu ili estas tiel – decaj kaj konvenkondutaj, kiel ĉi tie.

JOHAN TØNNESEN:

Nu, ili tamen ne estas tiel malbonaj, kiel oni ĉi tie kredas. Pri tio Vi ne timu.

DINA:

Vi ne komprenas min. Mi dezirus, ke ili ne estus tiel decaj kaj moralecaj.

JOHAN TØNNESEN:

Do ne? Kiel dezirus Vi ke ili estus?

DINA:

Mi volus ke ili estu naturaj.

JOHAN TØNNESEN:

Nu ja, eble ĝuste tiaj ili estas.

DINA:

Ĉar tial estus bone por mi se mi venus transen.

JOHAN TØNNESEN:

Jes, certe estus! Tial vi akompanu nin.

DINA:

Ne, kun Vi mi ne volus vojaĝi; mi devus vojaĝi sola. Ho, mi certe atingus ion; mi certe fariĝus –

KONSULO BERNICK:

(antaŭ la ĝardena ŝtuparo kun la du sinjorinoj) Restu, restu; mi serĉos ĝin, kara Betty. Vi facile malvarmumiĝus.

(Li venas en la salonon kaj serĉas la ŝalon de la sinjorino.)

SINJORINO BERNICK:

(ekstere en la ĝardeno) Ankaŭ vi kunvenu, Johan; ni iros en la groton.

KONSULO BERNICK:

Ne, Johan devas resti. Jen vidu, Dina; prenu la ŝalon de mia edzino kaj kuniru. Johan restos ĉe mi, kara Betty. Mi ja bezonas aŭdi ion pri la kondiĉoj tie transe.

SINJORINO BERNICK:

Jes, jes; sed venu do poste; vi ja scias kie vi trovos nin.

(Sinjorino Bernick, fraŭlino Hessel kaj Dina foriras tra la ĝardeno dekstren.)

KONSULO BERNICK:

(momenton postrigardas ilin, iras por fermi la plej internan pordon maldekstre, poste iras al Johan, kaptas liajn manojn, skuas kaj premas ilin) Johan, nun ni estas solaj; permesu al mi danki vin.

JOHAN TØNNESEN:

Pro kio?

KONSULO BERNICK:

Mia domo kaj hejmo, mia familia feliĉo, mia tuta civitana stato en la socio, – ĉion mi ŝuldas al vi.

JOHAN TØNNESEN:

Nu, tio ĝojigas min, kara Karsten; sekvis do io bona el tiu freneza historio.

KONSULO BERNICK:

(denove skuas liajn manojn) Dankon, tamen dankon! Ne unu inter dek mil farus, kion vi tiam faris por mi.

JOHAN TØNNESEN:

Jen babilaĵo! Ĉu ni ne ambaŭ estis junaj kaj facilanimaj? Unu el ni devis ja preni sur sin la kulpon –

KONSULO BERNICK:

Sed kiu estis pli proksima ol la kulpulo?

JOHAN TØNNESEN:

Haltu! Tiam la senkulpulo estis pli proksima. Mi ja estis libera kiel birdo, orfa; eskapi el tiu penego en la oficejo estis por mi feliĉo. Vi kontraŭe havis vian maljunan patrinon en vivo, kaj krome vi ja estis sekrete fianĉiĝiinta al Betty, kiu multe ŝatis vin. Kiel okazus pri ŝi, se ŝi estus sciiĝinta –?

KONSULO BERNICK:

Vere, vere, vere; sed –

JOHAN TØNNESEN:

Kaj ĉu ne estis ĝuste pro Betty, ke vi rompis tiun kaŝrilaton kun sinjorino Dorf? Estis ja ĝuste por rompi, ke vi vizitis ŝin tiun vesperon –

KONSULO BERNICK:

Jes, tiun malfeliĉan vesperon, kiam tiu drinkemulo venas hejmen –! Jes, Johan, estis pro Betty; sed tamen, – ke vi tiel grandanime povis turni la ŝajnon kontraŭ vin mem kaj forvojaĝi –

JOHAN TØNNESEN:

Neniuj skrupuloj, kara Karsten. Ni ja samopiniis, ke tiel estu; savenda vi ja estis, kaj vi ja estis mia amiko. Nu, pri tiu amikeco mi fieris! Ĉi tie mi penegis kiel hejmasidulo; kaj jen vi revenas, eleganta kaj nobla, de via granda vojaĝo eksterlanden; vizitis Londonon kaj Parizon. Kaj vi elektas min via amiko, kvankam mi estis kvar jarojn pli juna ol vi; – nu, tio do estis ĉar vi amindumis al Betty; nun mi ja komprenas. Sed ho, kiel fiera mi estis pro tio! Kaj kiu ne estus? Kiu ne volonte oferus sin por vi; precipe kiam nur temis pri ne pli ol monat-daŭra urba klaĉado, kaj ke oni tuj povis forkuri en la vastan mondon.

KONSULO BERNICK:

Hm, mia kara Johan, mi sincere diru al vi, ke tiu historio ankoraŭ ne estas tute forgesita.

JOHAN TØNNESEN:

Ĉu ne? Nu, kiel tio koncernas min, kiam mi sidas tie transe sur mia bieno –

KONSULO BERNICK:

Vi do revojaĝos?

JOHAN TØNNESEN:

Kompreneble.

KONSULO BERNICK:

Sed tamen ne tiel frue, mi esperas?

JOHAN TØNNESEN:

Kiel eble plej frue. Estis ja nur por kontentigi al Lona, ke mi akompanis ŝin ĉi tien.

KONSULO BERNICK:

Nu? Kiel do?

JOHAN TØNNESEN:

Jes, vidu, Lona ne plu estas juna, kaj lastatempe la sopiro al la hejmo komencis sorĉi kaj tiri ŝin; sed ŝi neniam volis konfesi tion; (ridetas) kiel kuraĝus ŝi postlasi min, facilanimulon, min, kiu jam en la aĝo de dek naŭ eniris en –

KONSULO BERNICK:

Kaj sekve?

JOHAN TØNNESEN:

Nu, Karsten, nun mi faros konfeson, pri kiu mi hontas.

KONSULO BERNICK:

Vi do ne konfesis al ŝi la konekson?

JOHAN TØNNESEN:

Jes. Ne estis ĝuste de mi, sed mi ne povis alion fari. Vi ne povas imagi al vi, kio Lona estis por mi. Vi neniam toleris ŝin; sed por mi ŝi estis kvazaŭ patrino. En la unuaj jaroj, kiam estis pene por ni tie transe, – ho! kiel ŝi laboris! Kaj kiam mi estis malsana dum longa tempo, kaj nenion enspezis, kaj ne povis protesti, ŝi komencis kanti kanzonojn en la kafejoj, – prezenti prelegojn, pri kiuj la homoj ŝercadis; kaj ŝi ankaŭ verkis libron, pri kiu ŝi poste kaj ridis kaj ploris, – ĉion por subteni la vivon en mi. Ĉu mi do povus rigardi, ke ŝi, ĉi tiun vintron marasmiĝu, ŝi, kiu penegadis por mi? Ne, tion mi ne povis, Karsten. Kaj jen mi diris: Vojaĝu vi, Lona; ne timu pro mi; mi ne estas nepripensema, kiel vi pensas. Kaj jen – jen ŝi sciiĝis.

KONSULO BERNICK:

Kiel ŝi prenis tion?

JOHAN TØNNESEN:

Nu, ŝi opiniis, kiel vere estis, ke kiam mi scias ke mi estas senkulpa, ne povus esti embaraso por mi fari ekskurseton ĉi tien. Sed estu trankvila; Lona nenion malkaŝos, kaj mi gardos mian buŝon la duan fojon.

KONSULO BERNICK:

Nu ja; mi fidas tion.

JOHAN TØNNESEN:

Jen mia mano. Kaj nun ni ne plu parolu pri tiu malnova historio; feliĉe ĝi estas la sola petolaĵo pri kiu iu el ni estas kulpa, mi pensas. Nun mi volas ĝui la malmultajn tagojn, kiujn mi restos ĉi tie. Vi ne imagas kian bonegan ekskurson ni havis ĉi-matene. Kiu imagus ke tiu knabineto, kiu ĉirkaŭkuris ludante anĝelon en la teatro –! Sed diru, – kio poste okazis pri ŝiaj gepatroj?

KONSULO BERNICK:

Ho, kara, mi ne scias pri io pli rakontinda, ol tio kion mi skribis al vi tuj post kiam vi estis forvojaĝinta. Nu, vi ja ricevis la du leterojn?

JOHAN TØNNESEN:

Jes, ja, mi havas ambaŭ. La drinkemulo ja forkuris de ŝi?

KONSULO BERNICK:

Kaj poste mortiĝis en ebrieco.

JOHAN TØNNESEN:

Ankaŭ ŝi mortis mallonge poste? Sed vi certe faris por ŝi tion kion vi kaŝe povus fari?

KONSULO BERNICK:

Ŝi estis fiera; ŝi nenion perfidis, kaj volis akcepti nenion.

JOHAN TØNNESEN:

Nu, tamen estis ĝuste de vi preni Dina en la domon.

KONSULO BERNICK:

Jes, efektive estis. Cetere estis vere Marta, kiu efektivigis tion.

JOHAN TØNNESEN:

Do estis Marta? Jes, Marta – vere – kie ŝi estas hodiaŭ?

KONSULO BERNICK:

Nu ŝi, – kiam ŝi ne devas atenti pri la lernejo, ŝi havas siajn malsanulojn.

JOHAN TØNNESEN:

Do estas Marta, kiu okupis sin pri ŝi.

KONSULO BERNICK:

Jes. Marta ja ĉiam havis emon por edukado. Tial ŝi ankaŭ akceptis oficon en la lernejo. Tio estis ege malsaĝa de ŝi.

JOHAN TØNNESEN:

Jes, ŝi aspektis ege laca hieraŭ; mi ankaŭ timas, ke ŝi ne havas sanon por tio.

KONSULO BERNICK:

Ho, pri la sano, ŝi eble eltenus. Sed estas malagrable por mi; ŝajnas kvazaŭ mi, ŝia frato, ne volus subteni ŝin.

JOHAN TØNNESEN:

Subteni? Mi kredis, ke ŝi havas tioman kapitalon mem –

KONSULO BERNICK:

Eĉ ne ŝilingon. Vi certe memoras, kiel pene estis por patrino, kiam vi forvojaĝis. Ŝi daŭrigis ioman tempon per kunhelpo de mi; sed per tio mi ne longe povus esti kontenta. Kaj mi akceptis aniĝi en la firmaon; sed eĉ ne tio estis sukceso. Mi tial devis transpreni ĉion, kaj kiam ni faris la bilancon, montriĝis, ke restis preskaŭ nenio el la parto de patrino. Kiam patrino mallonge poste mortis, ankaŭ Marta staris senrimeda.

JOHAN TØNNESEN:

Kompatinda Marta!

KONSULO BERNICK:

Kompatinda? Kial tio? Vi do ne pensas, ke mi lasas ŝin ion malhavi? Ho ne, tion mi kuraĝas diri, ke mi estas bona frato. Kompreneble ŝi loĝas kune kun ni kaj manĝas ĉe nia tablo; per sia instru-salajro ŝi povas abunde vestigi sin, kaj sola virino, – kion pli ŝi bezonas?

JOHAN TØNNESEN:

Tiel ni ne pensas en Ameriko.

KONSULO BERNICK:

Ne, tion mi ja kredas; en streĉe agitita socio kiel la usonana. Sed ĉi tie en nia eta rondo, kie, dank' al Dio, la koruptiĝo ĝis nun almenaŭ ne enpenetris; ĉi tie la virinoj kontentiĝas per deca kvankam modesta stato. Cetere Marta mem kulpas; ŝi estis povinta sekurigi prizorgon antaŭ longe, se ŝi mem volus.

JOHAN TØNNESEN:

Vi aludas, ke ŝi povus edziniĝi?

KONSULO BERNICK:

Jes, krome ŝi estus povinta ege favore establiĝi; ŝi ricevis plurajn bonajn ofertojn; sufiĉe strange; senrimeda knabino, ne plu juna, kaj krome tute sensignifa.

JOHAN TØNNESEN:

Sensignifa?

KONSULO BERNICK:

Nu, mi ne malestimas ŝin pro tio. Mi tute ne deziras ŝin alia. Sciu, – en granda domo, kiel la nia, – estas ĉiam bone havi tian ordinaran homon, kiun oni povas igi labori pri okazaĵoj.

JOHAN TØNNESEN:

Jes, sed ŝi –?

KONSULO BERNICK:

Ŝi? Kiel? Nu ja, ŝi kompreneble ja havas sufiĉe por sin interesi; ŝi havas ja min kaj Betty kaj Olaf kaj min. La homoj ne devas unue pensi pri si mem, precipe ne la virinoj. Ni havas ja ĉiuj iun grandan aŭ malgrandan socion por kiu labori kaj ĝin subteni. Tiel almenaŭ mi faras. (montras al plenrajtigito Krap, kiu venas de dekstre) Nu, jen vi havas pruvon. Ĉu vi opinias, ke estas miaj propraj aferoj, kiuj okupas min? Neniel. (rapide al Krap) Nu?

PLENRAJTIGITO KRAP:

(mallaŭte; montras amaseton da paperoj) Ĉiuj aĉetkontraktoj en ordo.

KONSULO BERNICK:

Bonege! Superbe! – Nu, bofrato, vi devas ekskuzi min dumtempe. (mallaŭte kaj kun manpremo) Dankon, dankon, Johan; kaj estu konvinkita, ke ĉio, ĉio pri kio mi povos servi vin, – nu, vi certe komprenas min. – Venu, sinjoro Krap. (ili iras en la ĉambron de la konsulo)

JOHAN TØNNESEN:

(dum tempeto postrigardas lin) Hm –

(Li intencas iri en la ĝardenon. Samtempe fraŭlino Bernick envenas de dekstre kun eta korbo sur la brako.)

JOHAN TØNNESEN:

Jen, Marta!

FRAŬLINO BERNICK:

Ah – Johan, – ĉu estas vi?

JOHAN TØNNESEN:

Tiel frue surpiede ankaŭ vi.

FRAŬLINO BERNICK:

Jes. Atendu iomete; nun eble tuj venos la aliuloj. (volas eliri maldekstre)

JOHAN TØNNESEN:

Aŭdu, Marta, ĉu ĉiam urĝas por vi?

FRAŬLINO BERNICK:

Por mi?

JOHAN TØNNESEN:

Hieraŭ vi kvazaŭ evitis min, kaj mi povis interŝanĝi eĉ ne vorton kun vi, kaj hodiaŭ –

FRAŬLINO BERNICK:

Jes, sed –

JOHAN TØNNESEN:

Antaŭe ni do ĉiam estis kune, – ni du malnovaj ludgeamikoj.

FRAŬLINO BERNICK:

Ho, Johan, post tiam estas multaj, multaj jaroj.

JOHAN TØNNESEN:

Nu, je Dio, estas dek kvin jaroj post tiam, ne pli, ne malpli. Ĉu ŝajnas al vi, ke mi multe ŝanĝiĝis?

FRAŬLINO BERNICK:

Vi? Nu jes, ankaŭ vi, kvankam –

JOHAN TØNNESEN:

Kion vi pensas?

FRAŬLINO BERNICK:

Ho, estas nenio.

JOHAN TØNNESEN:

Aspekte vi ne multe gajiĝis revidi min.

FRAŬLINO BERNICK:

Mi atendis tiom longe, Johan, – tro longe.

JOHAN TØNNESEN:

Atendis? Ke mi revenus?

FRAŬLINO BERNICK:

Jes.

JOHAN TØNNESEN:

Kaj kial vi pensis ke mi revenus?

FRAŬLINO BERNICK:

Por pentofari vian delikton.

JOHAN TØNNESEN:

Mi?

FRAŬLINO BERNICK:

Ĉu vi forgesis, ke virino mortis en sufero kaj honto pro via kulpo? Ĉu vi forgesis, ke pro via kulpo la plej bonaj jaroj de kreskanta infano amariĝis?

JOHAN TØNNESEN:

Kaj tion mi aŭdu de vi? Marta, ĉu via frato neniam –?

FRAŬLINO BERNICK:

Ĉu li?

JOHAN TØNNESEN:

Ĉu li neniam –; nu ja, mi pensas, ĉu li neniam diris eĉ unu vorton senkulpigan por mi?

FRAŬLINO BERNICK:

Ho, Johan, vi ja konas la severajn principojn de Karsten.

JOHAN TØNNESEN:

Hm –, certe, certe mi konas la severajn principojn de mia malnova amiko Karsten. – Sed tio ĉi estas ja –! Nu. Mi ĵus nun parolis kun li. Ŝajnas al mi, ke li multe ŝanĝiĝis.

FRAŬLINO BERNICK:

Kiel vi povas tion diri? Karsten ĉiam estis honesta viro.

JOHAN TØNNESEN:

Jes, mi nenion aludis; sed lasu tion. – Hm; nun mi do komprenas, en kiu lumo vi vidis min: estas la hejmenveno de la perditulo, kiun vi atendadis.

FRAŬLINO BERNICK:

Aŭskultu, Johan, mi diros en kia lumo mi vidis vin. (montras al la ĝardeno) Ĉu vi vidas ŝin, kiu ludas tie en la herbaro kune kun Olaf? Estas Dina. Ĉu vi memoras la kapturnitan leteron, kiun vi skribis al mi, kiam vi forvojaĝis? Vi skribis, ke mi fidu vin. Mi fidis vin, Johan. Ĉio malbona, kio poste onidiriĝis, certe okazis en kapturniĝo, sencerbe, senpripense –

JOHAN TØNNESEN:

Kion vi sugestas?

FRAŬLINO BERNICK:

Ho, vi certe komprenas min; – ne plu vorto pri tio. Sed forvojaĝi vi ja devis; komenci denove – novan vivon. Vidu, Johan, mi estis via anstataŭanto ĉi-hejme, mi, via malnova ludamikino. La devoj, kiujn vi ne memoris prizorgi ĉi tie aŭ ne povis prizorgi, tiujn mi prizorgis por vi. Mi diras tion al vi, por ke vi ne havu tion por riproĉi al vi. Por la neglektita infano mi estis patrino, mi edukis ŝin kiel eble plej bone –

JOHAN TØNNESEN:

Kaj forĵetis vian vivon por tiu afero –

FRAŬLINO BERNICK:

Ĝi ne estas forĵetita. Sed vi revenis malfrue, Johan.

JOHAN TØNNESEN:

Marta, – se mi povus diri al vi –. Nu, unue mi danku vin pro via fidela amikeco.

FRAŬLINO BERNICK:

(ridetas peze) Hm, – Jes, nun ni do elparolis, Johan. Tŝ; jen iu venas. Adiaŭ; mi ne povas nun –

(Ŝi eliras tra la malantaŭa pordo maldekstre. Lona Hessel envenas de la ĝardeno akompanata de sinjorino Bernick.)

SINJORINO BERNICK:

(ankoraŭ en la ĝardeno) Sed, pro Dio Lona, pri kio vi pensas!

FRAŬLINO HESSEL:

Lasu min, mi diras; mi volas kaj devas paroli kun li.

SINJORINO BERNICK:

Sed estus grandega skandalo! Ho, Johan, ĉu vi ankoraŭ ĉeestas?

FRAŬLINO HESSEL:

Eliru, knabo; ne restadu ĉi tie en la ĉambra aero; eliru en la ĝardenon, kaj parolu kun Dina.

JOHAN TØNNESEN:

Jes, mi ĝuste intencis tion.

SINJORINO BERNICK:

Sed –

FRAŬLINO HESSEL:

Aŭdu nun, John, ĉu vi vere rigardis al Dina?

JOHAN TØNNESEN:

Jes, mi kredas.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, vi vere devus bone rigardi ŝin, knabo. Jen io por vi!

SINJORINO BERNICK:

Sed Lona –!

JOHAN TØNNESEN:

Io por mi?

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, por rigardi, mi pensas. Iru nun!

JOHAN TØNNESEN:

Nu ja, mi iros voleme. (Li iras elen en la ĝardenon.)

SINJORINO BERNICK:

Lona, mi konsterniĝas pro vi. En tio vi do ne povas esti serioza.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, efektive tiel estas. Ĉu ŝi ne estas sana kaj sincera? Jen edzino ĝuste por John. Estas iu tia, kiun li bezonas tie en la Okcidento; tio estus io alia ol maljuna duonfratino.

SINJORINO BERNICK:

Dina! Dorf! Pripensu do –

FRAŬLINO HESSEL:

Unue mi pripensas la feliĉon de la knabo. Ĉar kunhelpi, tion mi devas; li mem ne estas precipe entreprenema en tiaĵoj; knabinetoj kaj virinoj li neniam vere komprenis.

SINJORINO BERNICK:

Li? Johan! Nu, aspekte ni havas bedaŭrindajn pruvojn por –

FRAŬLINO HESSEL:

Ho, inferen kun tiu stulta historio! Kie estas Bernick? Mi volas paroli kun li.

SINJORINO BERNICK:

Lona, vi ne faru, mi diras!

FRAŬLINO HESSEL:

Mi faros. Se la knabo ŝatas ŝin, – kaj ŝi lin, – ili sekve havu unu la alian. Bernick estas ja tia saĝa viro; li devas trovi solvon –

SINJORINO BERNICK:

Kaj vi imagus, ĉu tiuj usonaj maldecaĵoj estus tolerataj ĉi tie –

FRAŬLINO HESSEL:

Babilaĵo, Betty –

SINJORINO BERNICK:

– ke viro, kiel Karsten, kun sia severa morala pensmaniero –

FRAŬLINO HESSEL:

Ho, pa, ĝi certe ne estas tiel senmezure severa.

SINJORINO BERNICK:

Kion vi kuraĝas diri?

FRAŬLINO HESSEL:

Mi kuraĝas diri, ke Bernick certe ne estas multe pli morala ol aliaj viroj.

SINJORINO BERNICK:

Tiel profunde sidas do ankoraŭ la malamo al li! Sed kion vi do volas ĉi tie, ĉar vi ja neniam povis forgesi ke –? Mi ne komprenas, ke vi kuraĝis rigardi lin rekte en la okulojn post tiu hontinda insulto, kiun vi tiam alportis al li.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, Betty, tiam mi senpripense aĉe faris.

SINJORINO BERNICK:

Kaj kiel grandanime li pardonis vin, li, kiu ja neniam faris delikton! Ĉar li ja ne povas kulpiĝi pro tio, ke vi pri io esperadis. Sed depost tiam vi malamis ankaŭ min. (ekploras) Vi neniam malenviis al mi mian feliĉon. Kaj nun vi venas ĉi tien por renversi ĉion tion super min, – por montri al la urbo, en kiun familion mi enkondukis Karsten. Jes, estas super min ke ĉio falos, kaj estas tio, kion vi volas. Kaj tio estas aĉa de vi! (Ŝi eliras plorante tra la fona pordo maldekstre.)

FRAŬLINO HESSEL:

(postrigardas ŝin) Kompatinda Betty.

(Konsulo Bernick venas el sia ĉambro.)

KONSULO BERNICK:

(ankoraŭ ĉe la pordo) Jes, jes, bone, sinjoro Krap; bonege. Sendu 400 kronojn por manĝigado al la povruloj. (turnas sin) Lona! (pli proksime) Vi sola? Ĉu Betty ne venas?

FRAŬLINO HESSEL:

Ne. Eble mi serĉu ŝin?

KONSULO BERNICK:

Ne, ne, ne, lasu tion! Ho, Lona, vi ne scias, kiel mi arde sopiris paroli malferme kun vi, – petegi vian pardonon.

FRAŬLINO HESSEL:

Aŭskultu, Karsten, ni ne estu sentimentalaj; tio ne konvenas al ni.

KONSULO BERNICK:

Vi devas aŭskulti min, Lona. Mi ja scias, kiel mi havas la ŝajnon kontraŭ mi nun, kiam vi sciiĝis pri la okazaĵo kun la patrino de Dina. Sed mi ĵuras, ke tio estis nur mallonga erariĝo; efektive mi vere kaj sincere iam ŝatis vin.

FRAŬLINO HESSEL:

Kial vi kredas ke mi estas veninta hejmen?

KONSULO BERNICK:

Eĉ se ion ajn vi intencas, mi petas vin nenion fari, antaŭ ol mi justigis min. Mi povas, Lona; mi almenaŭ povas senkulpigi min.

FRAŬLINO HESSEL:

Nun vi estas en timo. – Vi iam ŝatis min, vi diras. Jes, pri tio vi certigis min sufiĉe ofte en viaj leteroj; kaj eble tio estis vero – iamaniere, tiom longe kiom vi vivis tie en granda liberigita mondo, kiu donis al vi kuraĝon mem pensi libere kaj alte. Vi eble trovis en mi iom pli da karaktero kaj volo kaj memdependeco, ol ĉe la plimulto ĉi-hejme. Kaj estis ja ankaŭ sekreto nur inter ni du; neniu povis ŝercaĉi pri via malbona gusto.

KONSULO BERNICK:

Lona, kiel vi povas do kredi –?

FRAŬLINO HESSEL:

Sed kiam vi revenis; kiam vi aŭdis la mokadon, kiu hajlis super min; kiam vi spertis la ridadon super ĉion, kion oni ĉi tie nomis miajn absurdaĵojn –

KONSULO BERNICK:

Vi estis senkonsidera tiam.

FRAŬLINO HESSEL:

Pleje por ĉagreni tiujn jupvestitajn kaj pantalonvestitajn geprudulojn, kiuj trotadis ĉirkaŭe en la urbo. Kaj kiam vi renkontis la juna alloga aktorino –

KONSULO BERNICK:

Estis nur danda petolaĵo; nenio pli; mi ĵuras al vi, eĉ ne la dekono estis vero de tiu klaĉo kaj tiuj onidiroj, kiuj cirkuliĝis.

FRAŬLINO HESSEL:

Nu, bone; sed kiam Betty venis hejmen, bela, floranta, adorata de ĉiuj, – kaj fariĝis konate, ke ŝi heredus la monon post onklino, kaj ke mi ricevus nenion – –

KONSULO BERNICK:

Nu, jen ni estas ĉe la afero, Lona; kaj nun vi aŭdu senvuale. Mi ne amis Betty tiam; mi ne rompis kun vi por iu nova inklino. Estis rekte por la mono; estis devige; mi devis havigi ilin al mi.

FRAŬLINO HESSEL:

Kaj tion vi diras al mi rekte antaŭ la okuloj?

KONSULO BERNICK:

Jes, mi faras. Aŭskultu min, Lona –

FRAŬLINO HESSEL:

Kaj vi tamen skribis al mi, ke nesubigebla amo al Betty kaptis vin, kaj vi alvokis mian grandanimon, kaj petegis min pro Betty silenti pri tio kio antaŭe estis inter ni –

KONSULO BERNICK:

Mi devis, mi diras.

FRAŬLINO HESSEL:

Nu, je la vivanta Dio, nun mi ne pentas, ke mi tiam agis senpripense.

KONSULO BERNICK:

Lasu min fride kaj trankvile diri al vi, kiel la stato estis en tiuj tagoj. Mia patrino, kiel vi memoras, estris la komercon; sed tute mankis al ŝi komerca kompreno. Rapide mi vokiĝis hejmen de Parizo; la tempoj estis krizaj; mi metus la aferojn sur firmajn piedojn. Kion mi trovis? Mi trovis ion, kio devus esti tenata en la plej profunda sekreto: firmaon preskaŭ ruinigita. Jes, ĝi estis preskaŭ ruinigita, tiu ĉi malnova respektata firmao, kiu staris dum tri generacioj. Kion povis mi fari, la filo, la sola filo, krom ĉirkaŭrigardi por savrimedo.

FRAŬLINO HESSEL:

Kaj vi savis la firmaon Bernick je ofero de virino.

KONSULO BERNICK:

Vi bone scias, ke Betty amis min.

FRAŬLINO HESSEL:

Sed mi?

KONSULO BERNICK:

Kredu min, Lona, – vi neniam fariĝus feliĉa kun mi.

FRAŬLINO HESSEL:

Ĉu estis el zorgemo por mia feliĉo, ke vi forlasis min?

KONSULO BERNICK:

Ĉu eble vi kredas, ke el egoismaj motivoj mi agis kiel mi faris? Se mi tiam starus sola, mi brave rekomencus. Sed vi ne komprenas kiel komercisto sub senmezura respondeco kunkreskas kun la komerco, kiun li heredas. Ĉu vi scias ke la bonfarto de centoj, eĉ miloj dependas de li? Ĉu vi ne pripensas, ke la tuta socio, kiun kaj vi kaj mi nomas nian hejmon, tuŝiĝus severe, se la firmao Bernick ruiniĝus?

FRAŬLINO HESSEL:

Ĉu estas ankaŭ pro la socio, ke vi dum tiuj dek kvin jaroj restis staranta en la mensogo?

KONSULO BERNICK:

En mensogo?

FRAŬLINO HESSEL:

Kion scias Betty pri ĉio, kio kuŝas sube kaj antaŭe de ŝia kunligo kun vi?

KONSULO BERNICK:

Ĉu vi opinias ke mi por neniu utilo vundus ŝin malkovrante tiujn aferojn?

FRAŬLINO HESSEL:

Por neniu utilo vi diras? Nu ja, vi ja estas komercisto; vi certe komprenas kio estas utila. – Sed aŭdu nun, Karsten, nun ankaŭ mi volas paroli fride kaj trankvile. Diru, – ĉu vi ankaŭ vere estas feliĉa?

KONSULO BERNICK:

En la familio, vi pensas?

FRAŬLINO HESSEL:

Nu ja.

KONSULO BERNICK:

Mi estas, Lona. Vi ne senutile estas estinta tia sindonema amikino por mi. Mi kuraĝas diri, ke mi fariĝis pli kaj pli feliĉa laŭ la jaroj. Betty estas bona kaj cedema. Kaj kiel ŝi dum la jaroj lernis kurbi sian konduton laŭ tio, kio estas karakteriza en mi –

FRAŬLINO HESSEL:

Hm.

KONSULO BERNICK:

Antaŭe ŝi ja nutris kelkajn romantikajn imagaĵojn pri la amo; ŝi ne povis akordiĝi kun la ideo, ke ĝi iom post iom transirus al trankvila amikecflamo.

FRAŬLINO HESSEL:

Sed nun ŝi estas kontenta?

KONSULO BERNICK:

Komplete. Sciu, ke la ĉiutaga rilato kun mi ne estas sen maturiga influo al ŝi. La homoj devas reciproke lerni malaltigi siajn postulojn, se oni volas agi kontentige en la socio en kiu oni troviĝas. Tion ankaŭ Betty laŭe lernis kompreni, kaj tial nia domo estas nun modelo por niaj samcivitanoj.

FRAŬLINO HESSEL:

Sed tiuj samcivitanoj nenion scias pri la mensogo?

KONSULO BERNICK:

Pri la mensogo?

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, pri la mensogo en kiu vi nun stara dum dek kvin jaroj.

KONSULO BERNICK:

Kaj tion vi nomas – –?

FRAŬLINO HESSEL:

Mensogo mi ĝin nomas. La triobla mensogo. Unue la mensogo kontraŭ mi; poste la mensogo kontraŭ Betty; kaj fine la mensogo kontraŭ Johan.

KONSULO BERNICK:

Betty neniam postulis, ke mi parolu.

FRAŬLINO HESSEL:

Ĉar ŝi nenion sciis.

KONSULO BERNICK:

Kaj vi tion ne postulos; – pro konsidero rilate ŝin vi tion ne postulos.

FRAŬLINO HESSEL:

Ho ne, mi certe scios toleri la ridsalvojn; mi havas fortan dorson.

KONSULO BERNICK:

Kaj ankaŭ Johan ne postulos; li jam promesis al mi.

FRAŬLINO HESSEL:

Sed vi mem, Karsten? Ĉu ne estas io interne en vi, kio postulas eliri el la mensogo?

KONSULO BERNICK:

Ĉu mi libervole oferus mian familian feliĉon kaj mian staton en la socio!

FRAŬLINO HESSEL:

Kiun rajton havas vi stari en la loko kie vi nun staras?

KONSULO BERNICK:

Dum dek kvin jaroj mi tage aĉetis al mi eron de rajto – per mia konduto, kaj per tio kion mi faris kaj progresigis.

FRAŬLINO HESSEL:

Jes, vi multe faris kaj progresigis, por vi mem kaj por aliuloj. Vi estas la plej riĉa kaj potenca homo en la urbo; sub via volo ili kuraĝas nenion alian fari ol kurbiĝi, ĉiuj, ĉar vi estas konsiderata esti sen makulo kaj perfekta; via hejmo estas konsiderata kiel modela hejmo, via konduto kiel modela konduto. Sed ĉiu tiu gloro, kaj eĉ vi mem samtempe, staras kvazaŭ sur ŝanceliĝanta marĉo. Momenteto povos okazi, vorto povos esti dirata, – kaj vi kune kun la tuta gloraĵo suben sinkos, se vi ne savos vin ĝustatempe.

KONSULO BERNICK:

Lona, – kion vi vere volas ĉi tie?

FRAŬLINO HESSEL:

Mi volas helpi vin al firma grundo sub la piedoj, Karsten.

KONSULO BERNICK:

Venĝo! Vi volas venĝi vin? Mi ja suspektis. Sed vi ne sukcesos! Estas nur unu ĉi tie, kiu povas paroli kun aŭtoritato, kaj li estas silenta.

FRAŬLINO HESSEL:

Johan?

KONSULO BERNICK:

Jes, Johan. Se aliulo kulpigos min, mi ĉion neas. Se oni volas detrui min, mi luktos je la vivo. Sed vi neniam sukcesos, mi diras! Li, kiu povus faligi min, li silentas – kaj li reen forvojaĝos.

(Grandkomercisto Rummel kaj komercisto Vigeland venas de dekstre.)

GRANDKOMERCISTO RUMMEL:

Bonan tagon, bonan tagon, kara Bernick; vi devas veni kun ni en la komerca asocio; ni havas kunvenon pri la fervoja afero, vi ja scias.

KONSULO BERNICK:

Mi ne povas. Ne eblas nun.

KOMERCISTO VIGELAND:

Vi vere devas, sinjoro konsulo –

GRANDKOMERCISTO RUMMEL:

Vi devas, Bernick. Jen estas homoj, kiuj laboras kontraŭ nin. Redaktoro Hammer kaj la aliaj, kiuj preferis la marbordan linion, pretendas, ke kaŝas sin privataj interesoj malantaŭ la nova propono.

KONSULO BERNICK:

Nu, do klarigu al ili –

KOMERCISTO VIGELAND:

Ne taŭgas kion ni klarigas, sinjoro konsulo –

GRANDKOMERCISTO RUMMEL:

Ne, ne, vi devas mem veni; vin ja neniu kuraĝas suspekti pri tiaĵo.

FRAŬLINO HESSEL:

Ho ne, mi tion opinius.

KONSULO BERNICK:

Mi ne povas, mi diras; mi ne estas tute sana; – aŭ almenaŭ, atendu – lasu min restitui min.

(Adjunkto Rørlund envenas de dekstre.)

ADJUNKTO RØRLUND:

Pardonu, sinjoro konsulo; Vi jen vidas min en la plej impeta incito –

KONSULO BERNICK:

Nu jes, kio estas al vi?

ADJUNKTO RØRLUND:

Mi devas fari al vi demandon, sinjoro konsulo. Ĉu estas kun via kunsento, ke la juna knabino, kiu trovis azilon sub via tegmento, montras sin publike sur la strato en kunestado kun homo, de kiu –

FRAŬLINO HESSEL:

Kiu homo, sinjoro pastoro?

ADJUNKTO RØRLUND:

Kun tiu homo el ĉiuj homoj en la mondo, de kiu ŝi devus teni sin plej fore.

FRAŬLINO HESSEL:

Hoho!

ADJUNKTO RØRLUND:

Ĉu estas kun via kunsento, sinjoro konsulo?

KONSULO BERNICK:

(kiu serĉas ĉapelon kaj gantojn) Mi scias pri nenio. Pardonu; urĝas; mi devas iri al la komerca asocio.

HILMAR TØNNESEN:

(venas de la ĝardeno kaj iras al la antaŭa pordo maldekstre) Betty, Betty, aŭskultu!

SINJORINO BERNICK:

(ĉe la pordo) Kio estas?

HILMAR TØNNESEN:

Vi devas iri en la ĝardenon, kaj finigi tiun flatadon, kiun certa persono praktikas al tiu Dina Dorf. Mi fariĝis tute nervoza aŭskulti al tio.

FRAŬLINO HESSEL:

Ĉu? Kion do tiu persono diris?

HILMAR TØNNESEN:

Ho, nenion alian ol tio, ke li volas ke ŝi akompanu lin al Ameriko. Uf!

ADJUNKTO RØRLUND:

Ĉu tiaĵo eblas!

SINJORINO BERNICK:

Kion vi diras?

FRAŬLINO HESSEL:

Sed estus ja bonege.

KONSULO BERNICK:

Neeble! Vi misaŭdis.

HILMAR TØNNESEN:

Do demandu lin mem. Jen venas la paro. Sed ne enmiksigu min.

KONSULO BERNICK:

(al Rummel kaj Vigeland) Mi venos poste, – post momento –

(Grandkomercisto Rummel kaj Vigeland eliras dekstre. Johan Tønnesen kaj Dina envenas de la ĝardeno.)

JOHAN TØNNESEN:

Hura, Lona, ŝi akompanos nin!

SINJORINO BERNICK:

Tamen Johan, – vi senpripensa –!

ADJUNKTO RØRLUND:

Ĉu tio estas vero! Tia superega skandalo! Per kiaj delogantaj artoj estas vi –

JOHAN TØNNESEN:

Nu, nu, sinjoro; kion vi estas diranta?

ADJUNKTO RØRLUND:

Respondu al mi, Dina; ĉu tio estas via intenco, – ĉu estas via tute libera decido?

DINA:

Mi devas for de tie ĉi.

ADJUNKTO RØRLUND:

Sed kun li – kun li!

DINA:

Menciu iun alian ĉi tie, kiu kuraĝus kunpreni min.

ADJUNKTO RØRLUND:

Nu, vi do sciu kiu li estas.

JOHAN TØNNESEN:

Ne parolu!

KONSULO BERNICK:

Neniun plian vorton!

ADJUNKTO RØRLUND:

En tiu okazo mi malbone servus al la socio, kies moralon kaj morojn mi posteniĝis por gardi; kaj nepravigeble mi agis kontraŭ tiu ĉi juna knabino, en kies eduko ankaŭ mi havis esencan parton, kaj kiu por mi estas –

JOHAN TØNNESEN:

Gardu vin por tio, kion vi faras!

ADJUNKTO RØRLUND:

Ŝi tion sciu! Dina, estas tiu viro, kiu kaŭzis la malfeliĉon kaj honton al via patrino.

KONSULO BERNICK:

Sinjoro adjunkto –!

DINA:

Li! (al Johan Tønnesen) Ĉu tio estas vero?

JOHAN TØNNESEN:

Karsten, respondu vi.

KONSULO BERNICK:

Neniu vorto plu! Hodiaŭ estu silento.

DINA:

Do vero.

ADJUNKTO RØRLUND:

Vero, vero. Kaj pli ol tio. Tiu homo, kiun vi tiel fidas, ne kuris senhava el la hejmo; – la kaso de vidvino Bernick –; la konsulo povas atesti pri tio!

FRAŬLINO HESSEL:

Mensoganto!

KONSULO BERNICK:

Ah –!

SINJORINO BERNICK:

Ho Dio, ho dio!

JOHAN TØNNESEN:

(kontraŭ lin kun levita brako) Kaj tion vi kuraĝas –!

FRAŬLINO HESSEL:

(deturnante) Ne frapu lin, Johan!

ADJUNKTO RØRLUND:

Jes, atencu min nur. Sed la vero apertiĝu; kaj estas vero; konsulo Bernick mem tion estas dirinta, kaj la tuta urbo scias. – Nun, Dina, nun vi konas lin.

(Mallonga silento.)

JOHAN TØNNESEN:

(mallaŭte; kaptas la brakon de Bernick) Karsten, Karsten, kion vi faris!

SINJORINO BERNICK:

(mallaŭte kaj en ploro) Ho Karsten, ke mi tiris vin en tiun honton.

KOMERCISTO SANDSTAD:

(envenas rapide de dekstre kaj krias kun la mano sur la anso) Nun vi devas absolute veni, sinjoro konsulo! La tuta fervojo pendas en fadeno.

KONSULO BERNICK:

(spiritforeste) Kio estas? Al kio mi –?

FRAŬLINO HESSEL:

(serioze kaj kun emfazo) Vi ekstaru por subteni la socion, bofrato.

KOMERCISTO SANDSTAD:

Jes, venu, venu; ni bezonas vian tutan moralan superpezon.

JOHAN TØNNESEN:

(tute apude ĉe li) Bernick, – ni du kunparolos morgaŭ.

(Li eliras tra la ĝardeno; konsulo Bernick kvazaŭ senvola eliras dekstre kun komercisto Sandstad.)