Serwis Edukacyjny
w I-LO w Tarnowie
obrazek

Materiały dla uczniów liceum

  Wyjście       Spis treści       Wstecz       Dalej  

obrazek

Autor artykułu: mgr Jerzy Wałaszek

©2024 mgr Jerzy Wałaszek
I LO w Tarnowie

obrazek

Materiały dla klasy I po gimnazjum

Grafika rastrowa

SPIS TREŚCI

WSTĘP

Termin grafika rastrowa (ang. raster graphics) lub grafika bitmapowa (ang. bitmap graphics) odnosi się do sposobu odwzorowania obrazów za pomocą siatki punktów, które nazywamy pikselami (ang. pixel = picture element). Piksele są najmniejszymi, niepodzielnymi elementami obrazu. Mogą przyjmować różne kolory.

obrazek

Taki sposób tworzenia obrazów odzwierciedlony jest głęboko we współczesnej technice pozyskiwania oraz prezentacji obrazów. Weź mocną lupę (najlepiej zegarmistrzowską) i przyjrzyj się przez nią powierzchni ekranu swojego monitora. Zobaczysz coś takiego:

obrazek

 

Piksele są tutaj tworzone przez trzy barwne paski (na niektórych monitorach ich kształt może być nieco inny, np. okrągły) w kolorach czerwonym (ang. R = red), zielonym (ang. G = green) i niebieskim (ang. B = blue). Monitor posiada możliwość sterowania jasnością świecenia każdego z tych 3 pasków kolorów. Powstaje w ten sposób kolor wypadkowy określający kolor piksela. Pikseli jest bardzo dużo i są malutkie, dlatego zwykle ich nie widzimy. Tę technikę tworzenia kolorów nazywamy techniką RGB od pierwszych liter angielskich nazw kolorów podstawowych.

Również pozyskiwanie obrazów oparte jest na rastrze. W aparacie cyfrowym lub kamerze obraz z obiektywu pada na przetwornik obrazu:

obrazek

Jest to specjalizowany układ scalony. Powierzchnia przetwornika pokryta jest filtrem zbudowanym z punktów o trzech barwach podstawowych RGB. Pod każdym z tych punktów znajduje się mikroskopijny element światłoczuły mierzący natężenie światła, które przeszło przez filtr – uzyskuje się w ten sposób informację o natężeniu barwy podstawowej:

obrazek

Punkty światłoczułe ułożone są w postaci rastra. Układ przetwornika odczytuje informacje o natężeniu światła w poszczególnych punktach tej matrycy i na tej podstawie generuje obraz zbudowany z pikseli RGB. Powstaje obrazek rastrowy, który później można wyświetlać na wyświetlaczu rastrowym.


Grafika rastrowa nadaje się dobrze do zdjęć. Jednakże posiada swoje wady, które najczęściej ujawniają się przy różnych transformacjach. Spójrz na poniższe obrazki:

obrazek obrazek obrazek

Po lewej stronie mamy oryginalny obrazek. Zmniejszamy go 4-ry razy, otrzymując obrazek środkowy. Co to znaczy: zmniejszyć obrazek rastrowy? Nie możemy zmniejszyć rozmiaru pikseli, ponieważ piksele posiadają stałe wymiary, które zależą od rozdzielczości wyświetlacza. Aby obrazek fizycznie był mniejszy na ekranie, musimy zmniejszyć jego rozdzielczość w pionie i poziomie. Czyli w tym przypadku każde 16 pikseli  (4 x 4) należy przekształcić w 1 piksel:

                   
       
       
       
 ? 

Oczywistym jest, że w pojedynczym pikselu nie zapamiętamy układu kolorów 16 pikseli pierwotnego obrazu. Komputer wyliczy dla niego jakiś kolor uśredniony:

                   
       
       
       
    

W ten sposób otrzymamy mniejszy obrazek. Co się stanie, gdybyśmy zechcieli ten obrazek powiększyć czterokrotnie do rozmiaru pierwotnego? Efekt widzisz po prawej stronie. Obrazek utracił szczegóły. Dlaczego? Ponieważ z jednego piksela nie otrzymamy 16 pikseli o kolorach tak zróżnicowanych, jak na oryginalnym obrazie. Komputer wypełni te piksele kolorem jednolitym:

    
                   
       
       
       

Następuje utrata jakości. Jest to nieodłączna cecha grafiki rastrowej.


Na początek:  podrozdziału   strony 

Edytor GIMP

Grafikę rastrową będziemy tworzyć i edytować za pomocą popularnego programu GIMP (GNU Image Manipulation Program). Zaletą GIMP'a jest to, iż jest on dostępny zarówno w systemach Windows jak i w Linuksie, a dodatkowo nie musisz za niego płacić (chociaż dobrze byłoby przesłać autorom jakiś datek, co mogłoby ich zachęcić do pracy nad ulepszoną wersją).

Uruchom program GIMP. Przez pewien czas będzie się ukazywało okienko startowe: tutaj GIMP nie jest demonem szybkości i trzeba trochę poczekać, aż wszystkie składniki programu zostaną załadowane i uruchomione. Pamiętaj, że jest to program darmowy.

obrazek

 

Gdy proces startu się zakończy, pojawi się okno robocze:

obrazek

Nie maksymalizuj go, chyba że posiadasz monitor o bardzo dużym ekranie.

Aby rozpocząć naukę rysowania, musisz utworzyć nowy obrazek. Użyj opcji menu: Plik → Nowy... (lub naciśnij Ctrl+N).

obrazek

Pojawi się okno dialogowe tworzenia nowego obrazu.

obrazek

Jeśli klikniesz + przy Zaawansowanych opcjach, to uzyskasz dostęp do kilku dalszych opcji:

obrazek

Na razie nic nie zmieniaj, kliknij myszką w przycisk OK. Plik obrazka zostanie utworzony i załadowany do edytora. Okienko robocze zmieni się następująco:

obrazek

Budowa tego okna jest standardowa. U góry masz pasek z poleceniami menu. Gdyby ten pasek zniknął, to dostęp do menu umożliwi ci przycisk ze strzałką w lewym górnym rogu:

obrazek

Widocznością elementów okna roboczego steruje menu Widok:

obrazek

To na wypadek, gdyby ci coś zniknęło (uczniowie ciągle coś wyłączają, a później nie potrafią tego z powrotem przywrócić). Wiele opcji posiada skróty klawiaturowe. Te częściej używane warto sobie zapamiętać.

Na lewej i górnej krawędzi okna znajdują się linijki. Jednostkę ustalasz przyciskiem umieszczonym w dole okna. Po prawej stronie tego przycisku znajdziesz narzędzie do wyboru powiększenia:

obrazek

W prawym górnym narożniku znajduje się narzędzie, które dopasowuje obrazek do aktualnych rozmiarów okienka, tzn. dopasowuje jego powiększenie, tak aby mieścił się cały w okienku i zajął jak największy jego obszar. Obrazek możesz szybko powiększać lub pomniejszać przez pokręcenie kółeczkiem myszki z wciśniętym klawiszem Ctrl.

Gdy obrazek jest powiększony i okienko pokazuje tylko jego fragment, to widoczny obszar obszar możesz szybko wybierać za pomocą narzędzia w prawym dolnym rogu (cztery strzałki niebieskie). Wskaż je, wciśnij lewy przycisk myszki, wybierz obszar i zwolnij lewy przycisk myszki – jest to dużo wygodniejsze od bawienia się suwakami przesuwu treści okienka:

obrazek

Poćwicz sobie te opcje. Aby szybko przywrócić standardowy rozmiar okna i obrazka naciśnij klawisz 1 (przywraca powiększenie 100%), a następnie Ctrl+J (dopasowuje rozmiar okienka do aktualnej wielkości obrazka).


Do rysowania i obróbki grafiki potrzebne ci będą różna narzędzia. W tym celu musisz otworzyć okienko przybornika, które zwykle pojawia się po uruchomieniu programu, ale czasem może zniknąć, jeśli je niechcący wyłączysz (program zapamiętuje opcje pomiędzy kolejnymi uruchomieniami). Okienko przybornika otwierasz za pomocą opcji menu: Okna → Nowy przybornik. Warto zapamiętać sobie skrót klawiaturowy: Ctrl+B.

obrazek

Poszerz okienko przybornika i umieść je, tak aby nie zasłaniało okna głównego z obrazkiem.

Oprócz przybornika będziesz potrzebował jeszcze okienka opcji narzędzi. Z menu wybierz: Okna → Dokowalne okna dialogowe → Opcje narzędzia. Na ekranie powinno pojawić się okienko dialogowe:

obrazek

Zawartość tego okna zmienia się wraz z wyborem w przyborniku narzędzia rysunkowego. Teraz musisz wykonać "trudną" operację (sprawia wiele kłopotów uczniom, nie wiem dlaczego). Chwyć lewym przyciskiem myszki zakładkę Opcje narzędzia, która jest pod paskiem tytułowym (a nie pasek tytułowy, lecz zakładkę pod nim!!!) i przeciągnij ją na spód okna przybornika, po czym zwolnij lewy przycisk myszki. Okienko opcji narzędzia powinno zadokować w oknie przybornika:

obrazek

Opanowanie tych wszystkich opcji to wiele miesięcy pracy z GIMP'em. Takich ambicji na tym kursie nie mamy. Będziemy zawsze opisywać tylko te najistotniejsze w miarę potrzeb. Resztę możesz opanowywać sam metodą eksperymentów lub korzystając z instrukcji do GIMP'a: menu Pomoc → Podręcznik użytkownika.

Na przyborniku kliknij w czarny prostokąt (wybór koloru). Pojawi się okno dialogowe zmiany aktywnego koloru:

obrazek

Umieść je, tak aby nie zasłaniało innych okienek i pozostaw je na ekranie (nie zamykaj go).


Na początek:  podrozdziału   strony 

Kolorowanie obszarów

Uruchom program GIMP. Utwórz w nim nowy rysunek o rozmiarach 640 x 400 pikseli (opcja Plik → Nowy...). Otwórz przybornik, jeśli go nie masz już otwartego (Ctrl + B). Na przyborniku kliknij czarny prostokąt, aby pokazało się okienko zmiany aktywnego koloru:
obrazek obrazek

 

Nie zamykaj tego okna, lecz ustaw je, tak aby nie zasłaniało okna głównego z rysunkiem oraz okna przybornika. Z GIMP'em można pracować na wiele różnych sposobów – tutaj pokazuję tylko jeden z nich. Z czasem znajdziesz swój własny, który będzie ci najlepiej odpowiadał. Tymczasem staraj się wykonywać ćwiczenia zgodnie z podanymi tutaj poleceniami.

W przyborniku wybierz Zaznaczenie prostokątne: obrazek lub naciśnij klawisz R.

Narzędzie to pozwala zaznaczyć na rysunku obszar o kształcie prostokąta. W tym celu wskaż miejsce na rysunku, gdzie ma się rozpocząć obszar, wciśnij lewy przycisk myszki, przeciągnij myszką, aby zaznaczyć ten obszar, zwolnij lewy przycisk myszki:

obrazek

Co zrobiliśmy? Na rysunku został zaznaczony obszar o kształcie prostokąta, z którym będziesz mógł coś zrobić. Zaznaczenie możesz przesuwać po rysunku przeciągając jego środek lewym przyciskiem myszki (wypróbuj to). Zwróć uwagę, że kursor myszki zmienia odpowiednio kształt, informując cię o operacji, którą wykonasz przeciągnięciem lewym przyciskiem myszki. Wielkość zaznaczenia zmieniasz przez przeciąganie wyróżnionych narożników. Jeśli zbliżysz kursor myszki do boku prostokąta zaznaczenia, również pojawi się wyróżnienie tego boku i zaznaczenie da się rozciągnąć lub ścieśnić czy to w pionie, czy to w poziomie:

obrazek

Gdy zaznaczenie zostanie już umieszczone w odpowiednim miejscu rysunku, wypełnimy je wybranym kolorem. W GIMP'ie kolor definiujesz w oknie dialogowym zmiana aktywnego koloru:

obrazek

Okno to pojawia się po kliknięciu jednego z prostokątów  barw w przyborniku:

obrazek

Kliknięcie prostokąta leżącego na wierzchu otwiera okno koloru pierwszoplanowego. Kliknięcie prostokąta leżącego pod spodem pozwala zdefiniować kolor tła. Gdy już otworzymy okno dialogowe koloru, sam kolor można zdefiniować na wiele różnych sposobów. Przede wszystkim w okienku znajduje się 12 przycisków, które pamiętają 12 ostatnio używanych kolorów (jeśli kolory zostały zatwierdzone przyciskiem OK lub zapamiętane przyciskiem ze strzałką). Wystarczy kliknąć w wybrany przycisk, aby kolor został wybrany:

obrazek

Podgląd wybranego koloru znajduje się na pasku Bieżący po lewej stronie okna dialogowego. Pasek Poprzedni pokazuje kolor, który był ustawiony przed zmianą.

Inny sposób wyboru koloru ustalasz za pomocą pięciu przycisków umieszczonych po lewej stronie u góry okienka:

obrazek GIMP:

Kolor wybierasz na pionowym pasku, a w kwadracie ustawiasz jego nasycenie.

Wynik pojawia się na pasku Bieżący oraz na prostokącie koloru na przyborniku.

obrazek

obrazek CMYK:

Ten sposób jest przydatny przy określaniu koloru, który będzie drukowany na drukarce.
Drukarki nanoszą na papier zwykle cztery rodzaje tuszu:

C (Cyan) – niebiesko-zielony
M (Magenta) – buraczkowy
Y (Yellow) – żółty
K (blacK) – czarny

Mieszanina tych tuszów daje kolor wynikowy. Poziom regulujesz odpowiednimi suwakami.

obrazek Akwarela:

Ten tryb symuluje nakładanie kolorów akwarelą.  Suwakiem po prawej stronie ustawiasz intensywność nakładania.
Następnie wskazujesz odpowiedni kolor w kwadracie barw i klikasz:

  • lewym przyciskiem myszki, aby nałożyć ten kolor na poprzedni
  • prawym przyciskiem myszki, aby rozjaśnić kolor
obrazek Koło:

Na obręczy wybierasz barwę przeciągając kreseczkę.

W trójkącie ustawiasz kółko, zmieniając odcień koloru.

obrazek Paleta:

Tutaj po prostu wybierasz pożądany kolor, klikając w niego lewym przyciskiem myszki.

Kolor możesz też zmieniać za pomocą suwaków umieszczonych po prawej stronie okienka lub przez wpisanie odpowiednich wartości dla tych suwaków w pola liczbowe:

obrazek H(Hue) barwa
S(Saturation) nasycenie
V(Value) wartość
R(Red) składowa czerwona
G(Green) składowa zielona
B(Blue) składowa niebieska

Suwaki pokazują ci zmianę koloru w zależności od pozycji regulatorów.

Jeśli znasz wartość koloru w postaci liczby szesnastkowej, to możesz ją wpisać w odpowiednie okienko:

obrazek

Liczba ta definiuje wartość kolejnych składowych RGB w postaci dwóch cyfr szesnastkowych dla każdej z tych składowych: od 00 do ff. Cały kod koloru składa się zatem z 6 cyfr. ff2a00 – R:ff (255), G:2a (42), B:00 (0). Kody tego typu stosowane są przy określaniu kolorów na stronach WWW w języku HTML.

Na koniec masz możliwość "pobrania" koloru z obrazka za pomocą pipetki: obrazek. Po wybraniu wskazujesz tym narzędziem punkt obrazka (lub nawet okienka dialogowego) z interesującym cię kolorem i klikasz lewym przyciskiem myszki. Wskazany kolor stanie się kolorem bieżącym.

Wybrany kolor możesz sobie zapamiętać na przycisku historii kolorów, klikając w strzałkę: obrazek

Jak widzisz, okno zmiany aktywnego koloru daje ci mnóstwo możliwości. Wypróbuj je wszystkie. Wg mnie najprostsze jest definiowanie koloru za pomocą metody GIMP (pierwszy przycisk). Ale decyzja należy całkowicie do ciebie.

Gdy wybierzesz kolor, chwyć lewym przyciskiem myszki prostokąt koloru (pierwszoplanowy lub tła) na przyborniku, przeciągnij go nad rysunek i upuść. Zaznaczony obszar zostanie pokolorowany tym kolorem:

obrazek obrazek

Przesuń zaznaczenie w inne miejsce swojego rysunku, zmień kolor bieżący i pokoloruj obszar:

obrazek obrazek

Postępując w ten sposób, możesz narysować sobie dowolną ilość różnokolorowych prostokątów:

obrazek

Zaznaczenie usuwasz opcją menu: Zaznaczenie → Brak lub naciśnięciem klawiszy Ctrl+Shift+A. Zrób to i naciśnij klawisz Delete (usuwa treść zaznaczenia lub całą treść obrazu, jeśli zaznaczenie nie jest aktywne).


W podobny sposób tworzysz elipsy. W przyborniku wybierz Zaznaczenie eliptyczne obrazek lub naciśnij klawisz E.

Zaznacz na rysunku obszar eliptyczny, przeciągając myszką z wciśniętym lewym klawiszem. Obszar ten możesz możesz przesuwać i skalować, przeciągając jego narożniki i boki. Kolorowanie zaznaczonego obszaru eliptycznego odbywa się identycznie jak dla prostokątów: ustaw kolor i przeciągnij lewym przyciskiem myszki prostokąt koloru pierwszoplanowego z przybornika nad rysunek, po czym upuść go (nie musisz akurat trafić w zaznaczony obszar).

obrazek obrazek

Przesuwając obszar eliptyczny po rysunku i zmieniając jego wymiary, narysuj kilka elips o różnych kolorach:

obrazek

Naciśnij klawisze Ctrl+Shift+A (usunięcie zaznaczenia), a następnie klawisz Delete (usunięcie treści obrazka).


Możesz również zaznaczać na rysunku obszary o dowolnym kształcie. W przyborniku wybierz Zaznaczanie odręczne obrazek lub naciśnij klawisz F.

Teraz obrysuj lewym przyciskiem myszki obszar o pożądanym kształcie. Obszar zostanie zdefiniowany, gdy linię obrysu zamkniesz (pojawi się wtedy małe żółte kółko, które oznacza koniec linii):

obrazek

Zaznaczony obszar pokoloruj na wybrany kolor:

obrazek obrazek

Obszar zaznaczany odręcznie może być ograniczany odcinkami. Wymaż rysunek (Ctrl+Shift+A i Delete). Naciśnij klawisz F (zaznaczanie odręczne) i kliknij lewym przyciskiem w dowolne miejsce twojego rysunku. Następnie przesuń kursor myszki. Będzie za nim prowadzona linia. Linię zatwierdzasz ponownym kliknięciem i jeśli nie zamknąłeś jeszcze obrysu, to możesz w ten sam sposób określić kolejny odcinek. Powstaje obrys obszaru ograniczonego łamaną:

obrazek

Zamknij ten obrys. Obszar zostanie zdefiniowany. Pokoloruj go na wybrany kolor:

obrazek obrazek

Obrys obszaru może się składać z odcinków oraz linii krzywych. Odcinki tworzysz klikaniem lewym przyciskiem myszki. Linie krzywe tworzysz przeciąganiem myszką z wciśniętym lewym przyciskiem (być może będziesz musiał przesunąć nieco kursor myszki poza koniec ostatnio narysowanego odcinka, zanim naciśniesz lewy przycisk). Przećwicz to sobie na różnych kształtach:

obrazek obrazek

Aby utrwalić sobie operacje z obszarami, zrób poniższe ćwiczenie, które podajemy krok po kroku:

Wymaż poprzednie bazgroły, jeśli je masz na rysunku.

Naciśnij klawisz R (zaznaczanie prostokątne).

Na spodzie obrazka zaznacz obszar prostokątny i poszerz go, tak aby obejmował całą szerokość obrazka:

obrazek

Obszar pokoloruj na kolor trawiasty:

obrazek

Z menu wybierz opcję: Zaznaczenie → Odwróć lub naciśnij klawisz Ctrl+I. Spowoduje to odwrócenie zaznaczenia, tzn. to co było zaznaczone, przestanie być, a to co nie było zaznaczone, będzie. W tym przypadku zaznaczenie przeniesie się na obszar ponad zielonym prostokątem. Pokoloruj go na kolor nieba:

obrazek

Usuń zaznaczenie klawiszami Ctrl+Shift+A.

Naciśnij klawisz E (zaznaczanie obszarów eliptycznych). W lewym górnym rogu zaznacz obszar w kształcie koła i pokoloruj go na żółto:

obrazek

Naciśnij klawisz F (zaznaczenie odręczne) i w lewej części obrazka zaznacz obszar w kształcie pnia drzewa, po czym pokoloruj go na kolor ciemnobrązowy:

obrazek

Ponad pniem zaznacz nieregularny obszar korony drzewa i pokoloruj go na kolor ciemnozielony:

obrazek

Naciśnij klawisz R (zaznaczenie prostokątne) i na środku rysunku narysuj ścianę przednią domku, tak aby zachodziła na trawę. Obszar ściany pokoloruj na kolor jasno słomkowy:

obrazek

Przeciągając narożniki i boki tego obszaru, wykorzystaj go do narysowania drzwi i okna:

obrazek

Naciśnij klawisz F (zaznaczenie odręczne) i klikając myszką (tryb rysowania odcinków), zaznacz ponad ścianą trójkąt dachu. Pokoloruj go na kolor czerwony:

obrazek

Rysunek jest prawie gotowy. Tak zakończylibyśmy go w szkole podstawowej. W liceum dodamy trzeci wymiar :). Klikając lewym przyciskiem myszki zaznacz obszar ściany bocznej (odcinki dokładnie poziome lub pionowe otrzymasz, jeśli w trakcie przesuwania kursora myszki będzie wciśnięty klawisz Ctrl). Następnie pobierz zakraplaczem z okna dialogowego kolorów kolor ściany i troszeczkę go pociemnij. Następnie użyj tego koloru do pokolorowania obszaru. Otrzymasz efekt głębi:

obrazek

W ten sam sposób narysuj bok dachu, pobierz kolor z rysunku, pociemnij go i użyj do pokolorowania obszaru (przydaje się tutaj nieco wyobraźnia przestrzenna, ale bez niej też powinno wyjść – pamiętaj, że zawsze można cofnąć operacje klawiszami Ctrl+Z).

Usuń zaznaczenie (Ctrl+Shift+A). Projekt skończony:

obrazek

Zapisz obraz na dysku. Z menu wybierz opcję Plik → Zapisz lub naciśnij klawisze Ctrl+S. Następnie w oknie zapisu wybierz odpowiedni katalog oraz nazwę dla pliku. Gdy plik zostanie zapisany, jego nazwa pojawi się na pasku tytułowym okna głównego. Jeśli w pliku zostaną wprowadzone zmiany przed zapisem, to przed nazwą pojawia się gwiazdka. Aby zapisać plik ponownie po wprowadzeniu do niego zmian, naciśnij klawisze Ctrl+S. Program nie wyświetli drugi raz okna zapisu – plik zostanie zapisany w wybranym wcześniej katalogu i pod wybraną nazwą. Jeśli jednak chcesz zapisać plik ponownie (np. pod inną nazwą lub w innym katalogu), to wybierz z menu opcję Plik → Zapisz Jako... lub naciśnij klawisze Ctrl+Shift+S.

 

Podsumowanie użytych klawiszy

R zaznaczenie prostokątne
E zaznaczenie eliptyczne
F zaznaczenie odręczne
Ctrl+Shift+A usuwa zaznaczenie
Ctrl+Shift+S zapis pliku na dysk pod inną nazwą lub w innym katalogu
Ctrl+I odwraca zaznaczenie
Ctrl+S zapis pliku na dysk
Ctrl+Z cofa ostatnią operację
Delete usuwa treść zaznaczonego obszaru
Esc rezygnacja z wybranej funkcji

Na początek:  podrozdziału   strony 

Zaznaczanie kolorów

Przy obróbce grafiki pojawia się czasem potrzeba zaznaczenia obszaru, na którym występuje określony kolor pikseli. GIMP posiada w swoim przyborniku trzy narzędzia ułatwiające to zadanie.

Różdżka – klawisz U

obrazek

Kliknij powyższy obrazek prawym przyciskiem myszki i z menu kontekstowego (zależne od przeglądarki) wybierz opcję Kopiuj obraz. Uruchom program GIMP i z menu wybierz: Plik → Utwórz ze schowka. Obrazek powinien pojawić się w edytorze:

obrazek

W przyborniku wybierz różdżkę lub naciśnij klawisz U: obrazek.

Za pomocą tego narzędzia zaznaczymy niebo ponad szczytem górskim. Ponieważ jednak nie posiada ono jednolitego koloru, to w okienku Opcji narzędzia (jeśli nie masz tego okienka, to zobacz do poprzedniej lekcji, w której jest opisane, jak je otrzymać) zwiększ parametr progowanie do wartości 15:

obrazek

Możesz to zrobić na kilka sposobów (opiszę je, ponieważ tak samo ustawiasz inne parametry, które korzystają z tej kontrolki):

  1. Kliknij lewym przyciskiem myszki w liczbę po prawej stronie, skasuj cyfry, wpisz 15 i zatwierdź klawiszem Enter.
  2. Obok wartości liczbowej znajdują się strzałki w górę i w dół. Klikaj w nie lewym przyciskiem myszki aż ustawisz odpowiednią wartość.
  3. Umieść kursor myszki przy górnej krawędzi pola aż zmieni się w strzałkę do góry. Wciśnij lewy klawisz myszki i, wykonując ruchy myszką w prawo lub w lewo, ustaw odpowiednią wartość parametru.
  4. Umieść kursor myszki wewnątrz pola. Kursor myszki zmieni się na dwie strzałki w prawo i w lewo. Wciśnij lewy przycisk myszki i wykonując ruchy myszką zwiększaj lub zmniejszaj wartość parametru.

Progowanie określa podobieństwo kolorów. Wyższa wartość spowoduje zaznaczenie obszaru z większą liczbą pikseli o podobnych kolorach. Nie ustawiaj zbyt wysokiej wartości, ponieważ spowoduje to zaznaczanie również obszaru góry, a tego nie chcemy.

Zwróć uwagę na górę okna Opcji Narzędzia. Znajdują sie tam ikonki, które pozwalają wybrać tryb pracy zaznaczania obszarów:

obrazek

Oznaczają one kolejno:

Ustaw tryb sumowania (lub podczas wybierania obszarów trzymaj wciśnięty klawisz Shift):

obrazek

Teraz wskaż różdżką niebo ponad szczytem góry i kliknij lewym przyciskiem myszki. Zostanie zaznaczony obszar niebieskich pikseli, lecz nie cały:

obrazek

Ponieważ mamy tryb łączenia obszarów, klikaj różdżką w niezaznaczone fragmenty nieba, aż całość zostanie objęta zaznaczeniem. Jeśli się pomylisz, cofnij wybór klawiszami Ctrl+Z. Powinieneś otrzymać następujący obszar:

obrazek

Teraz ustaw kolor zielony i wypełnij zaznaczony obszar. Zaznaczenie kasujesz wciskając Shift+Ctrl+A. Efekt końcowy ma być następujący:

obrazek

Zaznaczenie wg koloru – klawisze Shift+O

Kolejne narzędzie pozwala zaznaczyć na rysunku wszystkie piksele o określonym kolorze bez względu na ich położenie (nie muszą tworzyć spójnego obszaru). Na przyborniku wybierz narzędzie obrazek lub naciśnij klawisze Shift+O.

Progowanie zwiększ do wartości 30. Następnie kliknij lewym przyciskiem myszki w jeden z cieni na stoku. Otrzymasz zaznaczenie, które obejmuje wszystkie obszary o podobnym kolorze pikseli:

obrazek

Zaznaczone obszary wypełnij kolorem czerwonym, po czym usuń zaznaczenie klawiszami Shift+Ctrl+A. Otrzymasz:

obrazek

Teraz kliknij biały szczyt i zmień kolor obszaru na żółty, po czym usuń zaznaczenie:

obrazek

Wykorzystując to narzędzie, pokoloruj prawy stok na pomarańczowo, a resztę góry na fioletowo:

obrazek

Nożyczki – klawisz I

Kolejne narzędzie pozwala zaznaczyć obszar w oparciu o jego granice. Z przybornika wybierz nożyczki obrazek lub naciśnij klawisz I.

Klikaj lewym przyciskiem myszki na linii szczytu góry, umieszczają na niej kolejne punkty. GIMP będzie starał się poprowadzić pomiędzy tymi punktami linię obszaru, tak aby przebiegała wzdłuż granicy kolorów.

obrazek

Linię zamknij, po czym kliknij lewym przyciskiem myszki wewnątrz wytyczonego obszaru. Utworzysz zaznaczenie. Pokoloruj je na jasnoniebiesko, po czym usuń zaznaczenie klawiszami Shift+Ctrl+A. Powinieneś otrzymać następujący obrazek:

obrazek


Na początek:  podrozdziału   strony 

Wypełnianie obszarów

Oprócz obszarów zaznaczonych możesz również wypełniać kolorem obszary, które są ograniczone obszarami o innych kolorach.

Skopiuj poniższy obrazek do schowka, a następnie utwórz z niego nowy plik w GIMP'ie (tak jak w poprzednim rozdziale).

obrazek

Z przybornika wybierz Wypełnianie kubełkiem obrazek lub naciśnij klawisze Shift+B.

Ustaw Progowanie na 30 w opcjach narzędzie, wybierz kolor jasnozielony i kliknij narzędziem w kilka obszarów pomiędzy liniami. Następnie zmień kolor na jasnoniebieski i kliknij w następne obszary. Otrzymasz coś podobnego, do rysunku poniżej:

obrazek

Wypełnianie obszarów możesz prowadzić kolorem pierwszoplanowym lub kolorem tła. Ustawiasz to w opcjach narzędzia.

Ten tryb działa w ten sposób, iż komputer zapamiętuje kolor piksela, który został kliknięty narzędziem. Następnie wypełnia wybranym kolorem piksele sąsiednie aż do momentu, gdy natrafi na obszar o innym kolorze. Progowanie powoduje wypełnianie nowym kolorem pikseli posiadających kolor podobny do wybranego. Przydaje się to wtedy, gdy wypełniany obszar nie posiada jednolitego koloru lub jest ograniczony obszarami rozmytymi.

Skopiuj do GIMP'a poniższy obrazek:

obrazek

Tutaj linie są lekko rozmyte. Wybierz w przyborniku wypełnianie kubełkiem, ustaw progowanie na 10, następnie wybierz jakiś kolor wypełnienia, który nie występuje na rysunku i wypełnij nim jeden z ograniczonych obszarów. Otrzymasz:

obrazek

Przed linią ograniczającą pojawiła się biała linia. Powiększ fragment obrazu (wciśnij klawisz Ctrl, wskaż linię i pokręć kółkiem myszki od siebie).

obrazek

Ponieważ progowanie ustawiłeś niskie, to wypełnianie nowym kolorem kończy się, po napotkaniu pierwszych pikseli linii ograniczających. Jednakże linie te są rozmyte, co widać na powyższym obrazku. Powoduje to pozostawienie niewypełnionych pikseli i stąd jasna linia. Zwiększ progowanie do 100 i wypełnij inny obszar. Efekt progowy powinien się zmniejszyć:

obrazek

Wypełnianie kubełkiem pozwala również na zamalowywanie obszarów różnymi deseniami. Ustaw ten tryb w opcjach narzędzia i wybierz sobie deseń. Zmniejsz progowanie do 60 i wypełnij kilka obszarów. Może z tego powstać nawet jakieś "dzieło":

obrazek


Na początek:  podrozdziału   strony 

Rysowanie linii

Do rysowania różnego rodzaju linii GIMP oferuje trzy narzędzia:

Ołówek (klawisz N)

Utwórz nowy rysunek i z przybornika wybierz Ołówek obrazek lub naciśnij klawisz N.

W okienku Opcji narzędzia ustaw kształt końcówki okrągły, rozmiar 10. Wybierz kolor rysowania w standardowy sposób i narysuj kilka linii o różnych kolorach:

obrazek

Linie rysowane przez ołówek są zawsze ostre. To narzędzie nadaje się idealnie do retuszowania obrazków płytek PCB.

Jeśli w trakcie rysowania jest wciśnięty lewy przycisk myszki, to narzędzie rysuje linię zgodną z ruchami kursora. Można również rysować linie proste.

Wymaż zawartość rysunku przez naciśnięcie klawisza Delete.

Wybierz odpowiedni kolor, wskaż myszką miejsce, gdzie się ma rozpocząć odcinek i kliknij lewym przyciskiem myszki. Na ekranie pojawi się punkt startowy.

Przesuń kursor myszki, naciskając ciągle klawisz Shift. Za kursorem będzie ciągnięta linia pomocnicza, która symbolizuje odcinek do narysowania:

obrazek

Kliknij ponownie lewym przyciskiem myszki. Zostanie narysowany odcinek o wybranej grubości i kolorze linii:

obrazek

Jeśli po narysowaniu odcinka wciąż naciskasz klawisz Shift, to od końca odcinka możesz zacząć rysować następny: powstanie w ten sposób łamana, czyli figura zbudowana z ciągu odcinków połączonych końcami:

obrazek

Jeśli chcesz narysować odcinek poziomy, pionowy lub pod równym katem (co 15º), postępuj jak wyżej, lecz naciskaj dodatkowo klawisz Ctrl (klawisz ten naciśnij po wcześniejszym naciśnięciu Shift, inaczej przejdziesz do trybu pobierania koloru z obrazka):

obrazek

Pędzel (klawisz P)

Pędzel działa podobnie do ołówka, jednak pozwala rysować linie z miękkimi krawędziami.

Utwórz nowy rysunek. Z przybornika wybierz Pędzel obrazek lub naciśnij klawisz P.

W opcjach narzędzia wybierz miękką końcówkę, ustaw rozmiar na 15 i narysuj sobie jakiś rysunek, zmieniając kolory linii (poeksperymentuj z różnymi końcówkami i rozmiarami linii, może wyjdzie ci jakieś "dzieło"):

obrazek

Pędzelek pozwala rysować linie proste w sposób identyczny jak ołówek:

obrazek

Stalówka (klawisz K)

Stalówka pozwala rysować linie z tzw. kaligrafowaniem. Polega to na tym, że linie rysowane są z różną grubością w zależności od kierunku przesuwania narzędzia.

Z przybornika wybierz Stalówkę obrazek lub naciśnij klawisz K.

W opcjach narzędzia ustaw sobie pożądany kształt końcówki, wybierz kolor i rozmiar, po czym narysuj jakiś rysunek. Rysowane linie są ostre tak jak w przypadku ołówka:

obrazek

Gumka (klawisze Shift+E)

Gumka nie jest narzędziem do rysowania linii. Pozwala je jednak usuwać.

W przyborniku wybierz Gumkę obrazek lub naciśnij klawisze Shift+E.

W opcjach narzędzia wybierz kształt końcówki oraz jej rozmiar. Następnie wymazuj treść rysunku wciskając lewy przycisk myszki. Narzędzie może również wymazywać linie, które definiujesz tak samo jak przy opisanych wcześniej trzech narzędziach (z pomocą klawisza Shift).


Na początek:  podrozdziału   strony 

Narzędzia edycyjne

Uruchom program GIMP. Utwórz nową grafikę o rozmiarze 640 x 480 pikseli. Włącz przybornik (Ctrl + B), opcje narzędzia (Okna → Dokowalne Okna Dialogowe → Opcje narzędzia) i warstwy (Ctrl + L). Warstwa jest powierzchnią graficzną. Standardowo masz warstwę tła. Na nią możesz nałożyć nową warstwę. Zaletą warstw jest to, że zawarte na nich grafiki nie mieszają się za sobą i można je oddzielnie edytować. Zobaczmy jak to działa:

Namaluj na warstwie tła kwiatek z żółtym środkiem:

obrazek

Zwróć uwagę, że w oknie Warstwy rysunek ten pojawił się na warstwie Tło. Dodajmy teraz do naszego rysunku nową warstwę. Z menu wybierz opcję WarstwaNowa warstwa i zatwierdź pojawiające się okienko dialogowe.

Warstwa ta staje się warstwą aktywną. Jest ona przezroczysta, zatem widzimy przez nią nasz kwiatek na warstwie tła. Zmień kolor na czerwony, i zamaluj tym kolorem środek kwiatka.

obrazek

W okienku Warstwy na nowej warstwie pojawił się czerwony obszar. Teraz wybierz Gumkę, ustaw Krycie na 50% oraz kształt na kulisty-rozmyty. Wymaż gumką krawędzie czerwonej plamy, tak aby stało się widoczne tło żółte.

obrazek

Widać wyraźnie, że wymazywanie koloru czerwonego z dodanej warstwy powoduje odsłanianie warstwy tła. Własności te pozwalają tworzyć ciekawe grafiki. Następne ćwiczenie pokaże nam sposób tworzenia fotomontażu, czyli połączenia ze sobą dwóch zdjęć w jedno.

obrazek

Zamknij poprzedni plik graficzny. Skopiuj do schowka powyższą fotografię Godzilli. W programie GIMP wybierz opcje menu:

Plik → Utwórz → Ze schowka

Obrazek zostanie wstawiony jako warstwa tła.

obrazek

Utwórz nową warstwę (Warstwa → Nowa warstwa).

Teraz skopiuj do schowka powyższy obrazek i wklej go do programu GIMP (Ctrl + V). Wklejony obrazek pojawi się na tzw. oderwanym zaznaczeniu.

obrazek

 Aby móc go edytować, musimy go zakotwiczyć do warstwy leżącej poniżej. W okienku Warstwy kliknij prawym przyciskiem myszki oderwane zaznaczenie i z menu kontekstowego wybierz opcję:

obrazek

Po tej operacji obrazek zostanie połączony z warstwą leżącą ponad obrazkiem z Godzillą.

Na przyborniku wybierz narzędzie Różdżka i kliknij nim w niebo ponad budynkami.

obrazek

Narzędzie to zaznacza obszary o podobnym kolorze. Naciskając klawisz Shift klikaj w niebo ponad budynkami, aż zaznaczysz jak największy obszar koloru niebieskiego. Teraz wybierz Gumkę i wymaż niebo. Odsłoni się obraz Godzilli:

obrazek

Z przybornika wybierz narzędzie Przesunięcie:

obrazek

Przesuń warstwę z domami w dół. W okienku Warstwy kliknij tę warstwę prawym klawiszem myszki i wybierz opcję Połącz w dół. Warstwa zostanie połączona z warstwą tła w jeden obrazek:

obrazek

W ramach ćwiczenia dodaj obrazek przelatującego samolotu (być może będziesz musiał skorzystać z narzędzia skalowanie w celu dopasowania rozmiaru samolotu do reszty grafiki).

obrazek

Pamiętaj o utworzeniu nowej warstwy przed wklejeniem obrazka samolotu.


Na początek:  podrozdziału   strony 

Zespół Przedmiotowy
Chemii-Fizyki-Informatyki

w I Liceum Ogólnokształcącym
im. Kazimierza Brodzińskiego
w Tarnowie
ul. Piłsudskiego 4
©2024 mgr Jerzy Wałaszek

Materiały tylko do użytku dydaktycznego. Ich kopiowanie i powielanie jest dozwolone
pod warunkiem podania źródła oraz niepobierania za to pieniędzy.

Pytania proszę przesyłać na adres email: i-lo@eduinf.waw.pl

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Jeśli nie chcesz ich otrzymywać, zablokuj je w swojej przeglądarce.

Informacje dodatkowe.