1971 n.e. do 1976 n.e.
Pierwsze Mikroprocesory

Mając możliwość patrzenia wstecz po fakcie, nadejście mikroprocesorów wydaje się być oczywistym etapem dalszego rozwoju. Lecz w tamtych latach nie było to takie oczywiste, ani ze względu na olbrzymie rozmiary ówczesnych komputerów, ani z uwagi na ich astronomiczną cenę, ani z powodu strasznych kłopotów w eksploatacji. Chociaż argumenty te powinny wspierać rozwój mikroprocesora, to jednak jakimś dziwnym zrządzeniem losu w rzeczywistości działały na jego niekorzyść.

Ze względu na fakt, iż komputery były tak duże i kosztowne, tylko wielkie przedsiębiorstwa mogły sobie na nie pozwolić i używano ich wyłącznie do wykonywania intensywnych obliczeń. Tak więc koło się zamyka i powstaje obiegowa opinia, iż tylko duże instytucje potrzebowały komputerów w pierwszej kolejności. Podobnie, ze względu na to, iż komputery były nieliczne i w dużych odległościach jeden od drugiego, tylko niewielu wybranych miało do nich dostęp, co oznacza, iż tylko garstka ludzi miała blade pojęcie, w jaki sposób one działają.

W połączeniu z faktem, iż wczesne komputery były przede wszystkim trudne w użyciu, rodziło się przekonanie, że jedynie bohaterowie (i bohaterki) z mózgami turbodoładowanymi o rozmiarze 16 razy większym od normalnego byli w stanie w ogóle ich używać. W końcu komputery w tamtych dniach wymagały wielu tysięcy tranzystorów i dążono do jeszcze potężniejszych komputerów w kategoriach "chrupania" coraz większych ilości liczb, natomiast technologia układów scalonych znajdowała się w swoim wieku niemowlęcym i do późnych lat 1960-tych nie można było nawet umieścić w pojedynczym układzie kilku tysięcy tranzystorów.

W końcowym rezultacie (potencjalna) przyszłość (hipotetycznego) mikroprocesora wyglądała raczej ponuro, lecz szczęśliwie pojawiły się inne siły. Chociaż w latach 1960-tych komputery były dość rzadkie, istniał duży i powiększający się rynek dla elektronicznych kalkulatorów biurkowych. W roku 1970 japońska firma produkująca kalkulatory o nazwie Busicom  zwróciła się do firmy Intel  z żądaniem opracowania dwunastu układów scalonych do zastosowania w nowym kalkulatorze.

Zadanie to zlecono Marcianowi "Tedowi" Hoffowi, człowiekowi, który mógł przewidzieć dla siebie nieco ponurą i nigdy nie kończącą się rolę przy projektowaniu zestawów specjalizowanych układów scalonych do wykonywania jednego typu zadań. Jednakże w czasie pierwszych badań nad projektem Hoff zdał sobie sprawę, iż zamiast projektować specjalizowane układy zamówione przez Busicom, mógłby stworzyć jeden układ scalony o cechach prostego, zubożonego, uniwersalnego procesora komputera.

Wynikiem natchnienia Hoffa był pierwszy na świecie mikroprocesor, 4004, gdzie 4-ki użyte zostały do oznaczenia, iż układ posiadał 4-bitową szynę danych. 4004  był częścią składową czteroukładowego systemu, który również zawierał 256-cio bajtową pamięć ROM, 32 bity pamięci RAM oraz 10 bitowy rejestr przesuwny. Sam układ 4004  zawierał około 2300 tranzystorów i mógł wykonywać 60000 operacji na sekundę. Zaletą (jak spodziewał się Hoff) było to, iż przez prostą wymianę zewnętrznego programu to samo urządzenie mogłoby być użyte do wielu przyszłych projektów.

Wiedząc jak wszechobecne miały się stać mikroprocesory, mogłoby cię skusić przypuszczenie, iż odezwały się w tym momencie fanfary i Hoff został natychmiast ogłoszony panem znanego wszechświata, lecz nic takiego się nie stało.

Układ 4004 był tak diametralnie różny od tego, co zamówiła firma Busicom, iż nie zauważyli oni natychmiast jego znaczenia i wpływu na ogólnoświatową komputeryzację, więc bardzo uprzejmie odpowiedzieli, iż nie są właściwie tym zainteresowani i spytali, czy mogą otrzymać zamówiony pierwotnie zestaw dwunastu układów specjalizowanych (w końcu zgodzili się użyć owoców pracy Hoffa).

W listopadzie 1972 firma Intel wprowadziła mikroprocesor 8008, będący właściwie 8-bitową wersją układu 4004. Mikroprocesor 8008 zawierał w przybliżeniu około 3300 tranzystorów i był pierwszym mikroprocesorem wspomaganym przez kompilator języka wysokiego poziomu zwany PL/M. Po układzie 8008 pojawił się 4040, który poszerzał możliwości układu 4004 przez dodanie instrukcji logicznych oraz porównań, a także przez obsługę zagnieżdżania wywołań podprogramów przez użycie małego, wewnętrznego stosu.

Jednakże mikroprocesory 4004, 4040 oraz 8008 były wszystkie zaprojektowane do specyficznych zastosowań, a w pełni uniwersalny mikroprocesor firma Intel zaprezentowała dopiero w kwietniu 1974 roku pod symbolem 8080. Ten 8-bitowy układ, który zawierał około 4500 tranzystorów i mógł wykonywać 200 000 operacji na sekundę, miał uzyskać sławę jako centralny procesor wielu wczesnych komputerów domowych.

Po układzie 8080  dziedzina mikroprocesorów rozszerzyła się eksplodująco o mikroprocesory takie jak 6800  firmy Motorola w sierpniu 1974, 6502  firmy MOS Technology w 1975 oraz przesławny Z80  firmy Zilog w 1976 (wymieniając tylko nielicznych).

Niestety, udokumentowanie każdego z tych przeróżnych mikroprocesorów wymaga całej nowej witryny WWW, więc nawet nie będziemy próbowali tego dokonać w tym miejscu. Zamiast tego zrobimy przebiegłą zmianę tematu, która pozwoli nam zgrabnie wskoczyć w następny rozdział ...

Boże Drogi! Zauważyłeś co ci właśnie przeleciało za oknem?

Zobacz również na pierwsze komputery osobiste (PC-ty).