1945 n.e.
Von Neumann pisze "Pierwszy Szkic"

W czerwcu 1944 roku węgiersko amerykański matematyk o nazwisku Johann (John) Von Neumann dowiaduje się po raz pierwszy o komputerze ENIAC.

Von Neumann, który był zatrudniony jako konsultant przy Projekcie Manhattan, natychmiast zrozumiał jaką rolę komputery takie jak ENIAC mogłyby odegrać w rozwiązywaniu przepastnych ciągów złożonych równań związanych z opracowywaniem broni jądrowej.

John von Neumann

Copyright (c) 1997. Maxfield & Montrose Interactive Inc.

Będąc błyskotliwym matematykiem, Von Neumann skrzyżował matematykę z dziedzinami takimi jak filozofia w sposób nigdy dotąd nie praktykowany, na przykład był on pionierem Teorii Gier, która po dziś dzień znajduje liczne i różnorodne zastosowania.

Von Neumann był ogromnie podekscytowany komputerem ENIAC  i szybko stał się konsultantem zarówno w projekcie ENIAC jak i w projekcie EDVAC. W czerwcu 1945 opublikował pracę pod tytułem "Pierwszy Szkic raportu na temat komputera EDVAC", w której przedstawił wszystkie podstawowe składniki komputera posiadającego pamięć programu:

1. Pamięć zawierająca zarówno dane jak i instrukcje. Również możliwość odczytu i zapisu w dowolnej kolejności zarówno komórek pamięci zawierających dane jak i instrukcje.
2. Jednostka obliczeniowa z możliwością wykonywania zarówno operacji arytmetycznych jak i logicznych nad danymi.
3. Jednostka sterująca mogąca interpretować instrukcję odczytaną z pamięci i wybierać różne ścieżki działania w zależności od wyników poprzednich operacji.

Puentą tej pracy było to, iż komputer mógłby sam zmieniać swoje programy w bardzo podobny sposób, jak zaproponował to już Charles Babbage dla swojej Maszyny Analitycznej. Konstrukcja komputera wynikająca z warunków przedstawionych w "Pierwszym Szkicu" jest powszechnie znana jako Maszyna von Neumanna  i dosłownie wszystkie komputery cyfrowe od tamtej pory aż do dziś są oparte na tej architekturze.

"Pierwszy Szkic" był błyskotliwym podsumowaniem koncepcji związanych z obliczeniami na komputerach z pamięcią programu; wielu uważa, iż jest to naprawdę najważniejszy dokument w historii obliczeń komputerowych. Mówi się, iż praca ta została napisana w taki sposób, iż jedynie von Neumann w owym czasie mógł to osiągnąć.

Jednakże, chociaż nie ma wątpliwości, iż von Neumann przyczynił się w olbrzymim stopniu do projektu komputera EDVAC, to w rezultacie "Pierwszego Szkicu" uzyskał całą sławę za koncepcję komputera z pamięcią programu, natomiast Mauchly i Eckert zostali prawie całkowicie pominięci. A przecież Mauchly i Eckert dyskutowali utworzenie takich komputerów na rok zanim von Neumann pojawił się na scenie, a Eckert napisał pracę w tej dziedzinie na sześć miesięcy zanim von Neumann nawet usłyszał o komputerze ENIAC.

Musimy przyznać, iż brak dowodów na to, iż Von Neumann zamierzał przejąć całą sławę za komputer EDVAC i koncepcje pamięci programu (zwróć jednak uwagę, że tytuł jego pracy brzmi "Pierwszy Szkic ...."), lecz również nie można zaprzeczyć, iż w przyszłości nie uczynił on nic, aby wyjaśnić tę sytuację.