Maszyny Logiczne

Jak wspomnieliśmy lub nie wspomnieliśmy wcześniej (w zależności od twojego ulubionego sposobu przeglądania naszych stron WWW), w czasach obecnych interesujemy się głównie komputerami, lecz warto zwrócić uwagę, iż w historii występowała olbrzymia fascynacja samą logiką. Fascynacja ta była początkowo wyrażana w formie schematów logicznych, a później przez konstruowanie maszyn logicznych o specjalnym przeznaczeniu, służących do przetwarzania wyrażeń logicznych i ich zapisów.

Pierwszą prawdziwą maszyną logiczną na świecie, która rzeczywiście mogła być używana do rozwiązywania problemów logiki formalnej (w przeciwieństwie do maszyn opisanych przez Ramona Lulla w Ars Magna, które w istocie stwarzały więcej problemów niż same mogły ich rozwiązać), została wynaleziona na początku lat 1800 przez brytyjskiego naukowca i męża stanu, Charlesa Stanhope'a (trzeciego Hrabiego Stanhope). Hrabia, jako człowiek o wielu talentach, wynalazł urządzenie nazwane Demonstratorem Stanhope'a, które było małą skrzynką z okienkiem u góry, wyposażone w dwie różnokolorowe linijki, które użytkownik wsuwał do szpar umieszczonych po bokach skrzynki.

Chociaż dzieło Stanhope'a nie wygląda imponująco, był to dopiero początek. Stanhope nie chciał opublikować żadnych szczegółów i nakazał swoim przyjaciołom, aby nikomu nic nie mówili o jego pracy. Dopiero po około sześćdziesięciu latach od  śmierci Hrabiego jego notatki wraz z jednym z urządzeń wpadły w ręce wielebnego Roberta Harley'a, który później, w roku 1879, opublikował artykuł o Demonstratorze Stanhope'a.

Opracowując nieco inne podejście, brytyjski logik i ekonomista, William Stanley Jevons, w roku 1869 stworzył pierwszy model swojej sławnej Maszyny Logicznej Jevonsa.

Maszyna Logiczna Jevonsa była godna uwagi, ponieważ była pierwszą maszyną pozwalającą rozwiązać dany problem logiczny szybciej niż bez niej. Jevons był zwolennikiem logiki Boole'a, a jego rozwiązanie stanowiło pewne skrzyżowanie logicznego liczydła z pianinem (czasami jego maszyna nazywana była "Logicznym Pianinem").

obrazekUrządzenie to, posiadające wysokość 3 stóp, składało się z klawiszy, dźwigni i wielokrążków oraz z liter, które mogły być albo zakryte, albo widoczne. Gdy operator naciskał klawisze odpowiadające operacjom logicznym, odpowiednie litery ukazywały się, ujawniając w ten sposób wynik.

Następny prawdziwy postęp w dziedzinie maszyn logicznych dokonał Allan Marquand, którego poprzednio spotkaliśmy w związku z jego pracą nad schematami logicznymi. W roku 1881 pomysłowo wykorzystując pręty, dźwignie i sprężyny Marquand ulepszył dzieło Jevonsa i stworzył Maszynę Logiczną Marquanda. Podobnie do maszyny Jevonsa, jego urządzenie mogło pracować jedynie z czterema zmiennymi, lecz było mniejsze i bardziej intuicyjne w użyciu. (Po wynalezieniu swojej maszyny logicznej, Marquand zrezygnował ze starań o stanowisko profesora sztuki i archeologii na Uniwersytecie Princeton.)

Wypadki nie potoczyły się szybko. Dopiero w 1936 amerykański psycholog, Beniamin Burack, z Chicago, skonstruował prawdopodobnie pierwszą w świecie elektryczną maszynę logiczną. Urządzenie Buracka używało żarówek do wyświetlania relacji logicznych pomiędzy zestawem przełączników, lecz z jakiś powodów nie opublikował on nic na temat swojej pracy aż do roku 1949.

W rzeczywistości powiązanie algebry Boole'a z obwodami opartymi na przełącznikach rozpoznano nie wcześniej niż w roku 1886, czego dokonał nauczyciel o nazwisku Charles Pierce, lecz nic istotnego nie działo się na tym polu aż do roku 1938, gdy Claude E. Shannon opublikował swoje prace (o czym dyskutujemy w innym miejscu tej historii).

Po ukazaniu się pracy Shannona uwaga świata nauki w znacznym stopniu skupiła się na opracowywaniu elektronicznych maszyn logicznych. Niestety, zainteresowanie specjalizowanymi maszynami logicznymi osłabło w latach 1940 wraz z nadejściem ery uniwersalnych komputerów, które udowodniły, iż są dużo potężniejsze i mogą być programowane do obsługiwania logiki formalnej.

obrazek obrazek obrazek

Historia Komputerów znalazła się na  serwerze I LO w Tarnowie  za zgodą firmy
Maxfield & Montrose Interactive Inc, która jest autorem opracowania umieszczonego pod adresem
http://www.maxmon.com/history.htm
Z języka angielskiego tłumaczenie wykonał: mgr Jerzy Wałaszek