Należy ściągnąć odpowiednią wersję w zależności od posiadanego procesora (istnieje też wersja dla komputerów Macintosh). Wersja 32-bitowa da się zainstalować na komputerze wyposażonym w procesor 64-bitowy (może nieznacznie wolniej będzie działać, ale jest to do pominięcia). W pracowni warto posiadać jednolitą wersję, wtedy będzie mniej problemów z wymianą programów.

Plik iso jest obrazem dysku CD. Ściągamy go ze strony projektu Lubuntu:

http://lubuntu.net/

Po ściągnięciu plik nagrywamy na dysku CD za pomocą nagrywarki.

Wskazujemy opcję Polski i naciskamy klawisz Enter.

Na kolejnym ekranie, który jest już w języku polskim, wybieramy opcję Zainstaluj Lubuntu. Rozpocznie się instalacja systemu.

Wybieramy język systemu i klikamy myszką w przycisk Naprzód.

Tutaj potwierdzamy minimalne wymagania systemowe. Jeśli nasz komputer jest podłączony do sieci Internet, a sieć lokalna automatycznie przydziela adresy IP poprzez DHCP, to zaznaczamy dodatkowo dwie dolne opcje. W przeciwnym razie aktualizację trzeba będzie przeprowadzić po instalacji. Klikamy myszką w przycisk Naprzód.

Kolejne okienko instalatora pozwala nam wybrać rodzaj instalacji. Jeśli dysk był wcześniej wyczyszczony i nie zawiera żadnych partycji, to najlepiej wybrać pierwszą opcją. Jednakże w pracowni dyski zawierają najczęściej jakieś dane. W naszym przypadku były to partycje z systemem Windows XP. W tej sytuacji zaznaczamy opcję Użycie innego rozwiązania i klikamy w przycisk Zainstaluj.

Pojawi się okienko aplikacji, która pozwala zarządzać podziałem dysku na partycje. Najpierw musimy usunąć wszystkie partycje poprzedniego systemu. W tym celu wybieramy je kolejno i usuwamy przyciskiem ze znakiem minus.

Teraz wybieramy myszką dostępną przestrzeń i klikamy w przycisk ze znakiem plus.

Jako pierwszą tworzymy tzw. przestrzeń wymiany. Służy ona systemowi Linux do zrzutów pamięci RAM, gdy zaczyna jej brakować. Rozmiar tej przestrzeni powinien być taki, jak na powyższym obrazku dla pamięci RAM 1GB. Partycję akceptujemy przyciskiem OK.

Po utworzeniu partycji swap (wymiana), znów wybieramy myszką dostępną przestrzeń i klikamy w przycisk z plusem.

Jako rozmiar przyjmujemy całą dostępną przestrzeń. Wybieramy system plików ext4 z księgowaniem. Na koniec bardzo ważna rzecz: punkt montowania. W systemie Linux nie ma dysków w znaczeniu systemu Windows. Fizyczny dysk jest zawsze widoczny jako katalog w strukturze katalogów systemu. Ponieważ nasz system będzie zainstalowany w tej partycji, to jej punktem montowania niech będzie katalog główny /. W celu utworzenia partycji, klikamy myszką przycisk OK.

Otrzymamy powyższy układ partycji: na początku partycja swap o rozmiarze 510MB, a po niej partycja ext4 montowana w katalogu głównym i posiadająca rozmiar obejmujący całą dostępną przestrzeń dysku. Klikamy w przycisk Zainstaluj.

W następnym okienku wybieramy strefę czasową użytkownika. Ponieważ wybraliśmy język polski, instalator domyślnie proponuje strefę Warszawy. Klikamy myszką w przycisk Naprzód.

Tutaj wybieramy układ klawiatury. Standardowo jest to klawiatura programisty, zatem polskie literki otrzymujemy kombinacją klawiszy: prawy Alt + litera. Klikamy myszką w przycisk Naprzód.

Na koniec określamy dane dla konta administratora komputera. Nie jest to konto ucznia, które zostanie utworzone później. Administrator posiada wysokie uprawnienia, np. może dowolnie zmieniać ustawienia systemu oraz instalować oprogramowanie. Uczniowie takich praw mieć nie będą. Uwagę należy jedynie zwrócić na nazwę komputera, która później będzie widoczna w sieci. Każdy komputer uczniowski powinien posiadać inną nazwę, np. zakończoną numerem stanowiska.

Klikamy myszką w przycisk Naprzód.

Rozpoczyna się właściwa instalacja systemu z dysku CD. Proces ten może trwać wiele minut zależnie od szybkości komputera. Gdy instalacja się zakończy poprawnie, ukaże się okienko:

Klikamy w przycisk Uruchom ponownie komputer. System Linux Lubuntu 14.04 LTS został zainstalowany. Po ponownym uruchomieniu komputera warto ponownie wejść do ustawień biosu i ustawić start na dysk twardy (boot from hd drive). Nie muszę wspominać, że wejście do ustawień biosu powinno być chronione osobnym hasłem.

Następnie uruchamiamy aktualizację oprogramowania, jeśli nie uruchomi się ona automatycznie (opcja ta jest dostępna przy automatycznej konfiguracji sieci poprzez DHCP):

Jeśli będą dostępne jakieś aktualizacje, to je instalujemy, aby oprogramowanie było aktualne.

Przy operacjach zmieniających ustawienia systemu wymagane jest uwierzytelnienie przez użytkownika posiadającego uprawnienia administratora systemu. Dlatego czasami pojawia się okno proszące o podanie konta hasła takiego użytkownika.

Po autoryzacji rozpoczyna się aktualizacja systemu, która może potrwać dłuższą chwilę – zależnie od rozmiaru aktualizacji i szybkości połączenia internetowego. Po zakończeniu aktualizacji dobrze jest ponownie uruchomić system, aby zaczęły funkcjonować nowe składniki systemu.

Jeśli sieć nie jest ustawiana automatycznie poprzez usługę DHCP, to dostęp do Internetu uzyskamy po skonfigurowaniu połączeń sieciowych.

W okienku dialogowym wybieramy połączenie, które chcemy modyfikować i klikamy myszką w przycisk Modyfikuj.

W okienku dialogowym połączeń przewodowych wybieramy zakładkę Ustawienia IPv4, wybieramy metodę: Ręcznie, klikamy w przycisk +Dodaj i wprowadzamy kolejno adres IP komputera, maskę sieci oraz adres IP serwera, poprzez który komputer uczniowski będzie się komunikował z Internetem. Podajemy również adres IP serwera DNS (być może będą potrzebne dodatkowe ustawienia, co należy skonsultować z administratorem sieci). Poniżej mamy przykładowe ustawienia połączenia sieciowego.

Gdy wszystko będzie już ustawione, klikamy na przycisk Zapisz (aby zmiany odniosły skutek, może być potrzebne ponowne uruchomienie komputera).

Teraz konfigurujemy język dla naszego systemu. W Preferencjach wybieramy opcję Języki.

Pojawi się informacja, że języki nie są w pełni zainstalowane. Klikamy myszką w przycisk Zainstaluj. Po autoryzacji języki zostaną doinstalowane i otrzymamy poniższe okno dialogowe:

Język polski powinien znajdować się na samej górze zainstalowanych języków. Kliknij myszką przycisk Zastosuj dla całego systemu, zatwierdź zmianę i kliknij w przycisk Zamknij.

W oknie dialogowym ustawień użytkowników klikamy w przycisk + Dodaj. Operacja dodania nowego użytkownika wymaga uprawnień administratora systemu i pojawi się okienko z żądaniem podania hasła administratora.

Wpisujemy nazwę konta dla ucznia i klikamy w przycisk OK.

Każde konto w systemie Linux powinno posiadać hasło. Dla ucznia wprowadzamy jakieś proste hasło, np. abc123 (musimy je drugi raz wpisać w polu potwierdzenia) i zaznaczamy opcję Bez pytania o hasło przy logowaniu. Klikamy myszką przycisk OK.

Konto ucznia zostanie utworzone. W systemie plików komputera pojawi się również katalog domowy ucznia, w którym będzie on mógł zapisywać swoje dane. Jeśli mamy bardzo dużo czasu, to możemy założyć każdej klasie osobne konta uczniowskie. W tym przypadku należy każde z nich zabezpieczyć osobnym hasłem i nie wybierać opcji Bez pytania o hasło przy logowaniu. Wtedy każdy uczeń będzie się mógł zalogować na konto swojej grupy bez możliwości ingerencji w pliki użytkowników innych grup. Jednakże ręczne tworzenie takich kont jest czasochłonne. Nasi uczniowie mają obowiązek noszenia pamięci pendrive i zapisywania na nich swoich danych. Nigdy nie uwzględniam tłumaczenia ucznia, że ktoś mu wykasował jego pliki.

Konto uczniowskie wymaga jeszcze zmiany typu, tak aby uczeń nie miał praw administratora systemu. W tym celu obok napisu Typ konta: Własne klikamy w opcję Zmień...

W okienku dialogowym Zmiana konta użytkownika wybieramy opcję Użytkownik pulpitu i klikamy w przycisk OK.

Konto ucznia jest już gotowe, klikamy przycisk Zamknij.

Za pomocą kombinacji klawiszy: lewy Ctrl + lewy Alt + T uruchamiamy terminal (dostępny również poprzez menu startowe: Akcesoria → LXTerminal). W terminalu wpisujemy kolejno:

sudo apt-get update
sudo apt-get upgrade
sudo apt-get install build-essential
gcc -v
make -v

Rozkaz sudo (ang. substitute user do – wykonaj jako użytkownik zastępczy) umożliwia w systemach Linux wykonanie następnego polecenia z uprawnieniami administratora. Dlatego po pierwszym wprowadzeniu sudo system żąda hasła administratora:

sudo apt-get update
[sudo] password for geo:

Wpisywane hasło nie pojawia się w terminalu. Musisz wpisać je "w ciemno" i zatwierdzić klawiszem Enter (jest to zabezpieczenie na wypadek, gdyby ktoś nas obserwował z tyłu). Tylko poprawne hasło użytkownika uprzywilejowanego pozwoli na wykonanie polecenia za rozkazem sudo. W naszym przykładzie użytkownikiem uprzywilejowanym jestem ja, a moje konto nosi nazwę geo. Dlatego pojawia się pytanie o hasło do mojego konta.

Dwa ostatnie polecenia sprawdzają poprawność zainstalowania kompilatora gcc oraz programu make, które są niezbędne do tworzenia programów w języku C++ w systemie Linux. Po zakończeniu instalacji z terminala wychodzimy poleceniem exit.

Teraz uruchamiamy Centrum oprogramowania Lubuntu:

Pojawi się okno aplikacji pozwalającej na pobranie z Internetu darmowego oprogramowania dla naszego systemu. W oknie widoczne są kategorie dostępnych aplikacji.

Zasada pobierania i instalacji oprogramowania jest następująca:

• Wybieramy odpowiednią kategorię
• W nowym oknie klikamy w interesujące nas programy. Po kliknięci w program na spodzie okna pojawią się dwa przyciski: Informacje oraz Dodaj do koszyka. Kliknięcie w przycisk Informacje udostępnia nam opis wybranej aplikacji, niestety, często po angielsku. Przycisk Dodaj do koszyka umieszcza wybraną aplikację w koszyku, podobnie jak w sklepie samoobsługowym.
• Po zakończeniu wybierania oprogramowania do instalacji przechodzimy do koszyka, klikając w odpowiednią opcję u góry okienka. W koszyku zobaczymy listę aplikacji do zainstalowania. Na spodzie będzie przycisk Zainstaluj pakiety, który należy kliknąć myszką.

Instalujemy następujące aplikacje:

• Grafika:
  • Blender – program do grafiki 3D
  • Gimp Image Editor – program do obróbki i tworzenia grafiki rastrowej
  • Inkskape – program do grafiki wektorowej
• Narzędzia dla programistów:
  • Code::Blocks ide – środowisko programowania w C++
  • Eclipse – środowisko programowania (dla AVR)

Dla biura w centrum oprogramowania znajdziemy pakiet Libre Office. Niestety, CKE zażyczyła sobie na maturę pakiet Open Office dla systemu Linux, chociaż posiada on praktycznie identyczną funkcjonalność co Libre Office. Dlatego musimy ręcznie doinstalować ten pakiet.

Uruchamiamy przeglądarkę firefox i ze strony:

http://www.openoffice.org/pl/product.download.html#

pobieramy pakiet DEB dla naszej wersji systemu Linux (32 lub 64 bitowa). Ponieważ jest to archiwum, to firefox zaproponuje pobranie pliku i otworzenie go w aplikacji file-roller.

Aplikacja file-roller zarządza archiwami w systemie Linux. Po pobraniu pliku archiwum zobaczymy jego zawartość. Jest tam jeden katalog o nazwie pl:

Klikamy opcję Rozpakuj, wybieramy katalog do rozpakowania archiwum i klikamy myszką w przycisk Rozpakuj. Archiwum zostanie wypakowane do wskazanego katalogu (najlepiej wybrać jako miejsce docelowe pendrive, wtedy instalacja OpenOffice na kolejnym komputerze będzie znacznie szybsza, ponieważ pominiemy operację ściągania archiwum z sieci).

Gdy proces się zakończy, ukaże się okienko z propozycją wyświetlenia plików w menadżerze plików. Wybieramy tę opcję i wchodzimy kolejno do katalogów pl i DEBS:

W katalogu DEBS zawarte są pakiety instalacyjne. Teraz wybieramy z menu opcję Narzędzia i Otwórz położenie w terminalu. W efekcie zostanie otworzony terminal z bezpośrednim dostępem do katalogu DEBS. W terminalu wpisujemy polecenie:

sudo dpkg -i *.deb

Polecenie to zainstaluje pakiet OpenOffice. Aby pojawił się on również w menu startowym, należy wprowadzić kolejne dwa polecenia:

cd desktop-integration
sudo dpkg -i *.deb

Pierwsze powoduje otwarcie katalogu desktop-integration, w którym znajduje się dodatkowy pakiet openoffice4.0-debian-menus_4.1-9764_all.deb. Pakiet ten instaluje OpenOffice w menu startowym w sekcji Biuro. Dlatego musimy go dodatkowo zainstalować drugim poleceniem. Po tej operacji instalacja jest zakończona.

Na pierwszej zakładce ustawiamy tło pulpitu, jego kolor oraz tekst opisujący ikony na pulpicie (kolor tekstu należy tak dobrać, aby dobrze kontrastował z tłem). Na zakładce Ikony zaznaczamy wszystkie opcje. Spowoduje to wyświetlanie na pulpicie ikon kosza, dokumentów oraz nośników zewnętrznych (pendrive, DVD, itp.). Dostęp do ustawień pulpitu mamy również poprzez menu startowe: Preferencje → Ustawienia pulpitu.

Na pulpicie możemy umieścić ikony skrótów do wybranych aplikacji. W tym celu otwieramy menu startowe oraz odpowiednią kategorię programów, po czym wybrany program klikamy prawym przyciskiem myszki.

Z menu kontekstowego wybieramy opcję Dodaj do pulpitu. W ten sposób na pulpicie umieszczamy OpenOffice, Firefox, Code::Blocks. Dostęp do przeglądarki Firefox mamy również na pasku zadań obok przycisku menu startowego. Znajduje się tam kolejno: Menedżer plików, Firefox, Pulpit oraz przełącznik widoków pomiędzy dwoma aktywnymi pulpitami. Na każdej z miniatur schematycznie pokazane są uruchomione na danym pulpicie elementy.

Następnie uruchamiamy środowisko Code::Blocks:

Przy pierwszym uruchomieniu Code::Blocks wykrywa dostępny w systemie kompilator GNU GCC Compiler. Zaznaczamy go na liście i klikamy w przycisk Set as default (ustaw jako standardowy). Następnie klikamy w przycisk OK.

Po uruchomieniu się środowiska wybieramy w menu opcję:

i w polu tekstowym na spodzie okienka dialogowego zmieniamy nazwę terminala xterm na terminal systemowy lubuntu lxterminal. Pozostałe parametry należy zostawić nienaruszone.