Informatyka dla klas I – Grafika komputerowa

Rodzaje grafik

Obecnie możemy spotkać się z dwoma rodzajami grafik: grafiką rastrową (zwaną również grafiką bitmapową) oraz grafiką wektorową.

W grafice rastrowej (ang. raster graphics) obraz zbudowany jest z siatki punktów, zwanych pikselami (ang. pixel = picture element - element obrazu):

obrazek

W tej formie obraz graficzny powstaje w wielu rodzajach urządzeń, np. w aparatach cyfrowych, kamerach, skanerach, a nawet w programach graficznych - spójrz na swój monitor przez odpowiednią lupkę, a przekonasz się, iż jest on urządzeniem rastrowym, czyli tworzy obraz z siatki barwnych punktów.

Piksel jest niepodzielnym elementem obrazu i nie posiada rozmiaru - jego wielkość zależy od urządzenia, na którym dany obraz będzie tworzony. Piksel może przyjmować tylko jeden kolor. Dlatego podstawowym parametrem obrazów rastrowych jest ilość tworzących je pikseli w poziomie (szerokość obrazu) i w pionie (wysokość obrazu). Na przykład współczesne monitory LCD wyświetlają obraz o rozmiarze 1280 x 1024 piksele lub większym.

Obrazy rastrowe doskonale nadają się do cyfrowej fotografii, jednakże przy różnych transformacjach napotykamy na problemy. Oto prosty przykład:

Bierzemy obraz rastrowy Pomniejszamy go 4 razy Wynik powiększamy do rozmiaru pierwotnego
obrazek obrazek obrazek

Zwróć uwagę, iż po powrocie do poprzedniego rozmiaru obrazek utracił szczegóły. Stało się tak dlatego, iż po pomniejszeniu usunęliśmy z obrazka bardzo dużo pikseli, a zatem mniejszy obrazek zawierał dużo mniej informacji. Po powiększeniu informacji tej już nie można odtworzyć - następuje utrata jakości. Jest to cecha wszystkich obrazów rastrowych.

W grafice wektorowej (ang. vector graphics) obraz zbudowany jest z obiektów (linii, kół, elips, wieloboków, itd), które są opisane w sposób matematyczny. Na przykład odcinek jest pamiętany jako współrzędne końców oraz parametry linii (grubość, rodzaj, kolor itd). Pomniejszenie odcinka polega jedynie na modyfikacji jego współrzędnych (oraz np. grubości). Są to operacje matematyczne na obiektach wektorowych i nie powodują utraty informacji - np. w ich wyniku odcinek nagle nie zniknie - a sprawdź, czy kot na powyższym obrazie rastrowym zachował wszystkie swoje wąsy po powiększeniu.

Bierzemy obraz wektorowy Pomniejszamy go 4 razy Wynik powiększamy do rozmiaru pierwotnego
obrazek obrazek obrazek

 

Budowa ekranu roboczego CorelDraw

Do tworzenia i edycji obrazów wektorowych służy edytor graficzny CorelDraw 9.0. Obecnie istnieje wersja CorelDraw X6. Jednakże zaufaj mi – jeśli nauczysz się obsługi programu w wersji 9.0, to nie będziesz miał żadnych trudności w przejściu na wersję X6. Większość rzeczy jest wykonywana podobnie, dochodzi jedynie mnóstwo nowych opcji. Po uruchomieniu widzimy okno robocze programu:

 

obrazek

 

U góry mamy do dyspozycji menu z różnymi poleceniami, pasek skrótów oraz pasek własności aktywnego narzędzia - obecnie wybranym narzędziem jest wskaźnik. Z lewej strony widzimy pasek narzędzi graficznych, z których korzystamy w trakcie tworzenia grafiki wektorowej. Po prawej stronie znajduje się paleta kolorów (nie są to wszystkie kolory, którymi może posługiwać się edytor - tylko wybrane próbki). U dołu palety znajduje się przycisk ze strzałką w lewo, który rozwija paletę. Na dole okna roboczego mamy pasek stanu, w którym komputer umieszcza różne informacje dla użytkownika (np. w lewym dolnym rogu widzimy współrzędne wskaźnika myszki). Na środku ekranu mamy obszar pracy. Widzimy tutaj obrys kartki papieru. Wszystko co się znajdzie na tej kartce, będzie drukowane. Obiekty umieszczone poza kartką nie pojawiają się na wydruku - czasami jest to przydatne.

W kolejnych rozdziałach znajdziesz podstawowe informacje na temat używania programu Corel Draw. Większość będziesz musiał przećwiczyć w domu, ponieważ z uwagi na obcięcie liczby godzin przedmiotu Informatyka nie będzie dla nich czasu na lekcji.

 

Rysowanie linii krzywych

Do rysowania służy narzędzie rysunku odręcznego. Możemy je wybrać do pracy na dwa sposoby:

Po wybraniu narzędzia rysunku odręcznego kursor myszki zmienia kształt ze strzałki na krzyżyk z wężykiem:  obrazek

Aby narysować linię krzywą, należy umieścić kursor w miejscu, gdzie się ma rozpocząć linia, następnie przy wciśniętym lewym przycisku myszki i wykonać odpowiednie ruchy kursorem.

 

obrazek

 

Po zwolnieniu lewego przycisku myszki linia zostanie wygładzona. Wokół obiektu pojawiają się czarne, kwadratowe uchwyty.

 

obrazek

 

Dla wprawy proszę narysować kilkanaście linii krzywych. W ten sposób możemy stworzyć następującą grafikę:

 

obrazek

 

Teraz naciskamy kombinację klawiszy Ctrl+A. Powoduje ona wybranie wszystkich obiektów. Kwadratowe uchwyty obejmują teraz wszystkie narysowane linie:

 

obrazek

 

Zwróć uwagę, iż na początku każdej wybranej linii rysowany jest mały kwadracik - to tzw. wskaźnik wyboru obiektu, który informuje nas, iż dany obiekt należy do grupy wybranych obiektów. Kwadracik ten nie będzie się pojawiał na wydruku. Służy on tylko do edycji obiektu.

Po wyborze wszystkich obiektów usuwamy je klawiszem Delete.

 

Uwaga:

Wykonaną w CorelDraw operację można cofnąć klawiszami Ctrl+Z. W tym celu można również wykorzystać opcję menu Edycja/Cofnij lub przycisk skrótu:obrazek, który znajduje się na pasku skrótów pod menu.

 

Rysowanie i kolorowanie figur zamkniętych

Do tworzenia obrysów zamkniętych również wykorzystujemy narzędzie rysunku odręcznego. Naciśnij klawisz F5.  Rozpocznij rysowanie linii krzywej zataczając myszką łuk. Gdy zbliżasz się do początku linii, obserwujesz kursor myszki. Jeśli nastąpi zmiana z obrazek na obrazek, to koniec linii zostanie połączony z jej początkiem tworząc obrys zamknięty. W tym momencie zwalniasz lewy przycisk myszki.

 

obrazek obrazek

 

Dla wprawy narysuj kilka dowolnych figur zamkniętych. Następnie naciśnij spację, która przełącza pomiędzy wybranym narzędziem a wskaźnikiem. Gdy pojawi się czarna strzałka kliknij nią wybraną figurę. Wokół figury pojawią się czarne uchwyty.

 

obrazek

 

Nad wybraną figurą można wykonywać różne operacje. Jeśli figura posiada obrys zamknięty, to kolorujemy jej wnętrze klikając lewym przyciskiem myszki odpowiedni kolor na palecie:

 

obrazek

 

Dla wprawy wybieraj i koloruj pozostałe figury.

 

obrazek

 

Uwaga:

W CorelDraw wnętrze posiadają tylko figury o zamkniętym obrysie. Jeśli wybrana figura nie chce się wypełnić kolorem, to sprawdź, czy posiada zamknięty obrys.

 

Wybór grubości oraz koloru konturu

Do edycji linii obrysu obiektu służy narzędzie konturu obrazek, które na drugiej od spodu pozycji paska narzędziowego umieszczonego z lewej strony. Procedura stosowania jest następująca:

Wybierz wskaźnikiem obiekt, w którym chcesz zmienić kontur.

Kliknij myszką narzędzie konturu. Spowoduje to rozwinięcie ikony stalówki do małego menu z kilkoma opcjami:

 

obrazek

 

Klikamy myszką wybraną grubość. W wybranej figurze zmienia się grubość obrysu.

 

obrazek

 

W ramach ćwiczenia wybieraj kolejne figury i ustawiaj w nich różne grubości konturu. Gdy zakończysz, kliknij myszką w puste miejsce na ekranie - spowoduje to, iż żaden obiekt nie będzie wybrany (znikną okalające obiekt kwadratowe uchwyty):

 

obrazek

 

Aby ustawić kolor konturu, wybierz jeden z obiektów i kliknij prawym przyciskiem myszki na palecie kolorów. Powtarzając tę operację pokoloruj kontury we wszystkich obiektach. Po wykonaniu zadania, kliknij wskaźnikiem myszki w puste miejsce ekranu, aby skasować wybór ostatniego obiektu:

 

obrazek

 

Rysowanie odcinków

Odcinki rysujemy w CorelDraw tym samym narzędziem, co krzywe - obrazek. Różnica leży w sposobie użycia narzędzia rysunku odręcznego.

Wybierz narzędzie rysunku odręcznego naciskając klawisz F5 (lub klikając na nie na przyborniku). Kursor myszki powinien zmienić swój kształt na obrazek.

Wskaż kursorem myszki miejsce na ekranie roboczym, w którym ma się rozpoczynać odcinek i kliknij lewym klawiszem myszki (nie przytrzymuj tego klawisza wciśniętego).

Przesuwaj kursor myszki - za kursorem będzie się ciągnął odcinek.

 

obrazek

 

Gdy kursor znajdzie się w miejscu, gdzie odcinek powinien się kończyć, kliknij ponownie lewy przycisk myszki - rysowanie odcinka jest zakończone.

W ramach ćwiczeń narysuj kilkanaście odcinków pod różnymi kątami.

 

obrazek

 

Usuń narysowane odcinki (naciśnij klawisze Ctrl+A, a następnie Delete). Często zdarza się konieczność narysowania odcinków dokładnie poziomych lub dokładnie pionowych. W tym celu w trakcie rysowania odcinka przytrzymujemy wciśnięty klawisz Ctrl. W CorelDraw klawisz Ctrl pełni funkcję ograniczania swobody wykonywanej operacji. Dzięki ograniczeniu swobody możemy rysować odcinki pod kątami 0, 15, 30, 45, 60, 75 i 90 stopni. Dla wprawy narysuj poniższą grafikę:

 

obrazek

 

Kolor odcinka wybieramy prawym klawiszem myszki na palecie kolorów. Grubość linii wybieramy narzędziem konturu z przybornika - obrazek - nie ma tutaj żadnej różnicy w stosunku do linii krzywych - zaletą programu CorelDraw jest to, iż niektóre operacje wykonywane są zawsze w ten sam sposób niezależnie od rodzaju przetwarzanego obiektu.

 

obrazek

 

Rysowanie łamanych

Łamana (ang. polyline) jest figurą zbudowaną z połączonych ze sobą odcinków i krzywych. Rysowanie łamanej rozpoczynamy od narysowania pierwszego odcinka (lub krzywej).

 

obrazek

 

Zwróć uwagę, iż po zakończeniu rysowania odcinka kursor myszki posiada kształt: obrazek, a narysowany odcinek jest wciąż wybrany - posiada wokół siebie uchwyty. Jeśli w tym miejscu rozpoczniemy rysowanie nowego odcinka (lub krzywej), to zostanie on połączony z odcinkiem poprzednio narysowanym.

 

obrazek

 

Kontynuując w ten sposób rysowanie kolejnych odcinków otrzymamy łamaną. Jeśli koniec ostatniego odcinka połączymy z pierwszym, to powstanie łamana zamknięta.

 

obrazek

 

Dla wprawy narysuj kilka różnych łamanych. Zamiast odcinków mogą one zawierać również krzywe.

 

obrazek

 

Jeśli łamana tworzy figurę zamkniętą, to można pokolorować jej wnętrze wybierając ją wskaźnikiem i klikając lewym przyciskiem myszki na palecie. Również w opisany wcześniej sposób możemy zmienić grubość linii łamanej oraz jej kolor.

 

obrazek

 

Jako ćwiczenie narysuj poniższe figury:

 

obrazek     obrazek     obrazek

 

W ostatnim przypadku kontur robimy przeźroczysty klikając prawym przyciskiem myszki na palecie kolorów w przekreślony kwadracik, który znajduje się na samej górze palety. Kontur przeźroczysty nie jest rysowany na obrazku, ale wciąż jest częścią figury. Kliknięcie w ten kwadracik lewym przyciskiem myszki daje przezroczyste tło.

 

Przesuwanie obiektu

Wymaż obszar roboczy programu CorelDraw (klawisze Ctrl+A i Delete). U góry kartki narysuj dowolnego bazgrołka po czym naciśnij spację, aby przełączyć się na wskaźnik:

 

obrazek

 

Wewnątrz zaznaczenia znajduje się mały znaczek x. Wskaż go myszką - kursor zmieni się ze strzałeczki na cztery strzałki, co oznacza przesuwanie obiektu.

 

obrazek

 

Teraz wciśnij i przytrzymaj lewy przycisk myszki. Przeciągnij obiekt w pożądane miejsce i zwolnij lewy przycisk myszki. Obiekt można również przesuwać ciągnąc myszką za linię - uważaj jednak, abyś nie wskazał węzła, bo wtedy obiekt zmieni kształt.

Jeśli w trakcie operacji przesuwania obiektu jest wciśnięty klawisz Ctrl, to obiekt można przesuwać tylko w kierunku poziomym i pionowym.

 

Skalowanie obiektu

Gdy obiekt graficzny jest wybrany, wokół pojawia się 8 czarnych kwadratów, które nazywamy uchwytami. Przeciąganie myszką narożnych uchwytów umożliwia skalowanie obiektu (powiększanie lub skalowanie). Zwróć uwagę na zmianę kształtu kursora myszki.

 

obrazek obrazek obrazek

 

Jeśli w trakcie skalowania naciśnięty jest klawisz Ctrl, to uzyskujemy całkowite współczynniki powiększenia - 2x, 3x, 4x ... itd.

Jeśli w trakcie skalowania naciśnięty jest klawisz Shift, to obiekt skalowany jest symetrycznie względem środka.

 

Ścieśnianie/rozciąganie obiektu

Uchwyty środkowe służą do ścieśniania lub rozciągania obiektu.

 

obrazek obrazek obrazek
obrazek obrazek obrazek

 

Jeśli w trakcie rozciągania wciśnięty jest klawisz Ctrl, to obiekt jest rozciągany o całkowite współczynniki - 2x, 3x itd.

Jeśli w trakcie operacji wciśnięty jest klawisz Shift, to obiekt jest rozciągany/ścieśniany symetrycznie z obu stron.

Za pomocą operacji rozciągania można tworzyć lustrzane odbicie.

Chwyć za pomocą myszki lewy uchwyt (wskaż i naciśnij lewy przycisk myszki):

 

obrazek

 

Wciśnij i przytrzymaj klawisz Ctrl. Następnie uchwyt przeciągaj w prawo (z wciśniętym lewym przyciskiem myszki), aż zobaczysz lustrzane odbicie obiektu. Dzięki ograniczeniu wprowadzanemu przez klawisz Ctrl odbicie ma te same wymiary, co wyjściowy obiekt.

 

obrazek

 

Zwalniasz lewy przycisk myszki - na rysunku pozostaje lustrzane odbicie obiektu.

 

obrazek

 

W identyczny sposób możesz tworzyć lustrzane odbicia w pionie - przeciągasz wtedy z klawiszem Ctrl górny uchwyt w dół (lub dolny w górę). Jeśli nie chcesz, aby lustrzane odbicie obiektu pojawiało się obok, to możesz zastosować w trakcie operacji dodatkowo klawisz Shift - obiekt zostanie odbity bez zmiany położenia (symetrycznie) - koniecznie wypróbuj tę opcję.

 

Obracanie obiektu

Jeśli w wybrany obiekt (tj. posiadający wokół uchwyty skalowania) klikniemy ponownie myszką, to uchwyty skalowania zostaną zastąpione uchwytami obrotów (zaokrąglone strzałki na rogach zaznaczonego obszaru obiektu) i ścinania (strzałki po bokach obiektu oraz u góry i na dole).

 

obrazek

 

Przeciąganie zaokrąglonych strzałek powoduje obrót obiektu wokół środka obrotu, który zaznaczony jest za pomocą kółka z kropką. Zwróć uwagę na zmianę kształtu kursora myszki.

 

obrazek obrazek obrazek

 

Jeśli w trakcie obracania obiektu jest naciśnięty klawisz Ctrl, to obiekt obraca się co 15 stopni.

Środek obrotu (kółko z kropką) można wyciągnąć myszką w inne miejsce obszaru rysowania, co często jest wykorzystywane w różnych operacjach graficznych. Sprawdź, co się dzieje, gdy środek obrotu jest przeciągany z wciśniętym klawiszem Ctrl.

Klawisz Shift w trakcie wykonywania obrotów pozwala na dodatkowe skalowanie obiektu względem środka obrotu - wypróbuj tę opcję.

 

Ścinanie obiektu

Przeciąganie myszką uchwytów ścinania powoduje pochylanie obiektu w danym kierunku:

 

obrazek obrazek obrazek

 

Jeśli w trakcie operacji ścinania naciśnięty jest klawisz Ctrl, to obiekt jest pochylany pod kolejnymi kątami co 15 stopni.

Powrót do uchwytów skalowania następuje po ponownym kliknięciu obiektu myszką. Jeśli klikniemy myszką w pustą powierzchnię graficzną, to skasujemy wybór obiektu.

 

Tworzenie kopii w locie

Jeśli w trakcie wykonywania dowolnej z opisanych powyżej operacji klikniemy prawym przyciskiem myszki (lewy przycisk musi być wciśnięty - nie wolno go puszczać), to powstanie kopia obiektu. Poniżej mamy kilka przykładów otrzymywania różnych kopii.

 

Powtarzanie ostatniej operacji

Program CorelDraw zapamiętuje wykonywane przez użytkownika operacje. Aby daną operację powtórzyć (być może dla innego obiektu), naciskamy klawisze Ctrl+R. Łącząc operacje tworzenia kopii z powtarzaniem można uzyskiwać bardzo ciekawe efekty graficzne.

 

Poniżej opisujemy krok po kroku sposób wykonania ciekawych efektów graficznych.

Efekt nr 1

Narysuj w rogu pustej kartki dowolny bazgrołek. Kształt jest zupełnie dowolny.

 

obrazek

 

Utwórz kopię w poziomym lustrzanym odbiciu.

 

obrazek

 

Naciśnij dwukrotnie klawisze Ctrl-R - powstaną dwa kolejne odbicia lustrzane:

 

obrazek

 

Skasuj wybór ostatniego obiektu klikając myszką w puste miejsce, a następnie zaznacz wszystkie obiekty klawiszami Ctrl+A - uchwyty skalowania obejmą teraz cztery narysowane figury:

 

obrazek

 

Wykonaj teraz kopię w pionowym lustrzanym odbiciu:

 

obrazek

 

Powtórz operację dwa razy naciskając klawisze Ctrl+R:

 

obrazek

 

Skasuj wybór, a następnie naciśnij klawisze Ctrl+A - wszystkie obiekty będą zaznaczone do edycji:

 

obrazek

 

Wciśnij i przytrzymaj klawisz Shift (symetria operacji). Następnie przy pomocy uchwytów skalowania utwórz delikatnie pomniejszoną kopię zaznaczonych figur:

 

obrazek

 

Powtórz kilkanaście razy operację tworzenia pomniejszonej kopii:

 

obrazek

Efekt nr 2

Narysuj u góry kartki małego bazgrołka o dowolnym kształcie - niezbyt dużego.

 

obrazek

 

Figurę kliknij ponownie myszką, aby przejść do uchwytów obrotów.

 

obrazek

 

Środek obrotu figury (kółko z kropką) wyciągnij myszką w dół:

 

obrazek

 

Wciśnij i przytrzymaj klawisz Ctrl. Następnie utwórz kopię figury obróconą o 15 stopni - dzięki klawiszowi Ctrl nie powinno to być trudne:

 

obrazek

 

Przy pomocy klawiszy Ctrl+R powtarzaj tworzenie obróconych o 15 stopni kopii aż utworzą pełną rozetkę (dalsze powtarzanie nic nie daje, ponieważ kopie są rysowane na poprzednich kopiach):

 

obrazek

 

Skasuj wybór i naciśnij klawisze Ctrl+A. Następnie z klawiszem Shift utwórz lekko pomniejszoną kopię rozetki. Operację tworzenia kopii powtórz kilkakrotnie przy pomocy klawiszy Ctrl+R. Powinieneś otrzymać poniższą figurę:

 

obrazek

 

Efekt nr 3

 

Narysuj na kartce figurę zamkniętą o nieregularnym obrysie:

obrazek

 

 

Przejdź do uchwytów obrotów (klikając figurę myszką). Naciśnij i przytrzymaj klawisz Shift (skalowanie w trakcie obracania). Następnie utwórz nieco obróconą i pomniejszoną kopię figury:

 

obrazek

 

Operację tworzenia obróconych i pomniejszonych kopii powtarzaj kilkakrotnie przy pomocy klawiszy Ctrl+R. Otrzymasz poniższą figurę:

 

obrazek

 

Skasuj wybór, naciśnij klawisze Ctrl+A, aby zaznaczyć wszystkie obiekty, po czym naciśnij kolejno klawisz C (centrowanie zaznaczonych obiektów w poziomie) i E (centrowanie zaznaczonych obiektów w pionie):

 

obrazek

 


   I Liceum Ogólnokształcące   
im. Kazimierza Brodzińskiego
w Tarnowie

©2024 mgr Jerzy Wałaszek

Dokument ten rozpowszechniany jest zgodnie z zasadami licencji
GNU Free Documentation License.

Pytania proszę przesyłać na adres email: i-lo@eduinf.waw.pl

W artykułach serwisu są używane cookies. Jeśli nie chcesz ich otrzymywać,
zablokuj je w swojej przeglądarce.
Informacje dodatkowe