Prezentowane materiały są przeznaczone dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Autor artykułu: mgr Jerzy Wałaszek,  wersja1.0

©2011 mgr Jerzy Wałaszek I LO w Tarnowie

Instalacja Code::Blocks

Bjarne Stroustrup - (C)Wikipedia

Język C++ jest językiem programowania stworzonym przez Bjarne Stroustrupa, profesora Texas A&M University. Jest to język wysokiego poziomu (ang. HLL - High Level Language), co oznacza, iż oddala się on od struktury wewnętrznej komputera pozwalając programiście skupić się nad samym algorytmem.

Język C++ należy do grupy języków kompilowanych. Oznacza to, iż programista w edytorze tworzy tekst programu, który następnie jest przekazywany do kompilatora. Kompilator analizuje otrzymany tekst i na jego podstawie tworzy program wynikowy zawierający binarne instrukcje dla procesora.

Przykład:

Instrukcja przypisania w języku C++:

a = (b + c) * d;

zostaje zamieniona na ciąg rozkazów maszynowych dla procesora:

mov eax,[b]  ; pobranie do akumulatora zawartości komórki o adresie b
add eax,[c]  ; dodanie do akumulatora zawartości komórki o adresie c
mul [d]        ; wymnożenie akumulatora przez zawartość komórki o adresie d
mov [a],eax ; umieszczenie wyniku w komórce o adresie a

Podane powyżej polecenia są umieszczane w programie wynikowym w postaci swoich kodów binarnych (odpowiednich ciągów bitów 0 lub 1). Z przytoczonego powyżej przykładu wynika jasno, iż języki wysokiego poziomu są bardziej czytelne dla ludzi. Jednakże procesor nie potrafi bezpośrednio wykonywać zawartych w takim programie poleceń - program musi być przetłumaczony do postaci zrozumiałej dla procesora, czyli do binarnych kodów instrukcji maszynowych.

Do programowania w języku C++ będziemy używali zintegrowanego środowiska programowania (ang. IDE - Integrated Developement Environment), które zawiera edytor oraz kompilator. Na lekcjach oprzemy się o darmowe środowisko Code Blocks, które można pobrać z sieci Internet. Na komputerze domowym ucznia musi być bezwzględnie zainstalowane podane środowisko programowania.

Pobranie i uruchomienie instalatora

Przechodzimy do strony projektu Code Blocks.

Z menu po lewej stronie okna (z tytułem Main) wybieramy opcję Downloads. Następnie klikamy na Binaries. W ten sposób przejdziemy do strony, z której będziemy mogli pobrać instalator w zależności od posiadanego systemu operacyjnego. Dla Windows widzimy dwa pliki instalacyjne (dla obecnej wersji 10.5 środowiska):

Plik codeblocks-10.05mingw-setup.exe zawiera kompilator C++ mingw (ten sam co Dev-C++). Plik codeblocks-10.05-setup.exe nie zawiera kompilatora C++ - środowisko Code Blocks może współpracować z wieloma kompilatorami. Dlatego pierwszy instalator instaluje tylko środowisko IDE, natomiast kompilator użytkownik wybiera sobie sam. Ponieważ jest to opcja dla zaawansowanych programistów, my skorzystamy z drugiego instalatora - codeblocks-10.05mingw-setup.exe. W tym celu w kolumnie Download from klikamy BerliOS dla tego pliku (specjalnie usunąłem linki z naszej strony, aby ładować ten plik ze strony projektu, co gwarantuje jego aktualność w przyszłości). Przejdziemy do strony ładowania pliku.

Your are requesting file: /codeblocks/codeblocks-10.05mingw-setup.exe

Tutaj wybieramy w kolumnie Download serwer, z którego chcemy pobrać plik i proces ładowania rozpoczyna się.

Klikamy przycisk Uruchom (lub Zapisz, jeśli chcemy posiadać plik instalatora do późniejszych instalacji).

Czekamy na zakończenie ładowania pliku. Przed uruchomieniem system wyświetla ostrzeżenie o zabezpieczeniach.

Klikamy przycisk Uruchom. Pojawi się okienko startowe instalatora.

Witaj w instalatorze środowiska CodeBlocks. Ten program poprowadzi cię przez instalację CodeBlocks. Zaleca się zamknięcie wszystkich innych aplikacji zanim uruchomisz instalację. Pozwoli to uaktualnić istotne pliki systemowe bez konieczności ponownego uruchamiania komputera. Kliknij Next, aby kontynuować.

W następnym oknie zobaczysz warunki licencji na używanie tego oprogramowania.

Zgoda na Licencję. Proszę zapoznać się z warunkami licencji przed instalacją CodeBlocks. Naciśnij klawisz Page Down, aby zobaczyć resztę licencji.       [Treść licencji publicznej GNU]       Jeśli zgadzasz się na warunki licencyjne, kliknij przycisk I Agree w celu kontynuacji. Aby zainstalować CodeBlocks musisz wyrazić zgodę na te warunki.

Oczywiście zgadzamy się klikając przycisk I Agree.

Wybierz Składniki Wybierz, które cechy CodeBlocks chcesz zainstalować. Zaznacz składniki do instalacji i odznacz składniki, których nie chcesz instalować. Kliknij Next, aby kontynuować. Wybierz rodzaj instalacji Pełna: wszystkie wtyczki, narzędzia, po prostu całość Lub wybierz opcjonalne składniki, które chcesz zainstalować: Pole ze składnikami do wyboru Wymagany obszar: 159,6MB Opis Umieść wskaźnik myszki nad składnikiem, aby zobaczyć jego opis.

Dla wygody proponuję zaznaczyć wszystkie składniki, jak na powyższym obrazku, po czym klikamy przycisk Next.

Wybierz Miejsce Instalacji Wybierz wybierz katalog, w którym ma być zainstalowane CodeBlocks. Instalator zainstaluje CodeBlocks w następującym katalogu. Aby zainstalować je w innym katalogu, kliknij przycisk Browse i wybierz inny katalog. Kliknij przycisk Install, aby rozpocząć instalację.       Katalog Docelowy C:\Program Files\CodeBlocks   Wymagany obszar: 159,6MB Dostępny obszar: xxGB

Jeśli nie ma rzeczywistej potrzeby, nie zmieniajmy katalogu docelowego. Proces instalacji uruchamiamy przyciskiem Install. Przez pewien czas pojawi się okienko informujące o postępie instalacji.

Gdy instalacja dobiegnie końca, zostaniemy zapytani, czy chcemy uruchomić Code Blocks.

Proponuję uruchomić klikając w przycisk Tak. Samą instalację kończymy klikając kolejno w przycisk Next i Finish.

Praca w środowisku Code Blocks

Po uruchomieniu Code Blocks otrzymujemy okno robocze środowiska programowania:

Zanim rozpoczniemy pracę, powinniśmy skonfigurować edytor. Klikamy w menu opcję Settings, a następnie wybieramy opcję Editor.... Na ekranie monitora pojawi się okno konfiguracyjne edytora:

W sekcji Font klikamy przycisk Choose i wybieramy odpowiednią czcionkę dla edytora. Najlepiej jeśli będzie to czcionka o stałej szerokości znaków i rozmiarze 10-12 (wtedy staje się lepiej widoczna, ale oczywiście jest to kwestia gustu programisty).

Drugie ustawienie odnosi się do kodowania znaków w sekcji Encoding. Należy zaznaczyć opcje As default encoding oraz If conversion falls..., posiłkuj się poprzednim obrazkiem.

Teraz możemy rozpocząć pracę z projektami. Idea pracy środowiska CodeBlocks jest bardzo podobna do Microsoft Visual C++. Na obszarze startowym mamy do wyboru kilka opcji:

Utwórz nowy projekt       Otwórz istniejący projekt   Odwiedź forum Code::Blocks   Zgłoś błąd   Zażądaj nowej cechy     Ostatnie projekty ... Ostatnie pliki ...

Aby utworzyć nowy projekt, wybieramy Create a new project. Spowoduje to pojawienie się okienka wyboru rodzaju projektu.

Opcji jest dosyć dużo (to dobrze na przyszłość), ale dla naszych potrzeb wystarczy aplikacja konsoli. Wybieramy zatem projekt typu Console application i klikamy przycisk Go. Ukaże nam się okienko kreatora projektu aplikacji konsoli:

Proszę wybrać język, który chcesz używać. Proszę dokonać wyboru C C++

W pierwszym kroku wybieramy język programowania C++ (powinien być standardowo zaznaczony, ale w pracowni lepiej sobie to sprawdź). Klikamy przycisk Next.

Proszę wybrać wybrać  katalog, gdzie chcesz, aby nowy projekt został utworzony, jak również jego nazwę. Tytuł projektu Katalog, w którym ma być utworzony projekt Plik projektu Wynikowa nazwa pliku ze ścieżką dostępu

W tym okienku dialogowym określamy kluczowe elementy projektu. Najpierw wpisujemy nazwę projektu do pola Project title. Zwróć uwagę, iż wg wpisanej przez ciebie nazwy tworzona jest automatycznie nazwa pliku projektu. Na przykład, nazwałeś swój projekt misiek_yogi, to odpowiednio plik projektu otrzymał nazwę misiek_yogi.cbp. Rozszerzenie cbp oznacza Code Blocks Project. Plik projektu zawiera różne informacje o parametrach twojego projektu.

Drugim ważnym parametrem jest katalog, w którym projekt ma powstać. Ścieżkę dostępu do tego katalogu wpisujemy w drugie pole: Folder to create project in. Dopóki tego nie zrobisz, projekt nie będzie mógł być utworzony prawidłowo (w ostatnim polu widać wtedy napis <invalid path> (nieprawidłowa ścieżka). Katalog możemy prosto wybrać klikając przycisk [...]. Idea tworzenia projektów w Code Blocks jest taka, iż we wskazanym katalogu zostaje utworzony katalog projektowy o nazwie projektu - u ciebie misiek_yogi. Wewnątrz tego katalogu zostaną umieszczone katalogi i pliki projektu. Dla przykładu nasze okno dialogowe wygląda tak:

W katalogu F:\Edu\PRJ\Cpp zostanie utworzony nowy katalog o nazwie miesiek_yogi, do którego trafi nasz projekt. Dzięki tej filozofii wszystko mamy w jednym ręku, a nie porozrzucane po całym dysku. Gdy ustawisz te parametry, klikasz przycisk Next.

Kolejne okno dialogowe pozwala wybrać opcję projektu:

W zasadzie nie powinniśmy tutaj nic zmieniać. Code Blocks pozwala tworzyć wersje próbne programów - tzw. Debug, oraz wersje ostateczne, tzw. Release. Wersja próbna jest przydatna przy uruchamianiu, wyszukiwaniu błędów itp. Wersja ostateczna powstaje po zakończeniu tworzenia programu i usunięciu z niego wszystkich zauważonych błędów. Dla nas różnica polega na tym, iż wersja uruchomieniowa będzie się znajdowała w podkatalogu bin\Debug wewnątrz katalogu projektowego i tam należy szukać programu EXE. Na zakończenie klikamy przycisk Finish. Projekt zostaje utworzony. Plik z tekstem programu, o nazwie main.cpp, otwieramy w lewym panelu Management, klikając dwukrotnie w nazwę main.cpp. Wtedy w oknie edytora pojawi się treść pliku.

Szablon projektu aplikacji konsoli zawiera już tekst programu, który możemy rozbudować wg własnych potrzeb. Zmień napis:

cout << "Hello world!" << endl;

na

cout << "To ja, WASZ MISIEK YOGI!" << endl;

Teraz sprawdzimy, czy środowisko funkcjonuje poprawnie. Dokonamy kompilacji tego programu (czyli przekształcenia tekstu na działający program EXE.). W tym celu klikamy na pasku narzędziowym ikonkę kompilacji:

W okienku Logs & others pojawi się komunikat o wykonaniu kompilacji:

Napis 0 errors, 0 warnings oznacza sukces. Jeśli komunikat będzie inny, to masz jakieś błędy konfiguracyjne. W takim przypadku spróbuj wejść w opcję menu Settings, Compiler and debugger, a następnie kliknąć przycisk Reset defaults. Spowoduje to przywrócenie standardowych ustawień kompilatora.

Jeśli kompilacja przebiegła bez błędów, to uruchamiamy aplikację klikając na pasku narzędziowym przycisk:

Na ekranie pojawi się okno konsoli:

Jeśli pracowałeś wcześniej w Dev-C++, to na końcu programu trzeba było dopisywać system("pause"), aby okno konsoli nie znikało z ekranu w momencie zakończenia programu. Teraz jest to zbędne, gdy pracujesz w środowisku Code Blocks. Jednakże musisz pamiętać, iż ta cecha nie działa poza tym środowiskiem. Jeśli uruchomisz ten program z poziomu Windows, to okno mignie na ekranie i zaraz zniknie, ponieważ Windows zamyka okno konsoli po zakończeniu działania uruchomionego w nim procesu.

Jeśli wszystko przebiegło zgodnie z tym opisem, to twoje środowisko Code Blocks jest gotowe do tworzenia programów w C++. Powodzenia.

---

I Liceum Ogólnokształcące    im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie ©2024 mgr Jerzy Wałaszek

Dokument ten rozpowszechniany jest zgodnie z zasadami licencji
GNU Free Documentation License.

Pytania proszę przesyłać na adres email: i-lo@eduinf.waw.pl

W artykułach serwisu są używane cookies. Jeśli nie chcesz ich otrzymywać,
zablokuj je w swojej przeglądarce.
Informacje dodatkowe