Prezentowane materiały są przeznaczone dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Autor artykułu: mgr Jerzy Wałaszek,  wersja1.0

©2008 mgr Jerzy Wałaszek I LO w Tarnowie

Zmienne w języku C++

Zmienna w języku C++ jest obiektem przechowującym dane określonego typu. Podstawowe typy zmiennych, to:

int - zmienne całkowite ze znakiem, 32 bitowe, zakres od -2147483648 do 2147483647 (-2³¹, 2³¹ - 1)
unsigned - zmienne całkowite bez znaku, zakres od 0 do 4294967295 (0, 2³² - 1)
long long - zmienne całkowite ze znakiem, 64 bitowe, zakres od -9223372036854775808 do 9223372036854775807 (-2⁶³, 2⁶³ - 1)
unsigned long long - zmienne całkowite bez znaku, 64 bitowe, zakres od 0 do 18446744073709551615 (0, 2⁶⁴ - 1)
float - zmienne zmiennoprzecinkowe pojedynczej precyzji, dokładność 7-8 cyfr
double - zmienne zmiennoprzecinkowe podwójnej precyzji, dokładność 15 cyfr
long double - zmienne zmiennoprzecinkowe rozszerzonej precyzji, dokładność 20 cyfr
char - zmienna znakowa, przechowuje jeden znak ASCII
bool - zmienna logiczna, przechowuje true lub false

Przed pierwszym użyciem w programie zmienna musi być zadeklarowana. Deklaracja określa typ zmiennej oraz jej nazwę, poprzez którą będziemy mieli dostęp do przechowywanych w zmiennej danych. Składnia deklaracji jest następująca:

typ_zmiennej nazwa_zmiennej;

Przykłady:

int a,b,c;

unsigned d;

double x,y;

char a;

bool test;

Nazwa zmiennej może składać się z łacińskich liter dużych i małych (są rozróżniane!), cyfr oraz znaków podkreślenia. Pierwszym znakiem nazwy musi być litera lub podkreślenie - nie może to być w żadnym razie cyfra.

Przykłady:

Ala, wynik, x, z12B, _abc

1xyz  - źle - nazwa rozpoczyna się od cyfry
ciężar - źle, nazwa zawiera literki nie będące literami łacińskimi, tylko narodowymi - ę i ż.
alko+b12 - źle, w nazwie znak +

Deklarując zmienną można od razu nadać jej wartość początkową:

Przykłady:

int a = 5, b = 12, c = 33;

double eps = 0.0001;

bool test = true;

Poniższy przykład programu przelicza stopnie Celsjusza na skalę Fahrenheita wg wzoru:

#include <iostream>

using namespace std;

int main()
{  
  int tc;
  
  cout << "Przeliczanie stopni Celsjusza na stopnie Fahrenheita\n"
          "----------------------------------------------------\n\n";
  cout << "TC = "; cin >> tc; // odczytujemy temp. w C
  
  int tf = (9 * tc) / 5 + 32; // przeliczamy na temp. w F
  
  cout << "TF = " << tf << endl << endl;
  
  system("pause");
  return 0;
}

Instrukcja przypisania

Instrukcja przypisania umożliwia wprowadzenie danych do zmiennej. Składnia tej instrukcji jest następująca:

nazwa_zmiennej = wyrażenie;

Komputer oblicza wartość wyrażenia i wynik wpisuje do zmiennej.

Przykłady:

a = b + c;
c = 'A';
test = false;

W wyrażeniach stosujemy następujące znaki operacji:

We wyrażeniach logicznych stosujemy operatory logiczne oraz operatory porównań. Wynikiem operacji logicznej jest 0, interpretowane jako fałsz lub 1, interpretowane jako prawda. Wartości te posiadają zdefiniowane stałe:

true  - 1
false - 0

Przykład:

test = (a == b);  // test przyjmie wartość true, jeśli zachodzi równość zawartości zmiennych a i b.
test = (a >= 3) && (a <= 10); // test przyjmie wartość true, gdy a należy do przedziału <3,10>
test = (a < 3) || (a > 10);  // test przyjmie wartość true, gdy a jest poza przedziałem <3,10>

W języku C++ instrukcja przypisania posiada wartość równą wartości przypisywanego wyrażenia. Pozwala to jednocześnie wprowadzać te same dane do kilku zmiennych.

Przykład:

a = b = c = 15; // w zmiennych a,b,c znajdzie się wartość 15

Modyfikacja zmiennej

W trakcie programowania często występuje konieczność modyfikacji zawartości zmiennych - na przykład zwiększenia lub zmniejszenia o 1. W tym celu język C++ posiada specjalne operatory modyfikacji:

++ - zwiększanie o 1
-- - zmniejszanie 0 1

Operatory te można umieszczać przed lub za zmienną, która podlega modyfikacji:

a++;   lub   ++a;

a--;   lub    --a;

Różnica pojawia się, gdy modyfikację zmiennej zastosujemy w wyrażeniu. Wtedy operator umieszczony przed zmienną oznacza, iż najpierw zostanie ona zmodyfikowana, a następnie wynik tej modyfikacji trafi do wyrażenia:

Przykład:

a = 15;
b = ++a;  // w a i b znajdzie się liczba 16

Jeśli operator modyfikacji umieścimy za zmienną, to do wyrażenia trafi jej bieżąca wartość, po czym zostanie ona zmodyfikowana.

Przykład:

a = 15;
b = a++;  // w a będzie 16 a w b znajdzie się 15

Z własności tej bardzo często korzysta się w języku C++.

Pozostałe operatory modyfikacji:

zmienna += wyrażenie;  zwiększa zawartość zmiennej o wartość wyrażenia
zmienna -= wyrażenie;  zmniejsza zawartość zmiennej o wartość wyrażenia
zmienna *= wyrażenie;  wymnaża zawartość zmiennej przez wartość wyrażenia
zmienna /= wyrażenie; dzieli zawartość zmiennej przez wartość wyrażenia
zmienna %= wyrażenie;  do zmiennej trafi reszta z dzielenia jej przez wartość wyrażenia

Przykłady:

a = 15; b = 5;
a += b - 1;  // w a znajdzie się liczba 19
a -= b + 2;  // w a znajdzie się liczba 12
a *= b;      // w a znajdzie się liczba 60
a /= 2 * b;  // w a znajdzie się liczba 6
a %= b;      // w a znajdzie się liczba 1

---

I Liceum Ogólnokształcące    im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie ©2024 mgr Jerzy Wałaszek

Dokument ten rozpowszechniany jest zgodnie z zasadami licencji
GNU Free Documentation License.

Pytania proszę przesyłać na adres email: i-lo@eduinf.waw.pl

W artykułach serwisu są używane cookies. Jeśli nie chcesz ich otrzymywać,
zablokuj je w swojej przeglądarce.
Informacje dodatkowe