Warsztat

Gdy uruchomisz program Inkscape po raz pierwszy, przyjmie on standardowe ustawienia. W większości przypadków są one dobrane sensownie i zwykle nie ma potrzeby ich zmiany. Gdybyś jednak chciał coś zmienić, to użyj opcji menu:

Plik → Właściwości dokumentu...

lub naciśnij klawisze Shift+Ctrl+D.

Opcja ta otwiera okienko dialogowe:

Poprzez zakładki masz tutaj dostęp do wielu ustawień programu. Jeśli nie rozumiesz jakiejś opcji, to dobrą radą będzie pozostawienie jej w spokoju. Gdy wprowadzisz swoje ustawienia, zamknij po prostu to okienko.

Jeśli chodzi o kolory, to szachowniczka oznacza przezroczystość, czyli brak zdefiniowanego koloru.

Opcja Wygładzanie włącza wygładzanie linii. Będą mniej postrzępione na rysunkach.

Przy rysowaniu można włączać sobie różne okienka dialogowe. Jednym z bardziej przydatnych jest okienko Wypełnienie i kontur. Będziemy z niego często korzystać. Okno włączasz poprzez opcję menu:

Obiekt → Wypełnienie i kontur...

Lub kombinacją klawiszy Ctrl+Shift+F. Opcja ta powoduje ukazanie się okna dialogowego, zwykle w postaci zadokowanej po prawej stronie okna roboczego aplikacji:

Jeśli chwycisz lewym przyciskiem myszki za pasek tytułowy tego okna, to możesz wyciągnąć je ze stanu dokowania (dotyczy to wszystkich okienek dokowanych). Pojawi się wtedy jako zwykłe okienko dialogowe:

Dokujesz je chwytając lewym przyciskiem myszki za drugi pasek tytułowy (ten, na którym masz podane klawisze aktywujące okienko) i przeciągając na prawą stronę okna roboczego. Przećwicz to sobie kilka razy, ponieważ uczniom zdarza się wyjąć okno z doku, a później nie wiedzą, jak je tam wstawić z powrotem.

Widoczność okien dialogowych włączasz i wyłączasz klawiszem F12. To również przećwicz.

Teraz wykonamy kilka prostych ćwiczeń z tym oknem, aby poznać jego funkcje. Upewnij się, że masz widoczne i zadokowane okienko Wypełnienie i kontur, a następnie naciśnij klawisz 5 (powiększenie strony, tak aby zajęła maksymalny rozmiar w edytorze). W ten sposób zobaczysz całą stronę.

Z przybornika wybierz myszką narzędzie Prostokąt (niebieski kwadrat pod linijką) lub naciśnij klawisz F4. Rysowaniem prostokątów zajmiemy się w dalszej części kursu. Teraz potrzebujemy prostokąt, aby poćwiczyć na nim różne opcje wypełnienia i konturu. Prostokąt rysujesz przeciągając po kartce lewym przyciskiem myszki. Narysuj zatem jeden prostokąt:

W narożnikach prostokąta pojawiły się małe kwadraty i kółko. Nie ruszaj ich. Na przyborniku wybierz myszką Wskaźnik (czarna strzałka u góry przybornika) lub naciśnij klawisz F1. Strzałka śluzy do wykonywania różnych operacji edycyjnych, które dokładnie opisujemy dalej. Zwróć uwagę, że widok prostokąta się zmienił – wokół pojawiły się strzałki. Nie ruszaj ich.

Figura wektorowa, jaką jest prostokąt w programie Inkscape, posiada wnętrze, które ma kolor czerwony (jest to tzw. wypełnienie, ang. fill) oraz linię konturu, której chwilowo nie widać. Zajmijmy się najpierw kolorem wypełnienia. Kolor ten szybko możesz zmienić przez kliknięcie myszką w wybrany kolor palety na spodzie okna edytora. Zmień w ten sposób kolor prostokąta na zielony, niebieski, fioletowy (znajdziesz ten kolor, jeśli przewiniesz paletę suwakiem na pasku przewijania):

W ten sposób możesz szybko zmieniać kolor każdej figury wektorowej.

Spójrz teraz na okienko Wypełnienie i kontur.

Zakładka Fill (Wypełnienie) daje ci dostęp do koloru wypełnienia figury.

U góry wybierasz myszką jeden z siedmiu trybów wypełnienia, z których teraz dla ciebie najważniejsze są dwa (resztę opisujemy dalej):

Zakładka Kontur daje dostęp do koloru linii konturu figury. Jednak linia konturu stanie się widoczna, jeśli będzie miała jakąś sensowną grubość.  Przejdź zatem do zakładki Styl konturu:

W polu Width (szerokość) wpisz 15 i wciśnij klawisz Enter. Na prostokącie pojawi się kontur:

Wróć teraz do zakładki Kontur i ustaw kolor zielony linii konturu:

Pobaw się przez chwilę tymi opcjami (pamiętaj jednak, że program zapamiętuje ich ustawienia).

Ostatnie dwa narzędzia w okienku Wypełnienie i kontur znajdują się na spodzie: Blur (Rozmycie) i Opacity (Krycie). Pierwsze z nich rozmywa kontury figury:

Drugie umożliwia tworzenie figur częściowo przezroczystych. Aby to zaobserwować, narysuj dodatkowy prostokąt, tak aby częściowo pokrył ten, który już masz na stronie. Zmień mu kolor wypełnienia i konturu, po czym zmniejsz wartość Opacity na 60%:

Tworząc rysunki często zmienia się powiększenie widoku, aby lepiej widzieć szczegóły. Program Inkscape udostępnia tu kilka opcji, które warto poznać. Wymaż poprzedni rysunek (Ctrl+A, a następnie Delete). Narysuj na stronie dwa niewielkie prostokąty o różnych kolorach konturów i wypełnienia, po czym wciśnij klawisz F1, aby przełączyć się na wskaźnik-strzałkę. Jeden z prostokątów kliknij go wskaźnikiem:

Szybkie powiększanie lub pomniejszanie widoku uzyskujesz za pomocą klawiszy + i – (tych w górnym rzędzie klawiatury lub na tabliczce numerycznej).

Ten sam efekt otrzymasz kręcąc kółkiem myszki (jeśli twoja myszka je ma) z wciśniętym klawiszem Ctrl. Dodatkową zaletą jest tutaj to, iż widok jest powiększany/pomniejszany względem punktu wskazywanego kursorem myszki.

Bez klawisza Ctrl obrót kółka myszki powoduje przesunięcie widoku w górę lub w dół. To samo otrzymasz naciskając klawisze kursora z Ctrl.

Z klawiszem Shift obrót kółka myszki przesuwa widok w lewo lub w prawo (to samo: Ctrl + klawisze kursora).

Dodatkowo powiększeniem widoku możesz sterować za pomocą klawiszy:

Więcej opcji dotyczącej sposobu wyświetlania grafiki w oknie roboczym znajdziesz w opcji menu Widok.

Na rysunku masz dwa prostokąty (jeśli nie, to narysuj je). Dorysuj jeszcze jeden:

Opisane tutaj operacje dotyczą wszelkich obiektów, które będziesz sobie tworzył w Inkscape. Dla każdego z nich wykonuje się je tak samo.

Obiekt do edycji wybierasz klikając go wskaźnikiem-strzałką. Jeśli na rysunku jest kilka obiektów, to wybór możesz przesuwać przez naciskanie klawisza Tab lub Shift-Tab (zaznacza w innej kolejności).

Ciekawą opcją jest wybieranie kolejnych obiektów, jeśli klikasz myszką z wciśniętym klawiszem Alt w obszar, który zajmują wspólnie. Pozwala to przykładowo wybrać obiekt całkowicie zakryty przez inny obiekt.

Jeśli chcesz wybrać do edycji kilka obiektów, to klikaj w nie wskaźnikiem-strzałką z wciśniętym klawiszem Shift. Obiekty wybrane są obrysowywane linią przerywaną:

 

Obiekt możesz również wybrać przez obrysowanie go prostokątem zaznaczenia (wciskasz lewy przycisk myszki i obejmujesz prostokątem zaznaczenia interesujący cię obiekt, po czym zwalniasz lewy przycisk myszki):

Zaznaczeniem możesz objąć więcej niż jeden obiekt.

Zaznaczony obiekt przesuwasz, chwytając go lewym przyciskiem myszki i przeciągając w inne miejsce. Jeśli w trakcie przesuwania naciskasz klawisz Ctrl, to przesunięcie może być wykonane jedynie w poziomie lub w pionie.

Wokół zaznaczonego obiektu pojawiają się uchwyty skalowania (strzałki w narożnikach) i ścieśniania/rozciągania (strzałki na środkach boków). Jeśli przeciągniesz je myszką, to odpowiednio powiększysz/pomniejszysz lub ścieśnisz/rozciągniesz obiekt:

W trakcie tych operacji klawisz Ctrl blokuje proporcje kształtu figury (można ją jedynie powiększać lub pomniejszać), wypróbuj to, aż zrozumiesz.

Klawisz Shift wprowadza symetrię operacji względem środka figury.

Spróbuj jednocześnie wcisnąć klawisze Ctrl i Shift, a następnie wykonaj powyższe operacje. Co otrzymasz?

Wybierz jeden z prostokątów, po czym kliknij go ponownie wskaźnikiem-strzałką:

Jeśli wybrany obiekt klikniesz ponownie wskaźnikiem-strzałką, to uchwyty zmienią swoją funkcję (również kształt). Teraz strzałki w narożnikach służą do obracania obiektu. Osią obrotu jest krzyżyk widoczny na środku obiektu:

Krzyżyk (oś obrotu) możesz przeciągać lewym przyciskiem myszki (z klawiszem Ctrl tylko w pionie lub w poziomie).

Jeśli w trakcie wykonywania obrotu naciskasz klawisz Ctrl, to obrót będzie wykonany co 15º. Dzięki temu możesz wykonać obrót figury o równe kąty 30º, 45º, 60º, 90º...

Obrotu o 90º można dokonać łatwiej za pomocą dwóch narzędzi na pasku własności:

Zainteresuj się również dwoma następnymi narzędziami:, które pozwalają uzyskać lustrzane odbicia w poziomie (klawisz H) lub w pionie (klawisz V).

Uchwyty po bokach służą do ścinania (pochylania) figury względem środka obrotu:

Z wciśniętym klawiszem Ctrl pochylanie wykonywane jest co 15º.

Kopię (duplikat) obiektu otrzymasz, naciskając klawisz Ctrl+D (kopiowany obiekt musi być wybrany):

Obiekty są umieszczane na rysunku w kolejności ich tworzenia. Obiekty starsze mogą zatem być zakrywane przez obiekty utworzone później. Kolejność obiektów możesz łatwo zmienić za pomocą narzędzi na pasku własności lub klawiszy:

 

Więcej funkcji znajdziesz w opcji menu Edycja.