Apple Lisa Office System 1.0Widoki Ekranów |
|
Ten rozdział napisał Thomas S. Stepleton. a następnie
opublikował go pod adresem http://galena.tjs.org/lisa/Software/Tour/, lecz
serwer obsługujący tą witryna miał awarię, która między innymi pochłonęła cały
materiał. Ponieważ opis ten bardzo mi się spodobał, publikuję go tutaj.Przechadzka po Lisa Office System 1.0System Lisa Office jest bez wątpienia najbardziej popularnym oprogramowaniem dla tego komputera. W wersji nr 1 zawarto LisaCalc (arkusz kalkulacyjny), LisaDraw (program rysunkowy), LisaGraph (program do tworzenia grafiki biurowej), LisaList (program bazy danych), LisaProject (program do planowania projektów) oraz LisaWrite (procesor tekstu), co dzisiaj nosiłoby nazwę "pakietu roboczego" - w wersji nr 3 doszedł również LisaTerminal (emulator terminala). Podobne kombinacje oprogramowania (jak pakiet biurowy towarzyszący popularnemu w latach 80-tych komputerowi przenośnemu Osborne 1) również istniały, lecz Office System wyróżniał się wśród nich swoim graficznym interfejsem oraz (w mniejszym stopniu) możliwościami pracy wielozadaniowej. W pewnym sensie Office System jest tym co czyni komputer Lisa Lisą - potężnym, łatwym w użyciu komputerem osobistym ukierunkowanym na zastosowania businessowe oraz domowe, a nie jakąś roboczą stacją graficzną jak wiele z jego towarzyszy (np. ICL/Three Rivers PERQ i być może nawet Xerox Star). Ta przechadzka po Lisa Office System v1.0 ma na celu demonstrację początków stosowania graficznego GUI w "pakiecie roboczym". Przyjrzyj się dokładnie cechom interfejsu Lisa, które w późniejszym okresie udoskonalono, dopracowano lub usunięto z interfejsu użytkownika. |
|
Opcja menu Startup From... (Uruchomienie Z...) |
|
To menu pozwala użytkownikowi wybrać, z którego dysku zostanie uruchomiony system. Menu jest wbudowane w pamięć ROM startową komputera Lisa i nie stanowi części Office System. Nosi jednakże przejściowe podobieństwo do menu Office System: cechy takie jak pasek menu u góry okna oraz pomoc dla klawiszy szybkiego uruchamiania utrzymują spójność interfejsu. Za pewne dla programistów ROM byłoby prościej zastosować menu tekstowe lub proste okienko dialogowe! | |
Okno Wyboru Środowisk Pracy |
|
Okno powyższe umożliwia użytkownikowi wybór rodzaju powłoki systemu (powłoką jest dowolny program systemu operacyjnego Lisa z przyrostkiem .SHELL; Lisa Office System oraz Workshop są powłokami chociaż same również składają się z wielu innych programów. Podobnie do opcji menu Startup From... okno nie jest częścią Office System (jest to powłoka systemowa programu systemu operacyjnego), lecz w ten sam sposób naśladuje interfejs użytkownika Office System. | |
Ekran Startowy |
|
Oto ekran powitany wyświetlany przez Lisa Office System podczas uruchamiania. Być może nie jest on taki zapraszający jak powitanie "Welcome to Macintosh", to jednak powitalne okno dialogowe Lisy daje bardziej profesjonalne odczucie. Stylizowany tekst "Lisa" jest bitmapą zajmującą cztery pozycje w czcionce systemowej Lisy. | |
Zarządca Pulpitu Lisy |
|
Ten obrazek pokazuje w działaniu aplikację Desktop Manager
(analogiczną do aplikacji Macintosh Finder lub w
Windows 95/98 do programu Explorer).
Podobnie jak Finder, Desktop
Manager
pokazuje dyski na pulpicie i jak Explorer udostępnia
Preferences accessory (Panele Sterowania).
Zauważ podejrzaną nieobecność System Folder (Katalogu
Systemowego ) - na dobre lub złe system operacyjny jest poza zasięgiem
użytkownika Office System. Wszystkie wersje Office System ukierunkowane są raczej na kojarzenie aplikacji z dokumentami, niż na uruchamianie aplikacji, a następnie otwieranie za ich pomocą dokumentów. Innymi słowy użytkownicy Lisy operują na dokumentach i rzadko mają okazję odwoływać się do samych programów (zwanych narzędziami), które często znajdują się w innym miejscu dysku w podkatalogu. Aby utworzyć nowy dokument użytkownik klika podwójnie myszką na tabliczkę z przyborami piśmienniczymi (zwróć uwagę na wszystkie ikony, których nazwy kończą się słowem 'paper') a na pulpicie pojawi się nowy dokument; aby edytować ten lub jakikolwiek inny dokument, użytkownik klika podwójnie w jego ikonę, a odpowiednie narzędzie zostanie załadowane. Trywialna Uwaga: ikony Lisa Office System są właściwie piktogramami w specjalnej czcionce systemowej. |
|
Zegar |
|
Najprostszym akcesorium Lisy jest aplikacja
Clock
(zegar). Podobnie jak jego odpowiednik w Macintoshu
zegar pozwala użytkownikowi ustawiać czas oraz datę. Nie posiada on jednak
funkcji alarmu z Macintosha. Uwaga: "Akcesoria" jest terminem mojego pomysłu używanym do opisu małych programów wchodzących w skład Office System, które nie tworzą dokumentów. W dokumentacji po prostu stoi tutaj nazwa "the Clock". |
|
Kalkulator |
|
Kalkulator Office System właściwie posiada nieco
więcej funkcji od kalkulatora Macintosha: jako dodatek
do pokazanego tutaj trybu czterech działań arytmetycznych kalkulator ten posiada
również tryb ONP (Odwrotna Notacja
Polska - sposób zapisu wyrażeń bez nawiasów, gdzie najpierw podajemy
argumenty, a za nimi operację do wykonania, np: |
|
Okno Ustawień Użytkownika |
|
Okno z ustawieniami pozwala użytkownikowi podłączać urządzenia, wybierać początkową głośność oraz regulować ustawienia ekranu, klawiatury, myszki i głośników. Zwróć uwagę na podejrzany brak suwaków - zamiast nich stosowane są przyciski wyboru rozłącznego (radio buttons). | |
Aplikacja LisaCalc |
|
Aplikacja LisaCalc była prawdopodobnie najczęściej używanym narzędziem w dniach młodości Lisy. Jak większość aplikacji biurowych nie jest to szczególnie inspirujący czy innowacyjny program, lecz spełnia swoje zadanie. Jednym z uciążliwych błędów LisaCalc 1,0 jest uniemożliwienie odtwarzania informacji w komórkach, jeśli użytkownik przerwał obliczenia. Błąd ten był wciąż powielony w kilku następnych wersjach. | |
Aplikacja LisaDraw |
|
Użytkownicy MacDraw 1.0 rozpoznają natychmiast interfejs LisaDraw - nie jest wcale dziwnym, iż LisaDraw prawie w całości została przeniesiona do Maca. Późniejsze wersje LisaDraw zapełniły pasek menu opcjami na wzorki linii i nawet na kolory (opcja dostępna wyłącznie dla specjalnych drukarek atramentowych Canon). | |
Aplikacja LisaGraph |
|
LisaGraph jest być może najprostszym pakietem wykonywania wykresów, jaki kiedykolwiek używałem. Etykiety można wstawiać w dowolnych miejscach wykresu. Tablica komórek jest bardzo podobna do LisaCalc (dane można kopiować i wklejać pomiędzy tymi dwoma narzędziami), lecz brakuje obsługi równań. | |
Aplikacja LisaList |
|
LisaList jest narzędziem zaprojektowanym do tworzenia małych baz danych. Obsługuje kilka różnych typów danych oraz ich formatów. Podobnie jak w LisaCalc nie ma tutaj nic specjalnie ekscytującego. | |
Aplikacja LisaProject |
|
LisaProject jest aplikacją do planowania projektów,
która przedstawia drogę do osiągnięcia celu w postaci ciągu okienek. Ścieżki
mogą się rozbiegać i zbiegać w zależności od warunków realizacji projektu na
różnych ścieżkach. W aplikacji zawarto funkcje wyznaczania czasu, kosztów oraz
zasobów. LisaProject jest jedynym narzędziem Office System, w którym wymieniono jednego autora: niejaką Debrę J. Willrett, która opracowała to oprogramowanie dla wewnętrznego użytku w firmie Apple. W późniejszym okresie zdecydowano, iż z uwagi na dużą użyteczność LisaProject stanie się składnikiem Office System. |
|
Na powyższym obrazku widzimy widok linii czasu projektu. Gdy projekt rozwija
się, linia czasu staje się minimalna. Prostokąty oznaczają czas realizacji
jednego kroku - obszary szare reprezentują zakres możliwych dat zakończenia
projektu. Warto zaznaczyć, iż IBM wykorzystywał LisaProject do badania różnych GUI, co jest raczej dziwnym wyborem, ponieważ LisaProject zgodnie oceniono jako najmniej intuicyjne ze wszystkich narzędzi Office System. |
|
Aplikacja LisaWrite |
|
LisaWrite jest procesorem tekstu w
Office System. Chociaż możliwość pracy z różnymi
czcionkami oraz opcjami formatowania tekstu była rzadka w świecie komputerów
osobistych w roku 1983, to jednak aplikację
LisaWrite krytykowano z uwagi na brak modułu
sprawdzania pisowni oraz innych popularnych cech. W przeciwieństwie do niektórych nowoczesnych, graficznych procesorów tekstu, LisaWrite pozwala ustawiać oba marginesy pionowy i poziomy za pomocą linijek, które pojawiają się bezpośrednio na dokumencie. |
|
Okno dialogowe Zamykania w Office System |
|
W wersji 1 Office System podwójne kliknięcie na ikonę paska tytułowego (u góry po lewej) w dowolnym oknie przywołuje to okno dialogowe. Przy wersji 3 okno zniknęło - Lisa zakłada, iż użytkownik zawsze chce zapisać i zamknąć zawartość okna. Takie okna dialogowe (zwróć uwagę na ikonę znaku pytajnika) prezentują nieco informacji i zmuszają użytkownika do wyboru z ograniczonego zbioru opcji. | |
Okno dialogowe Formatowania dla Drukarki |
|
Okno dialogowe Format for Printer jest w systemie Lisa odpowiednikiem okna dialogowego Page Setup (ustawienia strony) komputera Macintosh. Gdy od użytkownika należy pobrać więcej informacji, narzędzia Lisy stosują duże okna dialogowe zawierające kilka elementów pobierania danych i zakrywające duże porcje ekranu. | |
Okno dialogowe pomocy dla LisaCalc |
|
To coś dziwnego wśród okien dialogowych Lisy: chociaż wyświetla jedynie tekst i nie wymaga danych od użytkownika, to wykorzystuje okno dialogowe "dużego stylu". Jest to również prawdopodobnie największe z takich okien dialogowych, gdyż zasłania 90 procent powierzchni roboczej ekranu... | |
Okno dialogowe wydruku w Office System |
|
Oto okno dialogowe wydruku w Office System, które przeszło kilka przemian w okresie rozwoju Office System poza wersję 1.0. Późniejsze wersje tego okna dialogowego nie posiadały już opcji "One Copy While You Wait" (jedna kopia w czasie, gdy czekasz). | |
Okno dialogowe ustawień portu komunikacyjnego terminala |
|
To okno dialogowe pochodzi z wersji 3.1
Office System, lecz zamieściłem je w tym miejscu jako
przykład wczesnego projektu
GUI. Podobnie jak w akcesorium preferencji
użytkownika, to okno dialogowe nie posiada elementów w stylu suwaków i
rozwijanych w dół opcji menu opierając się całkowicie na przyciskach wyboru
rozłącznego (radio buttons). Dziwne, chociaż Windows 3.1 posiada rozwiane menu oraz suwaki, to akcesorium terminala w tym systemie stosuje taką samą niezgrabną kombinację przycisków wyboru rozłącznego dla ustawień portu komunikacyjnego. |
Tłumaczenie na język polski dla
I LO w Tarnowie zostało wykonane za pisemną zgodą
Nathana Linebacka z oryginalnej witryny internetowej
Graphical User Interfaces |