Szanowni Członkowie Parlamentu,

W Artykule 10 Europejskiej Konwencji praw człowieka i podstawowych wolności z uwzględnieniem swobody wyrażania się jest napisane, że prawo to obejmuje swobodę w otrzymywaniu i przekazywaniu informacji oraz idei bez względu na granice.

Z pewnością nie jest w duchu tej Konwencji rezerwowanie takiego prawa de facto jedynie dla elity. Należy poważnie przestudiować konkretne środki opracowane w celu umożliwienia wszystkim obywatelom pełnego wykorzystywania tego prawa. Taki jest też cel mojego listu otwartego. Lecz najpierw wyjaśnijmy sprawę przez sformułowanie czterech podstawowych pytań.

 

1. Czy uważacie za ważne w budowie Europy, aby wszyscy obywatele byli w stanie porozumiewać się między sobą, bez względu na dzielące ich granice, z maksymalną płynnością?
2. Czy uważacie za rzecz do przyjęcia, iż na kontynencie popierającym kulturową różnorodność 90% młodych ludzi jest zmuszonych do nauki tego samego języka obcego – angielskiego – pozwalającego Anglosasom na nieproporcjonalny wpływ kulturowy i poważnie ograniczającego szansę wzajemnego zrozumienia pomiędzy różnymi kulturami?
3. Czy bierzecie pod uwagę w zgodzie z zasadami demokracji, iż ludność europejska uważa się – de facto – za podzieloną na osoby mówiące i nie mówiące po angielsku, jak również na ludzi mogących uczyć się angielskiego oraz ludzi pozbawionych środków na ten cel (z powodów odnoszących się nie tylko do źródeł finansowych, lecz również do intelektualnych zdolności i dostępnego czasu)?
4.  Czy przyznajecie, że przewaga języka angielskiego jest spowodowana chęcią porozumiewania się ponad granicami, co implikuje ten sam język pomostowy dla każdego? (Innymi słowy, że wszystkie wysiłki włożone w pozyskanie języka obcego są zmarnowane w porozumiewaniu się wewnątrz Europy, jeśli osoby rozważane nie posiadają wspólnego języka.)

Mając w ten sposób przygotowany grunt, chciałbym skierować waszą uwagę na kilka faktów, które wskazują interesujący sposób rozwiązania tego problemu. Odnośniki pomogą wam zweryfikować podane informacje. Za każdym twierdzeniem umieszczone jest "wyzwanie" (pisane grubą czcionką) mające na celu uświadomienie faktu, iż w dziedzinie języków nasze społeczeństwo ma skłonność podstawiania substytutów i pogłosek w miejsce obiektywnej wiedzy na temat rzeczywistości.

1. Prawdziwe opanowanie języka angielskiego leży poza zasięgiem większości Europejczyków (przede wszystkim w krajach nie mówiących językami germańskimi). (1) Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
2. Każdy język narodowy jest tak trudny, że po sześciu lub siedmiu latach nauki przez cztery godziny tygodniowo przeciętny uczeń nie jest w stanie porozumiewać się nim na równi z osobą używającą tego języka od urodzenia. (2) Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
3. Przy tej samej liczbie godzin nauki tygodniowo jeden rok esperanto daje zdolność komunikowania się znacznie wyższą od tej, jaką uczeń osiąga w innych językach pod koniec sześciu lub siedmiu lat nauki, a jest ona tak dobra, iż esperanto nie jest już odczuwane jako język obcy. (3) Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
4. Ta szybkość opanowywania języka jest spowodowana faktem, iż esperanto ściślej stosuje się od wszystkich innych języków do ścieżek spontanicznego wyrażania się za pomocą języka, które używa ludzki mózg. (4) Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
5. Nauka esperanto we wczesnym stadium pobudza oraz pomaga uczniowi opanować inne języki w późniejszym życiu. (5) Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
6. Z reguły ludzie, którzy nauczyli się języka esperanto, wiedzą więcej o innych kulturach od tych, którzy nie uczyli się żadnego innego języka lub uczyli się tylko angielskiego. Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
7. Każdy badający środowisko esperanckie potwierdza, że nauka i używanie esperanto nie pociąga za sobą żadnych wad. (6) Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o wymienienie tych istotnych wad oraz podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
8. Zasady badań operacyjnych można zastosować do porównań w dziedzinie pomiędzy różnorodnymi systemami porozumiewania się używanymi przez ludzi mówiących różnymi językami ojczystymi: używanie angielskiego, tłumaczenie zwykłe i jednoczesne, używanie esperanto, używanie języka nie w pełni opanowanego, gesty, itd. Jeśli zastosuje się istotne kryteria – czas potrzebny na osiągnięcie wymaganego poziomu porozumiewania się, precyzję, ekonomię, brak wyczerpania nerwowego, płynność, łatwość wyrażania uczuć, łatwość tworzenia szkiców i edycji dokumentów, równość pomiędzy osobami porozumiewającymi się, spontaniczność, bogactwo wyrażania się, natychmiastową reakcję na żarty, itp. – esperanto przewyższa w oczywisty sposób wszystkie pozostałe systemy. (7) Jeśli podważacie tę wyższość, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
9. Fakt wyboru esperanto na preferowany środek międzynarodowego porozumiewania się jest często powiązany ze szczególnie silną więzią z miejscową kulturą oraz ze umocnieniem regionalnej lub narodowej tożsamości. (8) Jeśli podważacie ten fakt, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.
10. Nieprzychylna krytyka esperanto niezmiennie pochodzi od ludzi, którzy nie sprawdzili faktów i nie porównali esperanto w praktyce z innymi metodami stosowanymi przy porozumiewaniu się pomiędzy ludźmi o różnych językach. (9) Jeśli podważasz to spostrzeżenie, proszę zacytować autorytety, które nieprzychylnie osądzają esperanto na podstawie obiektywnego badania: przebadania środowiska esperanckiego; obserwacji zebrań; analizy nagranych rozmów; przestudiowania tekstów literackich; badań esperanckich czasopism; porównania tłumaczeń; eksperymentów w nauczaniu; itp.
11. Esperanto jest językiem zadziwiającym z powodu jego elastyczności, wigoru i bogactwa ekspresji, co potwierdza jego literatura. (10) Jeśli chcesz podważyć zalety literatury esperanckiej, to proszę o podanie dowodu będącego podstawą waszego stanowiska.

Powyższych faktów nie można ignorować. Gdy się je zbada, odkryje się, że badacze i autorzy, którzy przestudiowali je w praktyce, jednomyślnie dochodzą do tego samego wniosku, mianowicie że ze wszystkich systemów porozumiewania się wykorzystywanych wśród ludzi o różnych językach ojczystych esperanto jest środkiem, który przedstawia dla większości ludzi największe korzyści przy minimalnych wadach. (11)

Jesteśmy przekonani, że wasze obowiązki wobec Europy oraz Europejczyków traktujecie niezmiernie poważnie. Dlatego, biorąc pod uwagę podane powyżej fakty, prosimy was o podjęcie działań w Parlamencie Europejskim w sprawie:

a) przeciwdziałania wpływowi mylących twierdzeń często rozpowszechnianych o esperanto, które skutkują jedynie pozbawieniem Europejczyków możliwości efektywnego skorzystania z ich prawa do porozumiewania się;

b) jawnego zalecenia nauki i praktykowania esperanto;

c) zaproszenia Krajów Członkowskich do rozważenia możliwości wprowadzenia nauki esperanto w szkołach jako pierwszego języka obcego w celu przygotowania uczniów do późniejszej nauki innych języków obcych;

d) ostrzegania Europejczyków o niebezpieczeństwach, które dominująca pozycja przyznawana językowi angielskiemu w życiu międzynarodowym tworzy dla kulturowej różnorodności Europy, demokracji oraz rozwoju lokalnej tożsamości, o niebezpieczeństwach, których rozpowszechnione szeroko używanie języka esperanto pozwoliłoby uniknąć.

Czy zgadzacie się podjąć takie działanie? Jeśli nie, to wyjaśnijcie powód swojej odmowy. Szczególnie ważna jest dla nas wiedza na temat tego, jak oceniacie tę odmowę w porównaniu z:

• oficjalnymi oświadczeniami podkreślającymi potrzebę promowania obustronnej wiedzy na temat różnych kultur europejskich;
• moralnym obowiązkiem każdego Kraju Członkowskiego do używania pieniędzy podatników jak najbardziej efektywnie;
• prawa każdego obywatela, uznanego w artykule 10 poprzednio wspomnianej Konwencji, "do otrzymywania zrozumiałej informacji oraz idei bez względu na granice".

Proklamowanie jakiegoś prawa, lecz odmowa poinformowania nim obdarzonych o najbardziej odpowiednich środkach korzystania z niego, jest hipokryzją.

Tradycje europejskie wzajemnego poszanowania i intelektualnej uczciwości zabraniają dokonywania sądów zanim odpowiednia informacja nie zostanie przestudiowana a fakty sprawdzone. Lecz w omawianej tutaj dziedzinie powszechną praktyką jest dokonywanie niepotwierdzonych osądów. Ufamy, iż wasze poczucie odpowiedzialności odwróci przestawiony trend i posunie naprzód obiektywność oraz ducha demokracji. Demokracja nie może istnieć bez dyskusji, a debatowanie bez kosztów na wszystkich poziomach skali społecznej jest tylko wtedy możliwe, gdy osoby zaangażowane posiadają do swojej dyspozycji odpowiednie wspólne środowisko do wymiany idei i informacji. Gdy zgodziliście się na reprezentowanie części społeczności europejskiej, przyjęliście obowiązki zapewnienia poszanowania podstawowych praw i wolności, łącznie z prawem do porozumiewania się. W skład tych obowiązków wchodzi bezstronne studiowanie różnych dostępnych alternatyw do przezwyciężania barier językowych, jak również podejmowanie działań na korzyść tych najbardziej korzystnych.

Jeśli życzycie sobie otrzymać więcej informacji, nie wahajcie się skontaktować z nami.

Dziękujemy za waszą uwagę, którą poświęcicie na ten list otwarty.

Z poważaniem

---

UWAGI I ODNOŚNIKI

1. Mark Fettes, "Europe's Babylon: Towards a single European Language?", History of European Ideas, 1991, 13, Nr 3, strony 201-202. Ankieta przeprowadzona przez Lintas Worldwide pokazała, że 94% mieszkańców Unii Europejskiej nie jest w stanie zrozumieć przeciętnego przykładu z języka angielskiego. We Francji 82% operatorów telefonicznych w firmach i instytucjach nie było w stanie odpowiedzieć na podstawowe pytania zadane im po angielsku. ("Une enquète exclusive Multilignes-Actiphone/Challenges - La standardiste file à l'anglaise", Challenges, luty 1995, strona 80).

2. "Każdy, kto próbował nauczyć się języka obcego, wie, że prawdziwa wielojęzyczność jest zjawiskiem rzadkim. Regułą jest, iż język ojczysty to jedyny, w którym ma się opanowane wszystkie niuanse. Jest się silniejszym politycznie, gdy mówi się w swoim własnym języku. Wyrażanie się we własnym języku daje przewagę nad tymi, którzy chcąc nie chcąc są zmuszeni do używania innego języka." (European Parliament, Rapport sur le droit à l'utilisation de sa propre langue, 22 marca 1994, A3-0162/94, DOC. FR/RR/249/249436.MLT PE 207.826/déf., strona 10).

3. Helmar Frank, "Empirische Ergebnisse des Sprachorientierungsunterrichts", Zeitschrift für Phonetik, Sprach- wissenschaft und Kommunikationsforschung, 1983, 6, strony 684-687. "Chociaż nie jest to język ojczysty, esperanto nie jest również językiem obcym. Doświadczony użytkownik esperanto nigdy nie odczuwa go jako języka obcego." (Pierre Janton, "La résistance psychologique aux langues construites, en particulier à l'espéranto", Journée d'étude sur l'espéranto, Paryż: Uniwersytet Paryski-8, Instytut Lingwistyki Stosowanej i Nauczania Języków, 1983, strona 70). W temacie łatwości esperanto zobacz również przykładowo na prace Normana Williamsa, Report o nauczaniu esperanto od 1948 do 1964 (Manchester: Denton Ergeton Park County School, 1965); Claude'a Pirona, "L'espéranto vu sous l'angle psychopédagogique", Bildungsforschung und Bildungspraxis / Éducation et Recherche, 1986, 8, 1, strony 11-39; Richarda E. Wooda, "Teaching the Interlanguage: Some Experiments", Lektos (Louisville: Stowarzyszenie Nowoczesnego Języka, 1975), strona 68.

4. Claude Piron, Wyzwanie językowe (Paryż: L'Harmattan, 1994), rozdziały VI i VII.

5. Jest to potwierdzone przez grupę roboczą języka esperanto utworzoną przez fińskie Ministerstwo Edukacji: "Wyniki eksperymentów w nauczaniu pokazują, że wstępny kurs esperanto znacząco poprawia osiągnięcia uczniów w nauce języków obcych" (Opetusministeriön Työryhmien Muistioita, Opetusministeriön Esperantotyöryhmän Muistio, Helsinki: Ministerstwo Edukacji, 1984, strona 28). Obszerną bibliografię na temat tej dziedziny, pod tytułem Propädeutischer Wert der "Internacia Lingvo", można otrzymać w Instytucie Cybernetycznym Uniwersytetu w Paderborn, Niemcy.

6. Za wyjątkiem uszczerbków psychologicznych i społecznych, których można doznać, gdy prawda stanie się preferowana w stosunku do przesądów oraz zadowalający, chociaż niepopularny, wybór zostanie dokonany przed wyborami dyktowanymi modą.

7. Zobacz do Kanadyjskiego Centrum Praw Językowych, "Une solution à étudier: l'espéranto",  W kierunku Agendy Językowej: Futurystyczna Prognoza Dotycząca ONZ (Ottawa: Fakultet Prawa, Konferencja z 25-27 maja 1995), oczekuje na publikacje; podsumowanie prowizorycznego dokumentu. Zobacz również na Esperanto jako Międzynarodowy Język Pomocniczy. Raport Sekretariatu Ogólnego, przyjęty przez Trzecie Zgromadzenie (Geneva: Liga Narodów, dokument A.5 (1), 1922).

       8. Gdzie jest mit? Gdzie rzeczywistość?, Cours et études de linguistique contrastive et appliquée, Nr 66 (Paryż: Uniwersytet Paryski-8, 1987), pierwszy paragraf na stronie 15 oraz odnośniki bibliograficzne na stronie 41. Zobacz również na strony 270-272 wspomnianej powyżej pracy Le défi des langues  – streszczenie: Wyzwanie językowe (Paryż: L'Harmattan, 1994).

       9. Alessandro Bausani, "Funzione e pregi dell'Esperanto", in Andrea Chiti-Batelli, ed., La comunicazione internazionale tra politica e glottodidattica (Milano: Marzorati, 1987), strona 121.

       10. "Esperanto w żadnym razie nie jest jednolitym, maszynowym językiem, lecz, przeciwnie, jest językiem naturalnym i elastycznym. Potrafi wyrażać najbardziej subtelne odcienie myśli i uczuć, a w ten sposób umożliwia ono wyrażanie się w największym stopniu poprawne, literackie i estetyczne, które zadowoli umysły najbardziej wymagające i precyzyjne; nie może ono martwić tych, którzy chcą wiernie trzymać się swoich języków ojczystych" (Maurice Genevoix, pisarz francuski, Sekretarz Akademii Francuskiej, w wywiadzie przeprowadzonym przez Pierre'a Delaire'a, Francuska Narodowa Sieć Radiowa, 18 luty 1955). Na temat literatury esperanckiej zobacz na Pierre'a Jantona, L'espéranto (Paryż: PUF, 1978), roz. V; Humphrey'a Tonkina, Kod czy Kultura: Przypadek Esperanto (Filadelfia: Uniwersytet  Pensylwanii, 1968); Margaret Hagler, Język Esperanto jako Medium Literackie (wyciąg z pracy doktorskiej, Uniwersytet Stanu Indiana, 1971); Williama Aulda, "Rozwój języka poetyckiego w esperanto", Dokumenty Esperanckie (Rotterdam: UEA, 1976, Nr 4 A). Fakt, iż międzynarodowy Klub Pisarzy posiada obecnie oddział esperancki, jest dowodem na godny uwagi poziom literatury opublikowanej w języku esperanto.

       11. Andrea Chiti-Batelli, La politica d'insegnamento delle lingue nella Comunità europea (Rzym: Armando, 1988), szczególnie strony 142-156. Zobacz również na Umberto Eco, La ricerca della lingua perfetta (Bari: Laterza, 1993), strony 350-357.

---

La letero al prizorganto de la Edukada Servo

Via email:	(se vi volas ricevi respondon)
La temo:
Atenton:	← Enskribu la vorton  ilo   , alie la letero malsendiĝos

Skribu la mesaĝon sube (ne pli ol 2048 literoj).

La nombro de literoj por uzado: 2048

---

La materialoj nur por edukada uzado. Ilia kopiado kaj multobligado licas
nur se oni sciigas pri la fonto kaj ne demandas monon por ili.

Bonvolu sendi demandojn al: i-lo@eduinf.waw.pl

Nia edukada servo uzas kuketojn. Se vi ne volas ricevi ilin, bloku ilin en via legilo.