Program koła chemicznego

Powrót do Serwisu Edukacyjnego

Zajęcia koła chemicznego przewidziane są dla:

 

- uczniów trzyletniego liceum ogólnokształcącego szczególnie zainteresowanych chemią, którzy w przyszłości chcą zdawać maturę z chemii na poziomie rozszerzonym, by studiować chemię lub kierunki pokrewne w tym biologię, nauki medyczne, farmację, ochronę środowiska itp.

 

-uczniów przygotowujących się do udziału w Powiatowych Konkursach Chemicznych

 

 

Realizowane cele dydaktyczno – wychowawcze:

 

1.      Cel poznawczy – utrwalenie i poszerzenie wiadomości o:

- reakcjach egzo- i endoenergetycznych,

- kinetyce chemicznej i procesach równowagowych,

- procesach zachodzących z wymianą elektronów,

- polimerach.

A ponadto:

- planowanie i projektowanie doświadczeń chemicznych związanych z różnymi działami

  chemii,

- rozwiązywanie arkuszy egzaminacyjnych.

 

2.      Cel kształcący – nabywanie i doskonalenie umiejętności w zakresie:

- planowania własnej pracy,

- formułowania problemów i hipotez oraz rozwiązywania ich różnymi metodami,

- kształtowania badawczego sposobu myślenia, właściwego dla nauk przyrodniczych,

- rozwijania umiejętności planowania i bezpiecznego wykonywania doświadczeń,

- samokształcenia poprzez zdobywanie informacji z różnych źródeł,

- logicznego rozumowania wynikającego z poznanych pojęć chemicznych, a także

  z wyników przeprowadzonych doświadczeń,

      - systematycznej pracy.

 

3.      Cel wychowawczy – kształtowanie poglądów, postaw i przekonań dotyczących:

- przyjęcia odpowiedzialności za wyniki własnej edukacji,

- rozwijanie zainteresowań poznawczych i postaw twórczych,

- posługiwania się zdobytą wiedzą,

- poczucia odpowiedzialności i rozwagi podczas wykonywania doświadczeń

  chemicznych,

- dokładności i dociekliwości podczas pracy doświadczalnej i teoretycznej,

- współpracy w grupie podczas rozwiązywania zadań i problemów,

- budowania postawy tolerancji w stosunku do poglądów odmiennych niż własne, w tym

  odwagi prezentowania swojego stanowiska,

- dbałości o ład i porządek na stanowisku pracy,

- dbania o zdrowie własne i innych, również poza pracownią chemiczną,

- wykształcenia poczucia odpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego.

 

Formy nauczania:

 

       - zajęcia w pracowni chemicznej

       - samodzielna praca w domu

      

 

Metody pracy:

 

       - problemowa:

·        rozwiązywanie zadań, testów i arkuszy egzaminacyjnych,

·        dyskusja,

       - podająca:

·  wykład,

·  praca z materiałem źródłowym,

·  film edukacyjny,

·  foliogramy,

·  wyszukiwanie wiadomości w Internecie,

       - badawcza:

·  eksperyment laboratoryjny,

·  praca z modelami kulowymi.

 

 

Podział na grupy:

 

            Zajęcia koła chemicznego przewidziane są dla uczniów klas drugich i trzecich  profili: matematyczno-chemicznego, ogólnego, humanistycznego i matematyczno-informatycznego oraz klas trzecich profilu biologiczno-chemicznego.

Ponieważ uczniowie uczestniczący w zajęciach koła mają w programie nauczania skrajnie różną ilość godzin lekcyjnych chemii - od 3 godzin w ramach tzw. kształcenia podstawowego do 8 godzin w zakresie rozszerzonym - stąd nasunęła się konieczność prowadzenia zajęć koła chemicznego w dwóch grupach:

 

Grupa A

- dla uczniów z klas trzecich wszystkich profili.

Cel: poszerzenie, powtórzenie i utrwalenie wiadomości.

 

Grupa B

- dla uczniów z klas drugich i trzecich o innych profilach niż biologiczno-chemiczny.

Cel: uzupełnienie treści programowych.

 

Jeśli uczeń z klasy ogólnej, humanistycznej lub matematyczno-informatycznej nie uczestniczył w zajęciach koła w klasie drugiej, może - będąc w klasie trzeciej - uczestniczyć w zajęciach obu grup (dwa razy w tygodniu) i realizować równolegle cały plan pracy grupy A oraz zawężony plan pracy grupy B (ponieważ zajęcia odbywają się tylko do kwietnia każdego roku szkolnego).

 

Program w obu grupach realizowany jest w wymiarze jednej godziny tygodniowo.

 

 

Plan pracy

 

Grupa A

 

 

Cel: poszerzenie, powtórzenie i utrwalenie materiału

 

Uczestnicy zajęć: uczniowie klas trzecich wszystkich profili

 

Liczba godzin: 28

 

Tematyka zajęć:

 

  1. Budowa atomu – 2 godz.

  2. Wiązania chemiczne układ okresowy pierwiastków – 2 godz.

  3. Obliczenia stechiometryczne – 2 godz.

  4. Roztwory – sposoby wyrażania stężeń roztworów – 2 godz.

  5. Systematyka związków nieorganicznych – 3 godz.

  6. Reakcje w roztworach wodnych – 3 godz.

  7. Węglowodory – 3 godz.

  8. Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów  – 3 godz.

  9. Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów – 3 godz.

  10. Rozwiązywanie zestawów maturalnych – 5 godz.

 

 

 

Grupa B

 

Cel: uzupełnienie treści programowych

 

Uczestnicy zajęć: uczniowie klas drugich i trzecich o innych profilach niż biologiczno-chemiczny

 

Liczba godzin: 36

 

Tematyka zajęć:

 

I. Kinetyka chemiczna i procesy równowagowe – 6 godz.

 

1.      Reakcje I i II rzędu.

2.      Prawo działania mas – obliczenia związane ze stałą równowagi.

3.      Reguła przekory.

4.      Obliczanie wydajności reakcji.

5.      Powtórzenie wiadomości z kinetyki chemicznej i procesów równowagowych.

6.      Sprawdzian pisemny.

 

II. Efekty energetyczne i entropowe reakcji chemicznych – 8 godz.

 

1.      Prawo Hessa i Lavoisier’a- Laplace’a.

2.      Obliczanie entalpii tworzenia i entalpii spalania w oparciu o cykl termodynamiczny.

3.      Obliczanie entalpii tworzenia i entalpii spalania metodą sumowania równań reakcji.

4.      Energia wiązań.

5.      Entropia jako miara nieuporządkowania układu.

6.      Entalpia swobodna.

7.      Powtórzenie wiadomości.

8.      Sprawdzian pisemny z termodynamiki.

 

III. Reakcje redoks. Chrom i mangan. – 9 godz.

 

1.      Stopnie utlenienia pierwiastka w cząsteczce, w jonie i w związku organicznym.

2.      Utlenianie i redukcja jako procesy zachodzące z wymianą elektronów.

3.      Dobieranie współczynników metodą bilansu elektronowego.

4.      Bilans elektronowy i materiałowy reakcji.

5.      Reakcje redoks w chemii organicznej.

6.      Badanie właściwości związków chromu.

7.      Badanie właściwości związków manganu.

8.      Zestawienie wiadomości o związkach chromu i manganu.

9.      Powtórzenie wiadomości.

7.      Działowy sprawdzian pisemny.

 

IV. Elektrochemia – 12 godz.

 

1.      Obliczenia chemiczne oparte na szeregu aktywności metali.

2.      Ogniwa galwaniczne jako źródła prądu.

3.      Różne rodzaje półogniw.

4.      Równanie Nernsta.

5.      Przewidywanie kierunku zachodzenia procesu redoks.

6.      Korozja metali. Ochrona metali przed korozją.

7.      Elektroliza jako proces wymuszony.

8.      Pisanie równań reakcji elektrolizy.

9.      Obliczanie masy substancji wydzielonej na elektrodzie  w oparciu  o równania elektrolizy.

10.  Prawa Faradaya.

11.  Powtórzenie wiadomości.

12.  Sprawdzian pisemny.

 

V. Polimery otrzymywane w reakcjach polimeryzacji i polikondensacji – 1 godz.

 

 

Uczniowie – uczestnicy koła:

§        znają tematykę kolejnych zajęć,

  • systematycznie przygotowują się do nich w domu,

  • piszą sprawdziany działowe,

  • projektują doświadczenia w grupach.

 

Proponowany wykaz doświadczeń

wykorzystywanych na zajęciach koła chemicznego

 

 

  • przygotowanie 1-molowego roztworu NaOH

  • wytrącanie osadów słabo rozpuszczalnych soli i wodorotlenków

  • badanie utleniających właściwości stężonego kwasu azotowego (V)

  • otrzymywanie wodorotlenku manganu (II) jego utlenianie

  • wpływ środowiska na redukcję jonów MnO4-

  • otrzymywanie wodorotlenku chromu (III) i badanie jego właściwości amfoterycznych

  • badanie wpływu środowiska na trwałość jonów Cr2O72- i CrO42-

  • badanie utleniających właściwości dichromianu (VI) potasu

  • badanie działania ogniwa Daniela

  • elektroliza wodnego roztworu CuSO4 i NaCl

  • próba Tollensa i Trommera dla różnych związków organicznych

  • odbarwianie roztworu KMnO4  za pomocą oleju

  • badanie odczynu mydła i różnych soli

  • otrzymywanie biuretu, reakcja biuretowa

 

 

 

Proponowany wykaz podręczników i pomocy naukowych
wykorzystywanych na zajęciach koła chemicznego
i w samodzielnej pracy ucznia w domu

 

 

Lektura obowiązkowa (do wyboru):

§        podręczniki i zbiory zadań do liceum trzyletniego:

- Wydawnictwo Pedagogiczne Operon

- Wydawnictwo Nowa Era

- Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej ŻAK

- Oficyna Wydawnicza * Krzysztof Pazdro

- Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

§        Karta wybranych tablic chemicznych  - materiały pomocnicze opracowane dla potrzeb egzaminu maturalnego

 

 

Lektura uzupełniająca:

§        Berecka J., Borkowska A., Bytniewska-Rozwód E., Kloc Z., Chemia. Nowa matura 2005, testy dla ucznia, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon.

§        Knap M., Kuliga A., Matura 2005. Chemia - zbiór zadań, Wydawnictwo IDEA.

§        Ostrowska B., Twoja Matura. Chemia, testy dla maturzystów i kandydatów na wyższe uczelnie, Wydawnictwo Piątek Trzynastego. 

§        Pazdro K. M., Kosztołowicz P., Zdaj maturę. Chemia  zakres podstawowy i rozszerzony, Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro.

§        Persona A. M., Dymara J. W., Chemia. Pytania, zadania, testy arkusze egzaminacyjne, Maturalnie, że zdasz, Wydawnictwo WSiP.